402
TEMMUZ-AĞUSTOS 2018
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

YAYINLAR



KÜNYE
ETKİNLİK

Zamansız 30 Sandalye: 1950’ler / 1960’lar / 1970’ler

 

Yaşar Üniversitesi tarafından desteklenen “Zamansız 30 Sandalye: 1950’ler / 1960’lar / 1970’ler” başlıklı bilimsel araştırma projesi(1) kapsamında, 30 adet modern sandalye satın alınarak onarılmış ve sergi ürünü haline getirilmiştir. (Resim1) 1950-1980 yılları arasında tasarlanarak üretilen ve dünya literatüründe “mid-century modern furniture” (yüzyıl ortası modern mobilya) olarak bilinen döneme ait sandalyelerden oluşan sergiyle, günümüze ulaşabilen mobilyaların değerinin anlaşılması ve korunarak kullanılmasına ilişkin bir farkındalık yaratılması hedeflenmiştir. Bu hedefe yönelik, öncelikle söz konusu dönemde ülkemizde tasarlanarak veya taklit edilerek üretilen ve kullanılan mobilyaların araştırılması, ikinci olarak da bu döneme ilişkin karakteristik 30 adet yüzyıl ortası modern sandalyenin satın alınıp restore edilerek yeniden kullanılması amaçlanmıştır.

Bu tasarım araştırmasında sandalyenin obje olarak seçilmesinin sebebi, tarih boyunca değişen tüm akımlardan “en önce” etkilenen mobilya türü olması ve diğer mobilya türlerini etkilemesidir. Tasarım dünyasının önemli isimleri, değişen dönemi yansıtan “öncü” tasarımlarını hep sandalye ile somutlaştırmışlardır. Modern mimarlığa yön veren birçok önemli tasarımcının ikon haline gelmiş sandalye tasarımları bulunmaktadır. Bu mobilya türü “obje” potansiyeline ve heykelsi forma sahip olması sebebiyle, ölçek olarak küçük olmasına rağmen daha güçlü bir anlatım sunmaktadır.

Sergi ürünü sandalyeler, literatür araştırmasından elde edilen bilgiler ve uzman görüşleri doğrultusunda gerçekleştirilen piyasa araştırması ile temin edilmiştir. İstanbul, Ankara ve İzmir’de yer alan eskici ve antikacılarda yıpranmış kimi zaman da kırılmış halde bulunan mobilyalar arasından karakteristik olanlar satın alınarak restore edilmiştir (Resim 2-5). Onarım sürecinde her sandalyenin problemleri saptanmış, özgünlüğün korunarak problemlerin giderilmesine yönelik müdahaleler belirlenmiştir. Böylece söz konusu dönem mobilyalarının korunması ve onarılarak kullanılmasına yönelik ilke ve yöntemler tanımlanmıştır. Sandalyelerin onarım öncesi ve sonrası, mobil bir fotoğraf stüdyosu aracılığıyla profesyonel biçimde belgelenerek aradaki dönüşüme dikkat çekilmiştir. Bu fotoğraflarla birlikte sandalyelerin hâlâ estetik olduğu, basit ve ucuz müdahalelerle tekrar kullanılabileceği vurgulanmıştır. Sergi açılışı ile eş zamanlı düzenlenen atölyede, söz konusu döneme ait bir sandalye izleyicilerin huzurunda onarılarak, bu süreç serginin bir parçası haline getirilmiştir. (Resim 6)

Proje kapsamında yapılan araştırmalar sonucunda, dünyadaki gelişmeler ile karşılaştırıldığında Türkiye’nin modern mobilyayı takip etmek ve üretmek konusunda yetersiz kaldığı dikkat çekmektedir. 1950-1980 yılları arasında Türkiye’de özgün tasarım yapmayı başararak ülkemizde modern mobilyanın gelişimine yön veren tasarımcıların yanı sıra, “isimsiz” zanaatkarlar tarafından üretilen özgün tasarımlar ile taklit ve reprodüksiyonlar da bulunmaktadır. Bu yıllardaki mobilya üretimlerinde Amerikan, İskandinav ve İtalyan mobilyaları taklit edilmiştir. (Resim 7-10)

6-17Aralık 2017 tarihleri arasında Yaşar Üniversitesi fuaye alanında sergilenen sandalyeler, başta mimarlık dünyasından araştırmacı, profesyonel ve öğrenci olmak üzere, toplumun her kesimi tarafından ziyaret edilmiştir. Halen Yaşar Üniversitesi’nin çeşitli yerlerinde sergilenen ürünlerin toplumda modern mobilya konusunda bir farkındalık yaratmaya yardımcı olduğu düşünülmektedir.

Projenin devamında Yaşar Üniversitesi’ne ait bu koleksiyonun, “yüzyıl ortası modern mobilya”nın koltuk, büfe, aksesuar ve benzeri bileşenleri ile genişletilmesi planlanmaktadır. Bu tür çalışmaların söz konusu dönem mobilyaları hakkında kapsamlı bir dokümantasyon oluşmasına ve modern mobilya konusundaki tarih yazımının genişlemesine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Proje kapsamındaki sergi ile sandalyelerin hâlâ kullanışlı ve estetik olduğuna, basit müdahaleler ile kullanılabildiğine ilişkin bir farkındalık oluşturduğuna inanılmaktadır. Günümüzde kullandığımız mobilyaların ilk örnekleri olan ve etkisini hâlâ güçlü bir biçimde hissettiren bu mobilyalar, taşıdıkları hikayeler ile kullanıldığı iç mekân tasarımlarını zenginleştirmektedir.

* Metin, proje ekibinden Yaşar Üniversitesi İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Nağme Ebru Karabağ, Fulya Ballı ve Sergio Taddonio tarafından kaleme alınmıştır.

NOTLAR

1. 29 Eylül 2016-29 Ocak 2018 tarihleri arasında gerçekleştirilen, Yaşar Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi’nde (BAP 044 no.lu proje), N. Ebru Karabağ yürütücü, Fulya Ballı ve Sergio Taddonio araştırmacı, Yasin Erda bursiyer, Zeynep Tuna Ultav danışman olarak görev almıştır.

 

 

Bu icerik 3260 defa görüntülenmiştir.