Bursa-Mudanya’dan batıya, Bandırma yönüne giderken sizi karşılayacak olan bu kasabanın adı, her ne kadar gelişmiş navigasyonlarınızda “Zeytinbağı” olarak gözükse de, Tirilye’dir. 2011 yılında Tirilye adına geri dönmek zorunda kalmıştır yetkililer. Demek ki kâğıt üzerinde değişse de bir yerin adı, halkı yaşatıyor özünü, yani Tirilye’yi. Anadolu’nun her güzel kasabası gibi yüzyıllar içinde o devletten bu devlete geçen bu nadide yerin sakinlerinde de değişimler eksik olmamış. Tarihi M.Ö. 5. yüzyıla dayanan bu yerde eskiden çoğunlukla Rumlar ikamet ederken, nüfus, I. Dünya Savaşı ve Lozan Mübadelesi ile köklü biçimde değişip şimdiki halini almış.

Konut dokusu ve kiliseleriyle bu kasaba Bizans-Rum mimarisinin güzel bir örneği gibi. Evlerin çoğunluğu ahşap ve kerpiç kullanılarak inşa edilmiş. Bir kısmı bakımlı, eli yüzü parlıyor; bir kısmı ise biraz unutulmuş, biraz yorulmuş. Tirilye’nin hemen hemen her sokakta karşınıza çıkan bu şirin evleri ve pencerelerindeki teneke saksılarda çiçekleriyle, sizi içeri çay içmeye davet eden teyzeleriyle karşılaştığınızda anlıyorsunuz yaşayan gerçek bir mahalle nasıl olmalıymış. Tirilye’de üç manastır ve dört kilise mevcut. Bir kısmı harap durumda, bir kısmı da çeşitli sebeplerde dönüştürülmüş, yapımı 720 yılına dayanan günümüzde Fatih Camisi olarak hizmet vermekte olan Aya Stefanos Kilisesi gibi. En güzel yapılarından birisi ise Taş Mektep olarak bilinen Aya Yani Manastırı, 1909 yılında papaz okulu olarak inşa edilmiş, neo klasik tarzda bir yapı. Bunun yanında Kemerli Kilise (duvarlarına resim yapılan ilk kilise olduğu söylenir) ve Dündar Evi olarak anılan Hagios Ioannes Kilisesi görülmesi gereken yerlerin başında geliyor.

Sokaklarda güzel bir tur atıp makinelerinizin hafızasını doldurduktan sonra limanda bir balık yemeniz gerekiyor, ya da Tirilye’nin çatısı diye anılan Tarihî Çamlı Kahve’de bir bardak çay da olur. Yeter ki bu güzel kasabanın tadını doya doya çıkarın. Rüzgâra karışan zeytin kokusu, denize nazır balık cızırtısı ve ayağınızın yanında bitiveren bir kedi, evlerinin önünü süpürürken size bir gülücük atıp “merhaba”yı esirgemeyen insanlar... Bir de dönüşte eşe dosta bir kaç hediyelik almak lazım Tirilye Çarsısı’ndan ki onlar da merak etsin bu güzel kasabayı, gelsinler görsünler.