397
EYLÜL-EKİM 2017
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

YAYINLAR



KÜNYE
TEMA[S]

Yerinden Etmek Yerine Dahil Etmek: Comuna 13

Nihan Gürel Unur, YTÜ Mimari Tasarım Programı Doktora Öğrencisi

2000’li yıllar ile büyük bir değişim geçiren Medellin, “En İyi En Yoksula” söylemiyle kentin yamaçlarında konumlanan yerleşimlerde yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, ulaşım ağı ve erişimin sağlanması, altyapının yenilenmesi, yeni kamusal mekânlar ve yapılar kazandırma odaklı kentsel iyileştirme süreciyle öne çıkan yerleşimlerden. Fiziksel dokuyu iyileştirirken sosyal dokunun korunması önceliği, şeffaf ve katılımcı süreçleri ile mimarlık ve planlama gündeminde de çokça yer almakta. 20. yüzyıl’da sanayileşmiş ve hızla kentleşmiş olan Medellin, 3,5 milyonu aşan nüfusu ile Kolombiya’nın ikinci büyük kenti. Göç alan kente yeni gelenler, kentin dik yamaçlarına barınma ihtiyaçlarını karşılamak için kendi konutlarını inşa ederek yerleşmiş, böylece kentin nüfusu katlanarak artarken yamaçlardaki enformel yerleşimler de giderek büyümüş. Topografyanın da etkisiyle kent mekânında ekonomik ve sosyal ayrışmalar keskinleşmeye başlamış ve bu parçalanmışlık hali kentin barındırdığı olanaklara erişim problemini de beraberinde getirmiş. İç çatışmalar, ekonomik gerileme, işsizlik oranlarının artışı ve benzeri birçok problemin ortaya çıkışıyla Medellin, özellikle 1980’li ve 1990’lı yıllarda uyuşturucu ticaretinin hakim olduğu şiddet ve çatışmaların kentine dönüşmüş.

2000’li yıllar ise kent için yeni bir sürece işaret eder. 2004 yılı Sergio Fajardo’nun belediye başkanlığı ile yerel yönetimce başlatılan ve günümüzde de devam eden değişim sürecinde, “Bütüncül Kentsel Projeler” başlığı altında yamaçlarda yer alan yerleşimler için fiziksel ve sosyal katmanları içeren planlar geliştirilir. Planlar yerel yönetim ile birlikte çalışan Mimar Alejandro Echeverri direktörlüğündeki “Kentsel Gelişim Ortaklığı” adlı oluşum tarafından tasarlanır ve yönetilir. Şiddetin en yoğun yaşandığı mahallelerden biri olan Comuna 13, San Javier için bölge halkının katılımıyla öncelikli ihtiyaçların belirlendiği süreçler sonunda ulaşım, altyapı, kamusal mekânlar ve yapılar gibi türlü ölçekte müdahale tasarlanır. Bu planın fiziksel katmanlarından biri de Comuna 13 bölgesinde ulaşımın kolaylaştırılması bağlamında inşa edilen (aynı süreç kapsamında inşa edilen teleferik sistemiyle ilişkili) “yürüyen merdiven” projesidir. Proje, tasarım aşamasında mahalle temsilcilerinin, mimarların, uzmanların yer aldığı bir süreç ile projelendirilir, bir konsensus ile geçerlilik kazanır. Öncelikli olarak yamaçlarda güvenliğin sağlanması, ulaşım ile mahallenin kentle entegrasyonunun sağlanması hedefinde merdivenin inşası 2011 yılında tamamlanır. Yeşil alanlarla ve farklı kotlarda kamusal teraslarla desteklenen merdiven, 6 ayrı parçadan oluşur ve yaklaşık 380 metre uzunluğundadır. Önceleri 350 basamakla daha fazla fiziksel efor ile uzun sürelerde katedilebilen eğim, 6 dakikada ulaşılabilir duruma gelir. Kamusal bir ulaşım aracı olarak gündelik hayata dahil olan yürüyen merdiven, aşağı kentin imkanlarına yoksul mahallenin de erişimini mümkün kılar. Medellin hedeflediği yerinden etmeden mevcut konut dokusuna dokunmadan geliştirdiği kentsel iyileştirme hamlesi ve katılımcı süreçleriyle günümüzün dışlayıcı ve yerinden edici kentsel dönüşüm süreçleri değerlendirildiğinde dikkate değer örneklerden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Fotoğraflar yazara aittir.

Bu icerik 2648 defa görüntülenmiştir.