397
EYLÜL-EKİM 2017
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

YAYINLAR



KÜNYE
MİMARLIK EĞİTİMİ

Ion Mincu University of Architecture and Urbanism’de Uluslararası Diploma Jürisi Deneyimi

Neslihan Dostoğlu, Prof. Dr., İstanbul Kültür Üniversitesi Mimarlık Bölümü

Romanya’daki Ion Mincu Mimarlık ve Şehircilik Üniversitesi’nde düzenlenen bitirme projeleri jürisinde yer alan yazar, uluslararası bir jüri kompozisyonu kurarak öğrencilerin farklı bakış açılarına sahip uzmanlar tarafından da değerlendirilmesinin gerekliliğine inanan okulun eğitim vizyonuna dikkat çekiyor.

Türkiye’de son dönemlerde hem devlet, hem de vakıf okullarında mimarlık bölümlerinin sayılarında büyük artışlar olmuş, 2001 yılında 32 olan mimarlık bölümü sayısı 2017’de 93’e (İngilizce programlarla birlikte 108), bu bölümlerde halen eğitim görmekte olan toplam öğrenci sayısı ise 36.000’e ulaşmıştır. Oysa Türkiye’de Mimarlar Odası’na kayıtlı aktif üye sayısı günümüzde 52.000 civarındadır. Mimarlık bölümlerinin ve öğrencilerinin sayısının büyük bir hızla artması sonucunda bu okullar arasında eğitim öğretim geleneği, eğitimin düzeyi, öğretim elemanı nitelik ve niceliği, mekânsal, sosyal ve teknolojik olanaklar açısından önemli eşitsizlikler oluşmaktadır. Bu kapsamda, özellikle yeni açılan mimarlık bölümlerinde mimarlık eğitiminin bel kemiği olan stüdyo eğitimi ve diploma projelerinin ele alınışı bu süreçte olumsuz olarak etkilenmektedir.

Dünyanın pek çok ülkesinde mimarlık okullarında diploma jürileri son derece kapsamlı bir sistem içinde, adeta bir seremoni olarak ele alınmaktadır. Ancak, Romanya’nın Bükreş kentindeki Ion Mincu Mimarlık ve Şehircilik Üniversitesi (Ion Mincu University of Architecture and Urbanism-UAUIM) uluslararası diploma projeleri sürecinin dünyada bir başka benzerinin bulunmadığı pek çok akademisyen tarafından ifade edilmektedir. (Resim 1) Bu yazının amacı, Temmuz 2017’de davet edilmiş olduğum UAUIM uluslararası diploma jürilerindeki izlenimlerimi paylaşmaktır. (Resim 2)

Günümüzde Romanya’daki altı mimarlık okulunda toplam olarak yaklaşık 4.200 öğrenci eğitim görmektedir. Mimar adayları dört yıllık lisans eğitiminden sonra iki yıl yüksek lisans eğitimine devam etmekte, altı yıllık bu bütünleşik eğitimin ardından da iki yıl mimarlık bürolarında çalışmaktadır. Bu aşamanın sonunda ise adaylar pratik yaparken hazırladıkları portfolyolar ile birlikte sözlü sınavlara girmekte ve bu sınavları yürüten komisyonların değerlendirmesinde başarılı oldukları takdirde kendilerine Mimarlar Odası tarafından imza atma yetkisi verilmektedir. Günümüzde Romanya’da mimar sayısı 8.000’in altında olup, bu sayının % 30’undan fazlası 35 yaşından gençtir.

Romanya’daki altı mimarlık okulundan biri olan UAUIM, 125 yıllık geçmişiyle Romanya’da mimarlık eğitimine damgasını vurmuş köklü bir kurumdur. UAUIM’de halen toplam 2.500 öğrenci eğitim görmekte olup, sadece Mimarlık Bölümü’ne her yıl 300 öğrenci kabul edilmektedir. UAUIM Mimarlık Fakültesi altı yıllık mimarlık programıyla ARACIS (Romanian Agency for Quality Assurance in Higher Education) ve RIBA (Royal Institute of British Architects) tarafından akredite edilmiş, ayrıca 2008 yılında Avrupa Konseyi akreditasyon uzmanları tarafından olumlu olarak değerlendirilen Fakültenin mezunları 36/2005 sayılı AB Direktifi doğrultusunda Avrupa’da istedikleri ülkede çalışabilme hakkına sahip olmuşlardır.(1)

Bu kapsamda, UAUIM 18 yıldır kesintisiz olarak 4 yıl lisans ve 2 yıl yüksek lisans eğitiminin ardından uluslararası diploma jürilerini organize etmektedir. Öğrencilerin final projelerini değerlendirmek üzere oluşturulan bu jürilere çeşitli ülkelerden mimarlık profesörleri ve uygulamacı mimarlar davet edilmektedir. Kurumdaki 60 profesörle birlikte farklı ülkelerden davet edilen uzmanlar eşit olarak 11 komisyona dağıtılmakta, değerlendirme sürecindeki farklı bakış açıları öğrencilere yeni fikirler vermekte ve yol göstermektedir. Uluslararası ölçekte düzenlenen diploma jürilerini de içeren mimarlık eğitimi yaklaşımı sayesinde, UAUIM mezunlarının diplomaları 2000 yılından bu yana RIBA tarafından İngiltere’deki mimarlık eğitiminde Part II olarak tanımlanan ve ilk üç yıllık temel mimarlık eğitimini (Part I) takip eden iki yıllık yüksek lisansın ardından alınan diplomalara denk olarak görülmekte ve bu sayede UAUIM mezunları İngiltere’de çalışma hakkına sahip olmaktadır.(2) UAUIM, RIBA tarafından diplomaları İngiltere’deki standartlara denk olarak kabul edilen dünyadaki 38

üniversiteden birisi olmuştur.

UAUIM Mimarlık Bölümü hem Romence, hem de İngilizce olarak eğitim vermektedir. Bölüme kabul edilebilmek için adaylar serbest el ve teknik çizim sınavına girmekte, İngilizce programda okumak isteyenler ayrıca İngilizce bilgilerini kanıtlamak üzere sözlü bir sınava katılmaktadır. Dolayısıyla, öğrenciler yeteneklerini ispat ederek okula kabul edilmekte, 360 AKTS’yi tamamlayarak mezun olmaktadır. Altıncı yılın son döneminde tüm öğrencilerin almaları gereken diploma projesi UAUIM’de tek başına bir ders olarak sunulmamakta, sistematik bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Diploma projesi öncesinde ilk dönem diploma konusunun kavramsal çerçevesinin ilk temellerinin atıldığı zorunlu bir ders, ikinci dönemde ise diploma projesi ile birlikte 10.000 kelimelik diploma projesini destekleyen bir tez, “Prediploma” adı verilen bir ön proje ve mimari teknoloji, strüktür ile bina ekipmanlarını içeren bir dersi öğrencinin alması ve başarılı olması gerekmektedir.

Bu kapsamda, 2017 yılında UAUIM diploma jürilerine katılmak üzere davet edilince bu süreci izleme fırsatı buldum. Jüriler 5 ve 6 Temmuz 2017 tarihlerinde gerçekleşti. 7 Temmuz’da ise tüm jüri üyelerinin katılımıyla genel bir değerlendirme toplantısı yapıldı. (Resim 3) Mimarlık Fakültesi 2’si uygulamacı mimar, 31’i mimarlık profesörü olmak üzere 33 konuk jüri üyesini, İç Mimarlık Fakültesi ise 3’ü uygulamacı mimar, 3’ü de mimarlık profesörü olmak üzere 6 konuk jüri üyesini davet etmişti. Arjantin’den Kanada’ya, Portekiz’den Güney Kore’ye geniş bir skaladaki ülkelerden konuk jüri üyeleri 11 Mimarlık ve 4 İç Mimarlık Jürisi’ne eşit bir şekilde dağıtılmıştı. Oluşturulan Mimarlık Fakültesi jürileri, UAUIM’den bir şehir plancısı, bir inşaat mühendisi ve üç mimar üye ile üç yabancı mimar konuk ve bir komisyon sekreterinden, İç Mimarlık Fakültesi jürileri ise UAUIM’den üç öğretim üyesi, bir yabancı mimar konuk ve bir komisyon sekreterinden oluşmaktaydı.

5 ve 6 Temmuz tarihlerinde jüriler sabah 9:00-13:30 ve öğleden sonra 14:30-17:30 arasında ikişer seans olarak yapıldı. Tüm jüriler günde yaklaşık olarak 10 öğrenci olmak üzere iki günde yaklaşık 20 öğrencinin projelerini değerlendirdi. Proje konuları ve arsalar öğrencilerin danışmanlarıyla birlikte saptadıkları ve ön aşamalarda UAUIM öğretim üyelerinden oluşan jürilerin değerlendirerek önerilerde bulunduğu bir süreçte final jüriye taşınmıştı. Projeler Romanya Bükreş’te “sorunlu çocuklara yardım ve eğitim amaçlı tesis”ten, Bulgaristan Pleven’de “gençlik gelişme merkezi”ne, Almanya Freiburg im Breisgau’da “Ortaçağ müzik okulu”ndan, Romanya Bükreş’te “sosyal konut”a kadar farklı temalar içermekteydi. İkinci günün sonunda her komisyon 5 Temmuz değerlendirmesinden bir, 6 Temmuz değerlendirmesinden bir adet olmak üzere en başarılı projeleri seçerek Diploma Projeleri Komisyon Başkanlığı’na bildirdiler. Seçilen projeler Üniversitenin giriş katında sergilendi ve tüm jüri üyeleri projeler arasında gezerek ve ilgili öğrencilerden bilgi alarak son değerlendirmelerini yaptı. Bu sürecin sonunda UAUIM Mimarlık Fakültesi ve İç Mimarlık Fakültesi en başarılı diploma projelerini seçerek, ödüllendirmiş oldu. Özet olarak, Bükreş’teki UAUIM Mimarlık Fakültesi’nde uluslararası diploma jürilerinde başarılı bulunan öğrencilerin projelerinin okulun hedeflediği tarihî gelenekler ile evrensel çağdaş mimarlık gelişmelerinin bir sentezini yansıttığı söylenebilir.

Eğitiminin kalitesini uluslararası ölçekte kanıtlamış bir okul olan UAUIM’in Mimarlık Fakültesi Dekanı Georgica Mitrache tarafından özetlenen okulun hedefleri arasında kanımca en çarpıcı olan şuydu: “Her şeyin ötesinde, okulumuz, öğrencilerine dürüst ve güzel bir yaşam sürdürmelerini, gerektiği zaman bir tavır alabilmelerini ve olayları kritik ederek analiz etmelerini öğretmeyi hedeflemektedir. Çünkü mimarlık yapmak, içinde etik ve estetik yaklaşımları barındırması gereken bir kültüre adanmışlık anlamını taşımaktadır.”(3)

NOTLAR

1. Mitrache, 2017.

2. Jöger ve diğerleri, 2016.

3. Mitrache, 2017.

Bu icerik 2980 defa görüntülenmiştir.