Binaları birileri tasarlar, birileri kullanır ve fakat içinde yer aldıkları kentsel mekânın sosyal dinamikleri yaşatır.

1977 yılında kurulmuş olan Bodrum Ticaret Odası’nın (BODTO) Hizmet Binası, ilk olarak kent merkezinde olan ve aradığımız her şeyi hâlâ bulabildiğimiz, Bodrum’un tanınmış Bekir Çilek Bakkaliyesi'nin üst katı, daha sonraki yıllarda ise Belediye Pasajı ve Belediye Gıda Çarşısı olmuştur. 1996 yılında, Yokuşbaşı Mahallesi Kıbrıs Şehitleri Caddesi üzerinde yer alan 600 m2’lik arsanın satın alınmasının ardından inşa edilen bina ise 1998 yılının Ağustos ayında hizmete açılmıştır.

Gelişen üye ihtiyaçları ve Bodrum’un sosyal ve kültürel alandaki mekân ihtiyaçlarını gidermeyi de hedefleyen misyonu gereği, BODTO meclisi tarafından, kullanılmakta olan binanın yetersiz kaldığı tespiti yapılır. Yönetici ve çalışanlardan oluşan yaklaşık yirmi beş personeli olan BODTO, kentsel ve mekânsal sıkışmaya maruz kalan binasını bir kez daha yenisiyle değiştirmeye karar verir. Proje ise Bodrum’da örneği görülmeyen bir yöntemle elde edilecektir: Mimari Proje Yarışması. Projenin bir yarışma ile elde edilmesi fikrinin temelinde hem en iyi projeyi elde etmek hem de kamu kurumlarına örnek olacak bir adım atmak yatmaktadır. Mimarlar Odası Bodrum Temsilciliği ile işbirliği yapılarak Muğla ilinde yaşayan mimarların katılacağı bir yarışma düzenlenmesi kararı alınır.

Yeni bina için ikinci karar ise yer bulmak üzerine olur. Bodrum Belediyesi’ne ait ve anayol cepheli Bitez Kırlar Mevkisi’ndeki arazi, kolay ulaşılır, yeterli büyüklükte ve ilçe idari merkezine yakın olmasıyla adaylar içinde öne çıkar. Bodrum Belediye Meclisi arsa üzerinde 25 yıllık üst hakkı kurulmasına onay verir ve 1.801 m2’lik alan üzerinde yarışma birincisi olan proje uygulanarak BODTO yeni hizmet binası 18 Eylül 2017'de kullanılmaya başlanır. (Resim 1)

Yine büyük derelerden birinin yakınında olsa da sıkışıklıktan kurtulmuş yeni BODTO Hizmet Binası Bodrum-Turgutreis yolu üzerinde küçük sanayi, banka, iş ve ticaret yapılarının bulunduğu Bodrum ticaret dünyasının yeni mekânsal aksı üzerinde yerini alır. Mimari proje yarışmalarının ülke genelinde izlenen olumlu etkisi burada da kendini göstermiş ve her anlamda “yol gösterici” kamusal bir yapı ortaya çıkmıştır. (Resim 2) Yarışma ortamının piyasadaki iş alma koşullarından şeffaflık, nitelikli olana değer verme konularında her zaman ayrıldığını ve tercih ettikleri bir yöntem olduğunu belirten yarışma birincisi ekipten Mimar Cenk Çeşmeli şartnamede bilindik bir yönetim ve ofis binasının hedeflenmediğini, kamunun da kullanacağı yenilikçi ve dinamik bir yapının tarif edildiğini görmenin yarışmaya katılma kararlarında kışkırtıcı olduğunu, aynı zamanda mesleklerini icra ettikleri ilde bir kamu hizmet binası tasarlayıp uygulamanın heyecanını hâlâ yaşamakta olduklarını eklemekte.

BODTO’nun sıradan bir ticaret odasının sicil, kayıt, evrak işlemleri ve üye iş kapasitelerinin geliştirilmesi ve korunması hizmetleri yanında meslek odaları, sivil toplum örgütleri, belediye ve diğer kamu kurumlarıyla yerel toplumsal paylaşım ve dayanışmada üstlendiği aktif role de işaret etmek lazım. Yönetim Kurulu Üyesi ve meslektaşımız İbrahim Akkaya ile projelendirme aşamasında izlenen yapı programının dayanağı olarak Oda yapısına da değindik tabii ki. Hedeflenene uygun bir örgütlenme bu süreç sonunda mekânsal karşılığını da elde etmiş.

BODTO’nun üye profili Bodrum ekonomisinin gidişatını yönlendirebilecek niteliğe sahip ve bölgedeki ekonominin boyutu da ülke içinde fark edilir bir büyüklüğü kapsıyor. Üyeleri ülke bütçesine sağladıkları katkının karşılığı olan bütçe payının yöreye aktarılmadığını da hissediyorlardır mutlaka. Böylesi bir ekonomik gücün çatısı olan BODTO Hizmet Binası yine de bu gücü simgesel olarak ön plana çıkarmayan bir yapı. Kamusal kullanıma açık alanları ofis işlevlerini üstlenen bölümlerinden bir hayli öne çıkmış durumda. Bunun, üstlenilen misyona uygun mekân örgütlenmesi olduğu ve tasarıma başarıyla aktarıldığı açıkça görülüyor. BODTO yönetiminin kamusal kullanımı artıran ve destekleyen tavrı mimarlarınca da baştan önemli bir tasarım kriteri olarak kabul edilmiş. Aynı duyarlılığın mimarlık ortamımızın kanayan yaralarından olan “yapıların özgünlüğünün korunması” konusunda da gösterileceğinden emin olmak memnuniyet verici. Kentin yapıyı sahiplenmesini -sanırım- mimarları kadar BODTO yönetimi de dilemekte ve arzulamakta.

Her gün farklı ölçeklerde toplantı, sergi ya da başka etkinliklere ev sahipliği yapan BODTO Hizmet Binası’nda ofis ve kamusal alan kullanımı birbirini olumsuz etkilemeyecek şekilde mekânlaştırılmış. (Resim 3, 4) Yoğun işlemlerin yapıldığı zemin kat ofisleri hem çalışanların hem de üyelerin konfor içinde kullandıkları bir alan. Eğitim ve toplantı salonları da zemin katta; kapalı otopark ve teknik hacimler 2. bodrum katta; meclis ve yönetim odaları, yemekhane, kütüphane 1. ve 2. katlarda; kamusal kullanıma açık konferans salonu ve sergi mekânları ise -1. katta yer alıyor. Sokak tadında kullanılan geçitler ile zemin kattaki bahçe görsel olarak birlikte algılanmakla birlikte, fiziksel olarak da geçitler fonksiyonları birbirinden ayırıyor. Binanın güneybatı köşesinde yer alan başarıyla tasarlanmış basamaklı avluda, geç öğle güneşinin cephe ve çatı elemanları arasından süzülüp hem de esintilerle buluşarak kalabalıklara ulaşmasının yarattığı duygu halini yaşamak gerek. (Resim 5)

Binanın konumu araçla erişilebilirliğini epeyce kolaylaştırmış. Bodrum Turgutreis Yolu üzerinde oluşu, binayı kullanıcıları dışındakiler için de görsel olarak rahatlıkla algılanır yapmış. Beyaz bir dörtgen sadeliğiyle dikkat çeken yapının “içinden sokaklar geçen” kurgusuna üçüncü boyutta yere doğru derinleşerek eklemlenen basamaklı avlusu, güneş kırıcılı cephe sistemiyle bütünleşerek yapının kamusal yüzünü kolayca algılanabilir kılıyor. Bu beyaz örtünün içinde sade fakat sıkıcı olmayan renk ve dokuda malzemenin iyi detaylandırılmış aydınlık örüntüsü çalışanlara da iyi geliyor. (Resim 6, 7)

Bunun yanında belirtmek gerekir ki, BODTO'nun bu yeni yapısı Bodrum’un coğrafi ve mimari özgünlüğüne güçlü referanslar vermesine rağmen günümüz imar düzeninin dizgeleri yüzünden, kendi içinde “yerel / bulunduğu yer’e ait” olmaya çabalasa da “etrafıyla bütünleşebilmeyi etrafının şekillenmesine bırakmak” zorunda kalmış. (Resim 8) Batısından geçen ve geniş bir havzanın etkili yağmur suları akışını sağlayan Gaz Deresi’nin kenarları ağaçlarla örülü. Ayrıca dere, akmadığı zamanlarda çakıllarının parladığı bir tabiat mekânı olmaktan çoktan çıkarılmış. Yapının kuzey ve doğusundaki boş araziler oluşacak mülkiyete göre yapılaşmayı beklemekte, güneyindeki Bodrum-Turgutreis karayolu yoğun araç trafiğiyle uzakta kalınmak istenen bir hat oluşturmakta. BODTO‘nun bu yeni yapısının gece görüntüleri ise cıvıl cıvıl bir kentsel hayata davetiye çıkarmakta lakin o bölge gecenin karanlığında araçla bile sadece geçip gidilecek bir yer. (Resim 9)

Söyleyeceklerini sadece içine girebilenlerin duyabileceği kadar, adeta fısıldayarak seslendiren bir yapı şimdilik BODTO Hizmet Binası. Deresi çağıldayan, yakındaki koruluktan çıkan çocukların koşarak içinden geçip salıncaklara yöneldiği, avlusunun basamaklarında dünya müzik festivaline hazırlanan gençlerin gitar çaldıkları, doğusundaki Karya Medeniyetleri Müzesi’nin heykelli sofasında o anki sempozyum katılımcılarının tartışmalarına devam ettiği, Bodrum mandalinasının tekrar eski günlerine dönebilmesini amaçlayan tarım fuarına ev sahipliği yaptığı, kentimiz ekonomisini adil ve paylaşımcı bir gelecek için yeniden kurgulamayı hedefleyen çalıştayların yapıldığı, Bodrum coğrafyasının eşsiz doğa ve arkeo parklarına dair bilgilerin verildiği bir hayatın mekânsal odağı olmayı umarak öylece bekliyor sanki. Onu bize kazandıranlara teşekkür edelim, onu fısıldadığı bekleyişten kurtarma görevlerini de ilgili herkese hatırlatarak…