Avrupa Mimarlık Eğitimi Derneği’nin (European Association for Architectural Education) 42. Uluslararası Konferansı ve Genel Kurulu 28-31 Ağustos 2019 tarihleri arasında, bu yıl kuruluşunun 100. Yılını kutlayan Zagreb Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nin ev sahipliğinde, 130’un üzerinde mimarlık okulundan temsilcilerin katılımıyla gerçekleştirildi. Geçtiğimiz yıl EAAE Konferansı ve Genel Kurulu Porto Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde toplanmış, EAAE’nin her yıl düzenlenen uluslararası konferansı ile genel kurulu ilk defa geçtiğimiz yıl birlikte yapılmıştı. Bu yıl da bu iki etkinliğin bir arada düzenlenmesi, mimarlık okullarından çok sayıda genç araştırmacı ve eğitimci ile okulların yöneticilerini bir araya getirmesi nedeniyle birçok açıdan oldukça verimli bir buluşma ortamı sağladı. Bu buluşmanın başarısında, oldukça zengin bir konferans ve etkinlik programı kurgulayan EAAE Başkanı Dr. Oya Atalay Franck’ın ve Zagreb Mimarlık Fakültesi Dekanı Krunoslav Šmit ve Mia Roth Čerina başkanlığında fakülte üyelerinin büyük payı bulunuyor. Mimarlık mirasının özenle korunduğu ve adeta bir açık hava mimarlık müzesi olan Zagreb kentinin bu buluşma için bulunmaz bir ortam oluşturduğunu da belirtmeden geçmemek gerekiyor.

42. Uluslararası EAAE Konferansı’nın teması “Hidden School” (Gizli Okul) olarak belirlenmiş; konferansın web sayfasında bu tema şu tümcelerle açıklanıyor: “Gizli okul görünür okulun içinde / arkasında içerilir. Gizli okul sıklıkla bir karizma veya belirli bir mekânla, atmosferle özdeşleşir. Gizli okul, olağanüstü beceriler geliştirmeyi sağlayan konularda vücut bulur. Eğitim sürecinin en etkili yanlarını biçimlendiren etkinlikler genellikle enformel olanlardır. Gizli okul resmi müfredat içerisinde yer almayabilir ve bu nedenle öznel olarak değerlendirilir ve niteliği ölçmeye yönelik idari süreçlerde ve akreditasyonda göz ardı edilebilir.”(1)

“Bir mimarlık okulunun görünmez katmanlarını ne(ler) oluşturur?” sorusu çevresinde düzenlenen konferans, bir mimarlık okulunda eğitimin niteliğine etki eden ve mimarlık okulunda eğitimin biricik olmasını belirleyen özellikleri eğitmenler, eğitimin içeriği, eğitim mekânları, öğrenciler ve süreçler üzerinden mercek altına almaktaydı. Will Hunter, Lesley Lokko, Maruša Zorec, Momoyo Kaijima, An Fonteyne ve Sara Sherif’in davetli konuşmacı olarak yer aldıkları EAAE Konferansı’nda, çeşitli mimarlık okullarından 50’nin üzerinde katılımcı üç gün süren konferansta bildirilerini sundu. Türkiye’den genç araştırmacı ve eğitmenler mimari tasarım eğitiminde yaratıcı süreçleri, tasarlama ve yapma süreçlerini bütünleştiren deneyimleri konu alan sunuşlar gerçekleştirdi. 2020 Avrupa Kültür Başkenti, Hırvatistan’ın İtalya sınırında konumlanan Rijeka kentinde gerçekleştirilmiş olan Avrupa Mimarlık Öğrencileri EASA Buluşması’nın katılımcılarından temsilciler de EAAE konferansına davet edilmişlerdi. “Course X” temasıyla farklı ülkelerden 20 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilen üç günlük öğrenci çalıştayının sonunda düzenlenen öğrenci forumu, konferansta en çok ilgi çeken etkinliklerden biri oldu.

30 Ağustos 2019 günü EAAE üyesi mimarlık okullarının temsilcilerinin katılımıyla toplanan Genel Kurul ise EAAE Başkanı Oya Atalay Franck’ın konuşmasıyla açıldı. EAAE’nin kuruluş amacının Avrupa’da mimarlık eğitiminin niteliğini yükseltmek ve böylelikle de mimarlık mesleğinin gelişmesine katkıda bulunmak olduğunu belirten Oya Atalay Franck; derneğin hedeflerinin mimarlık ve mimarlık eğitimi alanında bilgi üretmek ve bilgiyi yaymak, yapılı çevrenin tasarımına yönelik eğitim veren kurumlar ve eğitimciler arasında ilişki ağları kurarak işbirliğini güçlendirmek olduğunu vurguladı. Ek olarak, konuşmasında EAAE yönetim kurulu olarak son bir yıl içerisinde yaptıkları çalışmaları ve etkinlikleri aktardı. Çeşitli Avrupa ülkelerinden 129 mimarlık okulunun üyesi olduğu EAAE’nin oldukça dinamik bir yapısının olduğu, EAAE’nin bünyesine her yıl yeni okulların katıldığı açılış konuşmalarında vurgulandı. Birleşik Krallık’tan mimarlık okullarının derneğe yeniden ilgi göstermeleri önemli bir gelişme

olarak not edilirken, örneğin Ukrayna’dan hiçbir okulun üye olmaması önemli bir eksiklik olarak dile getirildi. Bu bağlamda, geçtiğimiz yıl TEDÜ’nün, bu yıl ise Yaşar Üniversitesi ve Uludağ Üniversitesi mimarlık bölümlerinin üyeliklerinin Genel Kurul tarafından onaylanmasıyla, Türkiye ve KKTC’den üye olan Mimarlık bölümlerinin sayısı 15’e yükselmiş olduğunu belirtmek gerekiyor.

Genel Kurula davet edilmiş olan UIA (Union Internationale des Architectes / Uluslararası Mimarlar Birliği) Başkanı Thomas Vonier, ASCA (Association of the Collegiate Schools of Architecture - Amerikan Mimarlık Okulları Derneği) Başkanı Rashida Ng, ARCC (Architectural Research Centers Consortium – Mimarlık Araştırma Merkezleri Konsorsiyumu) Başkanı Hazem Rashed-Ali kurumlarının etkinliklerini tanıtan konuşmalar yaptılar ve kurumlarının EAAE ile ilişkisine verdikleri önemi vurguladılar. UIA Başkanı Thomas Vonier, Auguste Perret tarafından mimarları birleştirmek ve politika belirlemede etkili olma amacıyla kurulmuş olan UIA’nın, Mimarlık Araştırmaları konusunda EAAE ile işbirliği içerisinde ARENA (Agenda for Research in Architecture) programı kapsamında çalışmalar yürüttüğünü açıkladı. Vonier, bu işbirliğinin hedeflerini; yapı ve yapım kalitesini arttırmak, yaşam kalitesini yükseltmek ve mesleki yetkinlik alanlarını geliştirmek olarak tanımladı. ARCC (Architectural Research Centers Consortium – Mimarlık Araştırma Merkezleri Konsorsiyumu) Başkanı Hazem Rashed-Ali ise, EAAE ile mimarlık ve sürdürülebilir yapı teknolojileri alanlarında araştırma işbirlikleri üzerinde durarak, EAAE ile ortak düzenlemekte oldukları iki uluslararası konferans ile ilgili bilgi verdi. ARCC-EAAE işbirliğiyle gerçekleştirilecek olan bu etkinliklerden ilkini 10-13 Haziran 2020 tarihlerinde Valencia Teknik Üniversitesi’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilecek olan “The Architect and the City” (Mimar ve Kent) başlıklı konferans oluşturuyor. İkinci ortak konferansın ise 2022 yılında ABD’de Florida’da düzenlenmesi planlanıyor. ASCA Başkanı Rashida Ng ise konuşmasında mimarlık eğitimine erişimde fırsat eşitliği sağlamanın önemini vurguladı; mimarlık eğitiminde eğitmenlik pratiğinin desteklenmesinin gereği üzerinde durdu. Bu konular çevresinde 2021’de ACSA tarafından “Teachers’ Conference” temasıyla düzenlenecek olan konferans ile ilgili bilgi verdi.

Genel Kurulda Araştırma Akademisi, Eğitim Akademisi ve Kültürel Mirası Koruma Ağı’nın yürütücüleri son bir yıl içerisinde yaptıkları çalışmaları ayrıntılı bir biçimde sundular. EAAE Araştırma Akademisi (Research Academy) adına konuşan, Ljublijana Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden Tadeja Zupančič, Mimarlık ve özellikle Tasarım Araştırması alanlarında doktora araştırmalarını kapsayan bir veritabanı oluşturmakta olduklarını aktardı. EAAE-RA çalışma grubunun hedefleri ilgili web sayfasında; Avrupa’da ve dünyada mimarlık araştırma alanını haritalamak, mimarlık araştırmalarının amaçlarını ve özellikle mimarlık meslek alanı ve mimarın değişmekte olan mesleki rolü ile ilişkili olarak nasıl konumlandığını belirlemek, Avrupa Mimarlar Konseyi (ACE) ve Avrupa Birliği ile ilişkileri geliştirerek Mimarlık araştırmaları alanında etkinlikleri desteklemek vb. olarak sıralanmakta. Araştırma Akademisi altında Süreli Yayınlar Çalışma Grubu tarafından yürütülmekte olan bir diğer önemli projeyi ise mimarlık alanındaki süreli yayınların, yayın yaptıkları alanlar, yayın politikaları, hangi indekslerde tarandıkları ve açık erişimli olup olmamaları açısından gruplanarak dağılımlarının ortaya koyulması ve bu dergilerin taranmakta olduğu indeksleri içeren bir veritabanı oluşturulması çalışması oluşturuyor. Mimarlık yayınları veritabanı büyük ölçüde tamamlanmış ve EAAE üyelerinin kullanımına sunulmuş bulunuyor.

Eğitim Akademisi (Education Academy) ise, EAAE’nin mimarlık eğitimi alanında bilgi alışverişi sağlama ve deneyimleri paylaşmak üzere bir platform oluşturma amacı doğrultusunda, mimarlık eğitimiyle ilgili çalışmalar yapmakta ve çeşitli etkinlikler düzenlemekte. Antwerp Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden Johan de Walsche’nin koordinatörlüğünü yürüttüğü bu çalışma grubu; mimarlık eğitiminde deneyimleri, iyi uygulama örnekleri ve eğitim araştırmalarının sonuçları, mimarlık eğitimcilerinin ortak sorunları, ortak ilgi alanları, mimarın değişen rollerine bağlı olarak mimarlık eğitiminden beklenen değişim gibi konular üzerine uluslararası projeler yürütmekte ve yıl içerisinde belirli aralıklarla mimarlık okullarının ev sahipliğinde çalıştaylar gerçekleştirmekte. EAAE Eğitim Akademisi’nin bundan sonraki çalıştayı ise 29-30 Kasım 2019 tarihlerinde Prag’da düzenleneceği bilgisi grup üyeleri tarafından paylaşıldı.

EAAE Eğitim Akademisi’nin yürüttüğü / desteklediği uluslararası projeler kapsamında “Exploring the Field of Interaction in Architectural Design Education” (EFIADE), Erasmus + Araştırma Programı tarafından desteklenen ve TOBB Üniversitesi Mimarlık Bölümü tarafından, Lusafana Üniversitesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, TU Eindhoven, Zagreb Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ve EAAE’nin katılımıyla yürütülmekte. Mimarlık eğitimi ile meslek arasındaki ilişkiler kurulması ve sürdürülmesinde stajların rolüne odaklanan bu araştırma projesinin araştırma süreci ve ilk sonuçları TOBB Üniversitesi’nden projenin koordinatörü Nur Çağlar ve Işıl Sipahioğlu ile MSGSÜ Mimarlık Fakültesi’nden Deniz İncedayı tarafından EAAE Konferansı kapsamında sunuldu ve araştırmaya katılan mimarlık bölümlerinden toplanan verilerin sunulduğu poster sergisi konferans katılımcıları tarafından ilgiyle izlendi.

EAAE Koruma Ağı’nın çalışmalarını ise çalışma grubunun koordinatörlüğünü yürüten, Cenova Üniversitesi’nden Prof. Francesco Stefano Musso sundu; bugüne kadar altı çalıştay düzenlemiş ve bu çalıştaylardan yayınlar yapmış olan Koruma Ağı’nın 2017’de Coruna’da düzenlemiş olduğu çalıştaya sunulan bildirilerin hakem değerlendirmesinden geçerek “Transactions” başlığı altında yayımlanma aşamasında olduğu bilgisini verdi. Koruma Ağı’nın bundan sonraki çalıştayının ise “Conservation / Demolition” (Koruma / Yıkım) temasıyla 25-28 Eylül 2019 tarihinde Prag’da yapılacağını aktardı.

Toplantının sonunda Oya Atalay Franck, EAAE tarafından bundan sonra gerçekleştirilmesi planlanan etkinlik takvimi ve bu etkinliklerin içeriği konusunda bilgiler verdi. 23-25 Nisan 2020 tarihlerinde, Oslo School of Architecture and Design ev sahipliğinde, “Sürdürülebilir Eğitim, Araştırma ve Praksis” teması çevresinde planlanan “Dekanlar Zirvesi” ile ilgili bilgilendirme ve davet ise Oslo Mimarlık ve Tasarım Okulu Dekanı tarafından yapıldı. EAAE’nin 43. Konferans ve Genel Kurulu ise 26-28 Ağustos 2020 tarihlerinde Prag’da Çek Teknik Üniversitesi’nin ev sahipliğinde gerçekleştirileceği ilan edildi.

Mies Van der Rohe Vakfı desteğiyle verilmekte olan Young Talent Architecture Award (YTAA - Genç Yetenek Mimarlık Ödülleri) diploma projeleri sergisi fakültenin giriş salonunda, konferans ve genel kurul süresince katılımcıların izleyebilmesi için açık kaldı. Genel Kurul’un son oturumunda ise YTAA 2020 Ödülleri’nin takvimi açıklandı. Mimarlık okullarının seçecekleri birer mezuniyet projesiyle katılabilecekleri bu ödüle kayıtlar Kasım 2019’da açılıyor. Okullar tarafından proje teslimi için son tarih Şubat 2020. Mayıs 2020 içerisinde jüri tarafından seçilecek olan finalist projeler Venedik Mimarlık Bienali’nde sergilenecek. Ödül töreninin ise Eylül 2020 içerisinde gerçekleştirilmesi planlanıyor. EAAE ile ortak bir diğer öğrenci yarışması ise, EAAE konferanslarının sponsoru VELUX tarafından “Yapılarda Gün Işığı” temasıyla düzenleniyor.

EAAE’nin etkinlikleri, Eğitim ve Araştırma Akademileri ile Koruma Ağı’nın yürütmekte oldukları çalışmalar, çalıştaylar ve diğer etkinlikler yanı sıra EAAE’ye üye olan mimarlık okulları ile ilgili güncel bilgilere eaae.be web adresinden ulaşılabilir. Mimarlık eğitimi veren kurumlar ve eğitimciler için son derece verimli bir paylaşım platformu oluşturan EAAE’nin etkinliklerine, konferans ve çalıştaylarına Türkiye’den daha çok sayıda eğitimci ve araştırmacının etkin olarak katılmasının, mimarlık eğitim ortamının gelişmesinde önemli bir rol oynayacağını düşünüyorum.

NOTLAR

1. URL1. “EAAE Annual Conference and General Assembly 2019”, eaae.be/event/eaae-annual-conference-general-assembly-2019/ [Erişim: 10.10.2019]