321
OCAK-ŞUBAT 2005
 
MİMARLIK'TAN

UIA 2005 İSTANBUL’A DOĞRU

MİMARLIK DÜNYASINDAN

  • EAAE Atölyesinden Notlar...
    Deniz İncedayı

    Doç.Dr., Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Bölümü; Yayın Komitesi Üyesi.

DOSYA: Sayisal Mimarlik

  • Evler Senfonisi
    Gürhan Tümer

    Prof.Dr., DEÜ Mimarlık Bölümü, Yayın Komitesi Üyesi



KÜNYE
YASAL DÜZENLEMLER

Yasalarda Yeni Düzenlemeler

Derleyen: Mehmet Bozkurt

Mimarlar Odası Meslek Düzeni ve Örgütsel Yenileme Komitesi Yürütücüsü

“Belediyeler Kanunu” Onaylandı

(Kanun no: 5272, Kabul Tarihi: 07.12.2004, Resmî Gazete: 24.12.2004 / 25680)

''Belediye Kanunu'' Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce 9 Temmuz 2004 tarihinde kabul edilen ''Belediye Kanunu''nun 3., 14. ve geçici 4. maddeleri, bir kez daha görüşülmesi için 22 Temmuz 2004 tarihinde TBMM’ye geri gönderilmişti. Yeni yasada, nüfusu 5 bin ve üzerinde olan yerleşim birimlerinde belediye kurulmasını öngörüyor. Cumhurbaşkanlığı basın biriminin açıklamasına göre, yasanın 14. maddesinin 2. fıkrasının iptali için Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açılacak. Yasaya göre, bağlı olduğu il, ilçe belediyesi ile nüfusu 50 bin ve üzerinde olan bir belediyenin sınırına 5 kilometreden daha yakın duruma gelen belediye ve köyler bu belediyeye katılacak.

Nüfusu 2 binin altına düşen belediyeler, Danıştay'ın görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığı'nın önerisi üzerine müşterek kararname ile köye dönüştürülecek. Yasaya göre, belediye, görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri karşılamak amacıyla borçlanmaya gidebilecek ve tahvil ihraç edebilecek. Dış kaynak gerektiren projelerde, Hazine Müsteşarlığı'nın görüşü alınarak borçlanılabilecek. Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kendisine, eşine veya 18 yaşından küçük çocuklarına ait konutu olmayan dar gelirli kişiler ile afete maruz kalanlara, sanayi bölgelerinden nakledileceklere ve üyelerinin tamamı bu durumda olan kooperatiflere arsa tahsisi yapılabilecek. Belediye kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre şirket kurabilecek. Belediye, özel gelir ve gideri bulunan hizmetlerini İçişleri Bakanlığı'nın izniyle bütçe içinde işletme kurarak yapabilecek.

Büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyeleri sınırları içindeki ilçe ve ilk kademe belediyeleri ve il belediyeleri ile nüfusu 50 binin üzerindeki belediyeler, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilecek. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilan edilecek. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilebilmesi için, o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az 50 bin metrekare olması zorunlu olacak. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırmasında anlaşma yolu esas olacak. Belediyeler, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilecek.

Türkiye’nin yeniden yapılandırılması projesinin bir parçası olan bu yasa ile:

* Yerel yönetimin yetkileri genişletiliyor. * Merkezi idareye ait bazı yetkiler belediyelere geçiyor. Trafik, okullar ve çalışanları, hastaneler ve çalışanları belediye teşkilatı ve çalışanları oluyor. * Bazı bakanlık teşkilatları belediyeye devrediliyor. * Belediye gelirleri ve borçlanma olanakları genişletiliyor. * Personel sözleşmeli olarak belediye çalışanı oluyor. (İş güvencesi) * Anayasa gereği kanunla olması gereken hizmetler ve belediyelerce özelleştiriliyor. 1995 yılında GATS, anlaşması gereği çevre hizmetleri (kanalizasyon, çöp) sağlık, su vb gibi alanlarda kanun çekiliyor. * Bu nedenle bazı belediyeler kapatılıyor. * İstanbul ve İzmit Büyükşehir Belediyesi tarif edilen alanında kalan belediyeler (belde belediyeleri) büyükşehir belediyesi hukukuna tabi olacak.

TOKİ İmar Planında Yetkili Kılınıyor, Arsa Ofisi ise Kapatılıyor

Kanun: Arsa Ofisi Kanunu ve Toplu Konut Kanununda Değişiklik Yapılması ile Arsa Ofisi Genel Müdürlüğünün Kaldırılması Hakkında Kanun (Kanun no: 5273, Kabul Tarihi: 08.12.2004, Resmî Gazete: 15.12.2004 / 25671)

29 Nisan 1969 tarihli ve 1164 sayılı “Arsa Ofisi Kanunu”nun adı “Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun” olarak değiştirilmiş ve 1164 sayılı Arsa Ofisi Kanunu ile kurulan Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü, teşkilatı ile birlikte kaldırılmıştır. Yapılan kanun değişikliği ile daha önce icra organı olarak çalışan genel müdürlüğün uygulama ile ilgili tüm görev ve yetkileri de Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’na devredilmiştir. Yapılan yasal değişiklik nedeni ile Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü döner sermaye işletmesine ait para duble yol yapımında kullanılmak üzere Karayolları Genel Müdürlüğü’ne aktarılacaktır. Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’ne ait her türlü araç, gereç, hizmet binaları, lojmanlar, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’na tahsis edilmiş sayılacaktır. Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’nde görev yapan personel de Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’na devredilmiştir. Arsa Ofisi Kanunu’nun değişen amacı ve görevler maddesi şu şekildedir: Bu kanunun amacı, arsaların aşırı fiyat artışlarını önlemek üzere tanzim alış ve satışı yapmak; konut, sanayi, eğitim, sağlık ve turizm yatırımları ve kamu tesisleri için arazi ve arsa sağlamaktır. Bu kanunda yazılı görevler Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülür. Bu kanunda, diğer kanunlarda ve ilgili mevzuatta Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’ne atıflar Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’na yapılmış sayılır.

Türkiye’de özellikle dar gelirlilerin konut ihtiyacını gidermek, bunlara ilişkin politikalar üretmek üzere kurulmuş bir yapı ile sanayiden turizme kadar bir alan arsa üretmekle ilgili bir kuruluşun icraatları, bu düzenleme ile iç içe geçmiş bulunuyor. İşleyişin ne derece sağlıklı olacağı ise henüz belirsizdir. Öte yandan, bu değişiklikle 2 Mart 1984 tarihli 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu’nun bazı bölümleri de değiştirilmiş bulunuyor. 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu’na ek olarak konulan 9. madde ise, planlama hukuku ve disiplini açısından üzerinde düşünülmesi gereken bir maddedir. Bu düzenleme ile mimari, statik, tesisat ve her türlü fennî mesuliyetin Başkanlık tarafından üstlenilmesi kaydıyla, başkaca belge istenmeksizin imar planı ve mevzuata aykırı olmamak üzere avan projeye göre yapı ruhsatı verilecektir. Kanunun yeniden yapılandırılması ile ilgili yasal düzenlemelerin en temel ayaklarından biri yerelleşmedir. Her türlü yetkinin bu arada planlama yetkisinin yerel yönetimlere devredildiği bir ortamda, merkezî hükümetin bir organına böylesi yetkilerin verilmesi, büyük bir çelişkidir. Öte yandan, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın, gecekondu dönüşüm projesi uygulayacağı alanlarda, mülkiyeti kendisine ait arsa ve arazilerden konut uygulama alanı olarak belirlediği alanlarda ve valiliklerce toplu konut iskân sahası olarak belirlenen alanlarda, çevre ve imar bütünlüğünü bozmayacak şekilde her tür ölçekteki imar planını yapmaya, yaptırmaya ve tadil etmeye yetkili olduğuna ilişkin Toplu Konut Kanunu’na yapılan yasal değişikliğe karşı açılan iptal davası da reddedildi. Toplu Konut İdaresi, bu yeni yapılanma ve yetkilerle geniş bir alanda fikir ve ihtiyaçlardan planlamaya, ruhsattan icraata mutlak bir hakimiyete sahip olmaktadır. Bu yapılanma plan bütünlüğüne, yerelleşmeye ve kuvvetler ayrılığından gelen gücüyle denetlemeye aykırı bir durumu ortaya çıkarmaktadır.

Haydarpaşa Garı ve Limanı için Parsel Bazında Yasal Düzenleme

Kanun: Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun no: 5234, Kabul tarihi: 17.09.2004, Resmî Gazete: 21.09.2004 / 25590)

Daha önce basına Haydarpaşa Garı ve Limanı’nda uluslararası bir projeyle “Manhattan” yaratılacağı defalarca yer almıştı. Yapılacak uluslararası ihale ile belirlenecek proje, yap-işlet-devret modeliyle gerçekleştirilecekti. Haydarpaşa Liman alanında bulunan Toprak Mahsulleri Ofisi, Et ve Balık Kurumu ve Hazine’ye ait mallardan sorumlu Maliye Bakanlığı, ellerindeki tüm taşınmazları Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğü’ne devredecekler.

Ve bu bölgede iş merkezi, turizm yatırımları ve spor alanlarından oluşan bir proje gerçekleştirilecek. İşte bu amacın gerçekleştirilmesine ilişkin ilk adım 5234 sayılı Kanun’a eklenen geçici 5. madde ile atıldı.

“Mülkiyeti Hazineye ait İstanbul İli, Üsküdar İlçesi, Semliye ve İhsaniye mahallelerinde bulunan ve Haydarpaşa Limanı olarak kullanılan taşınmazları, üzerindeki muhdesatı ile birlikte ödenmiş sermayesine ilave edilmek üzere, Ulaştırma Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne bedelsiz olarak devretmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Bu taşınmaz mallarla ilgili olarak imar mevzuatındaki kısıtlamalar ile plan ve parselasyon işlemlerindeki askı, ilan ve itirazlara dair sürelere ilişkin hükümlere tabi olmaksızın, her ölçekteki imar planını yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye, re’sen onaylamaya ve her türlü ruhsatı vermeye Bayındırlık ve İskân Bakanlığı yetkilidir. Plan hazırlama ve onaylama işlemleri Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın uygun görülen birimince, ruhsat ve plan uygulama işlemleri ise Bayındırlık ve İskân Bakanlığı İl Teşkilatı’nca yerine getirilir. Kesinleşen planlar ilgili belediyelere tebliği edilir. Bu planların uygulanması zorunludur. Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye ve Ulaştırma Bakanlıkları, ikinci fıkrasının uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ise Bayındırlık ve İskân Bakanlığı yetkilidir.”

İstanbul Dünya kültür mirasına ait bir kent, Haydarpaşa Garı dünyada emsalleri gibi asli fonksiyonları ile korunması gereken bir yapı, üzerinde proje üretilen alan, eşi bulunmaz nadide bir yer. AB norm ve standartlarına ulaşmaya çalışan ve Avrupa Birliği’ne girme çabası ve başarısıyla övünen yerelleşmeyi öne çıkaran yasal düzenlemeler yapan bir iktidar, demokratik katılımdan, kentten, özellikle İstanbul’un korunmasından ve bu uğurda seçim kaybetmek pahasına kente karşı işlenen suçlara karşı bir Başbakan ve diğer yasal düzenlemelerin içinde bir yasa maddesi değişikliği yaparak yönetme anlayışı. İstanbul plan bütünlüğünü, her türlü planlama ilkesini, İstanbul’u, İstanbulluyu ve onun sahibi tüm insanlığı yok sayan bir anlayış kabul edilemez.

Bu icerik 3508 defa görüntülenmiştir.