Temmuz ayının son haftasında, Cevat Geray’ı ebedi yolculuğuna uğurladık. Onunla 70 yıla yaklaşan yakınlığımız, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde (Mülkiye’de) öğrenciliğe başladığımız 1950’li yılların başlarına rastlar. Birer yıl arayla başlayan öğrencilik yıllarımızda, SBF Öğrenci Derneği’nin Yönetim Kurulu’nda ve Cumhuriyetin değer ve kazanımlarına titizlikle sahip çıkmaya çalışan Milli Türk Talebe Federasyonu’nun etkinliklerinde aktif görevler aldık. Asistanlık yıllarımızdan başlayarak, şehirciliği hem kuramsal boyutlarıyla hem de merkezî ve yerel düzeylerde bu konularla görevli kurumların, meslek örgütlerinin ve sivil toplum örgütlerinin yetkilileriyle yakın bir işbirliği içinde öğrenmeye ve öğretmeye birlikte çaba harcadık. Ernst Reuter ile Fehmi Yavuz’dan bize kalan kürsü geleneğinin dayandığı temel ilkelerden biri -başka kürsülerden farklı olarak- çalışmalarımızı, kimi zaman husumet ölçülerine bile varabilen bir yarışma anlayışıyla değil; örnek alınacak bir biçimde, işbirliği, dayanışma ve kardeşlik duyguları çerçevesinde sürdürmek olmuştur. Hocamız Fehmi Yavuz Bey, bizleri, ortak araştırma ve yayın çalışmaları yapmaya sürekli olarak özendirmiş, birbirimizin gazete yazılarının taslaklarını bile gözden geçirerek birbirimize gerekli önerilerde bulunmaya alıştırmıştır.

Devlet Planlama Teşkilatı’nın kuruluş yıllarında, Fakültemiz öğretim üyelerinden Sadun Aren, Nejat Bengül gibi abilerimizle Atilla Karaosmanoğlu ve Necat Erder gibi arkadaşlarımızın çağrıları üzerine, DPT’de Cevat’la birlikte kırsal kalkınma, kooperatifçilik, yerel yönetimler, kentleşme ve bölgesel kalkınma politikaları konularında danışmanlık görevleri üstlendik. Asistanlık ve doçentlik yıllarımızdan başlayarak, TMMOB’un başta Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası ve Peyzaj Mimarları Odası olmak üzere bütün birimleriyle, uzmanlık alanlarımız çerçevesinde işbirliği yaptık. Bu tür çalışmaların ürünlerine, Mimarlar Odası’nın 1960’lı yıllardan bu yana yayımlanan dergilerinde ve yayınlarında rastlanabilir. Rahmetli Vedat Dalokay’la kurduğumuz Devrimci Belediyeler Birliği çalışmalarını da birlikte yürüttük.

12 Eylül 1980 müdahalesinin ardından, YÖK’ün kuruluşuna karşı gelmekle suçlanıp anlaşılmadık biçimde üniversite dışında bırakılan Cevat kardeşimize yine bir mimar dostumuz Behruz Çinici sahip çıkmıştır. Bir süre sonra da Murat Karayalçın, Cevat’a Kent-Koop çatısı altında -1990 başlarına değin- konut kooperatifçiliği çalışmalarına katkı yapma şansını vermiştir. Bu yöndeki çalışmalarını Türkkent kurulduktan sonra da, Adana-Koop, Manisa Birlik, Ege-Koop gibi daha pek çok birliğe destek olarak sürdürmekten geri kalmadı. Türkkent Danışma Kurulu’ndaki ortak üyeliğimiz 40 yıla yakın bir süredir devam ediyor. Bu kuruluşlara yer almamızdaki amaç, dar gelirli ve yoksul yurttaşın barınma sorunlarının, rantiyelerce değil, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar yardımıyla çözümüne destek olmaktı.

Cevat kardeşimin, şehircilik, imar ve planlama gibi konulardaki çabaları, 2000’li yıllara gelinceye değin, eski adıyla Türk Belediyecilik Derneği’nin Danışma Kurulu’nda da sürdü. Valilerin, belediye başkanlarının, İçişleri Bakanlığı yetkililerinin yanı sıra, bilim insanları da bu Danışma Kurulu’nda yer almaktaydı. 1974 yılında kurulan Ecevit Hükümeti’nin İmar ve İskân Bakanı Ali Topuz’un bir çağrısıyla oluşturulan ve kentleşme ve şehircilik politikalarına yön vermesi beklenen Danışma Kurulu’nun üyeleri arasında Cevat ile benim gibi teknik dallarda eğitim görmemiş olanların yanı sıra, değerli mimar ve mühendis dostlarımızla birlikte görev yaptık: Şevki Vanlı, Turgut Cansever, Ergun Unaran, Tuğrul Akçura ve İlhan Tekeli. Bu durum, Cevat’ın İmar ve İskan Bakanlığı Müsteşarlık görevine getirilmesine kadar sürdü.

20 yıla yakın bir süredir, Türkiye’deki belediyelerden üçte birini bünyesinde barındıran Tarihi Kentler Birliği adlı yerel yönetimler hizmet birliğinin Danışma Kurulu’nda Cevat’la birlikte koruma konularında hizmet vermeye çalışıyorduk. Bu kurulda yer alan ve mimarlık alanında ülkemize büyük hizmetleri olan, Oktay Ekinci ile Derviş Parlak kardeşlerimizi de yakın geçmişte son yolculuklarına uğurladık.

Yerinin doldurulması kolay olmayan değerli Kardeşim Cevat’ın eğitim kuruluşlarıyla ve sendikalarla da ilişkileri yoğundu. İçinde bulunduğu kurum ya da kuruluş ne olursa olsun, her koşul altında başını dik tutmasını bilmiş, kamu yararının gereklerine, hukukun üstünlüğü ilkesine ve insan haklarına saygıda kusur etmemiştir. Kendisiyle uzaktan yakından tanışmış olanlar çok iyi bililer ki, insan olarak sahip olduğu tavır ve davranışlar, onu unutulmaz bir noktaya taşımıştır.  Işıklar içinde yatsın.