Zaman zaman şehrin karmaşasından ve yoğunluğundan sıkılıp kendinizi sakin, huzurlu, samimi ve tarih kokan bir ortamda bulmak isteyebilirsiniz. Böyle zamanlarda görmek isteyebileceğiniz bir ilçeye sahiptir Sakarya. Sizi hiç tereddüt etmeden içtenlikle karşılayıp kucaklayarak, elinizden tutup geçmişte yolculuğa çıkaran bu küçük ilçenin adı Taraklı'dır. Helenistik dönemde “Bithynia” ismiyle anılan bölgede bulunan Taraklı, bugünkü ismini halkının zamanında yapımıyla ilgilendiği tarakçılıktan alır. Önceleri “Yenice Tarakçı” olarak da anılan ilçenin ismi zamanla “Taraklı” olarak değişir. Bizans ve Osmanlı döneminde önemli bir ticaret yolu üzerinde bulunan Taraklı, günümüzde “Ankara Caddesi” olarak isimlendirilen ve Taraklı'yı ortadan ikiye ayıran eski İstanbul-Ankara yoluna evsahipliği yapmaktadır. Yeni yolun açılmasıyla bu bölge tercih edilmemiş ve sakinleşmiştir. Bu sakinlik, bölgenin tarihî dokusunu ve geleneksel kimliğini korumasını, devamında da sit alanı ilan edilmesini sağlamıştır.

Yemyeşil doğaya sahip bu coğrafyada dönemeçli yolları aşıp, buraya vardığınızda hemen aracınızdan inip tertemiz havayı içinize çekmek, tarihin renkli sayfalarından birinin küçük bölümünde yer alan Taraklı'nın sokaklarında uzun bir yolculuğa çıkmak isteyebilirsiniz. Taraklı'yı kuşbakışı analiz etmek ve gezi rotası çıkartmak için öncelikle Hisar Tepesi'ne çıkılabilir ve çekilebilecek bir sürü fotoğraf ile ilçenin çoğunlukla geleneksel yapılardan oluşan, doğayla iç içe dokusu daha kuvvetli deneyimlenebilir. Hisar Tepesi'nden aşağıya inerken görülen restorasyonu tamamlanmış yapılar, sokağın ilerleyen bölümlerinde karşılaşılacak ve özgünlüğünü korumuş tarihî konutlarla kendilerini kıyaslama olanağı sunar. Taraklı yer yer düz arazilere konumlanmış, yer yer dağların eğimine ahenkle uyum sağlamış, genel olarak iki-üç katlı, çıkmalı, bahçeli, avlulu ve 19. yüzyıl geleneksel konut tarzını yansıtan yapılardan meydana gelmektedir. Yapım malzemesi çoğunlukla giriş katlarda taş, üst katlarda kerpiç dolgulu ahşap iskeletten oluşmaktadır. Taraklı cami, han, hamam, medrese, dükkân gibi yapılara da evsahipliği yapmaktadır. Günümüzde bu yapıların bir kısmının restorasyonu tamamlanmış ve bazıları evsahipleri tarafından turizm amaçlı olarak kullanılmaktadır. Gezi esnasında ara sokaklara girdiğinizde, içi boş ve kapısı aralık bir yapı bulabilir, içerisine girerek yolculuğunuzun keyifli bölümlerinden birine adımınızı atabilirsiniz. Taraklı evlerinin giriş katlarına “taşlık” denilen bir alandan girilir ve genellikle servis alanları (depolama, bazen mutfak ve benzeri) ile ahır bu katta bulunur. Genellikle günlük yaşamın geçtiği, misafirlerin ağırlandığı birinci katta, çoğunlukla sofa ve sofayı çevreleyen odalar yer almaktadır. Varsa ikinci katta ise evin bireylerinin yatak odaları yer almaktadır. Islak hacme (hela) sofanın bir bölümünden ulaşılmaktadır. Dolap, sedir, gusülhane gibi mobilya ihtiyaçları sabit mobilyalar ile çözümlenmiştir.

Ana yollardan ve gelişim noktalarından uzak olması Taraklı'nın geleneksel mimari dokusunu ve yaşam tarzını büyük ölçüde korumuş, burayı sakin bir ilçe haline getirmiştir. İlçede yeni inşa edilen yapılar da görülmektedir. Bu yapıların sayısı nüfusun sabit olması nedeniyle fazla artmamıştır. Bu durum Taraklı için avantaj oluşturmasına rağmen son günlerde tarihî yapılara ve Taraklı'ya artan ilgi, özgün yapıların korunması konusunda hassas olmak gerekliliğini gündeme getirmektedir.

* Görseller yazara aittir.