Kamuoyuna basın yoluyla duyurulan ve Ankara Büyükşehir Belediyesi internet sitesinde yer alan haberlerde, aşağıda yeri ve genel tanımı yapılan 3 projenin dışında şu 3 kentsel dönüşüm projesinin hayata geçirileceği belirtiliyor. İsimlerinin dışında, detaylı bir bilgi kamuoyuna duyurulmamıştır.

1. Samsun Yolu Kentsel Dönüşüm Projesi / Ankara Büyükşehir Belediyesi ve TOKİ işbirliğiyle

2. Dikmen Vadisi projesinin tamamlanması / Ankara Büyükşehir Belediyesi.

3. Şentepe Dönüşüm Projesi / Ankara Büyükşehir Belediyesi, Yenimahalle Belediyesi ve TOKİ işbirliğiyle.

ANKARA - proje 1

Kuzey Ankara Kent Girişi (Esenboğa Protokol Yolu) Projesi

Bölge: Kuzey Ankara Kent Girişi Esenboğa Protokol Yolu ve çevresindeki gecekondu alanları.

Kentsel dönüşümün neden(ler)i: Kentin girişinde imarsız yapılaşmanın yol açtığı olumsuz dokunun şehir girişinde yol açtığı ‘olumsuz’ görünüm.

Proje yürütücüleri: Ankara Büyükşehir Belediyesi, Toplu Konut İdaresi (TOKİ), TOBAŞ.

Planlanan bitiş süresi: 2008

Bölgeye ilişkin bilgiler: “Protokol Yolu” olarak adlandırılan, 4 Mart 2004 tarih ve 5104 sayılı Kanun ile Kuzey Ankara girişi ve çevresini kapsayan alanlarda kentsel tasarım projelerinin, konut, sosyal donatı, çevre düzenlemesi ve teknik alt yapı projeleri ile yapım dahil diğer işler belediye ve idare tarafından koordinasyon içinde yaptırılması planlanıyor. Tasarıya göre, Toplu Konut İdaresi ve Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin yönetiminde gerçekleştirilecek projede ilçe belediyeleri olarak Altındağ ve Keçiören de katılıyor. Bu alanda yer alan her ölçek ve nitelikteki imar planları, parselasyon planları ve benzeri imar uygulamalarına dair izin ve yetkiler ile proje onayı, yapı izni, yapım sürecindeki yapı denetimi, yapı kullanma izni ve benzeri inşaata dair izin ve yetkiler Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi alan sınırları içinde kalan bölgede Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne ait olacak şekilde planlanıyor.

Projeye ilişkin bilgiler Bu proje ile Esenboğa Havaalanı’ndan başlayarak kent merkezine kadar uzanan bir bulvar ve çevresinde yaşayan insanların yaşam kalitelerini yükseltmek amacıyla, TOKİ ile işbirliği içerisinde yeni konut ve rekreasyon alanları yapılması planlanıyor. Bu bölgede yaşayan nüfusun büyük bölümünün kentsel altyapıdan ve çevre kalitesinden yoksun durumda olduğu tespitiyle belediye, 1. ve 2. etapta ele alınacak 3 milyon 600 bin metrekare alanda 18.000 konutu inşa etmeyi ve 6.760 adet konutu bölgedeki “hak sahipleri”ne vermeyi planlıyor. Bu etaplarda 470 bin metrekare rekreasyon alanı, 180 bin metrekare gölet alanı, 2 adet beş yıldızlı otel, kongre merkezi, ilk ve orta öğretim okulları, hanımlara yönelik lokaller, gençlik merkezleri ve alışveriş merkezleri ile 3 kilometrelik güzergahta yol, tünel, 1 viyadük ve 10 adet altgeçitin yapılması düşünülüyor. Bu projeyle Keçiören tarafının ağaçlandırılacağı ve “heykellerle donatılacağı”, yolun karşı tarafında ise, önde az katlı yapılaşma, arka tarafta ise çok katlı konut blokları olacağı belirtiliyor.

Proje alan sınırları içindeki tüm gayrimenkuller, bu yasanın yürürlüğünden önce yapılmış ve onaylanmış imar planı kapsamında kalsalar dahi, bu yasaya göre yapılacak plan hükümlerine tabi olacak. Proje alan sınırları içinde kalan bölgede, bu yasanın yürürlüğe gireceği tarihten önce yapılmış olan planların uygulanması, yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte duracak. Planların kısmen veya tamamen uygulanmaya devam edilmesi ya da bu yasaya göre yeniden yapılması konusunda Büyükşehir Belediyesi yetkili olacak. Bu çerçevede sadece fiilen bir kamu hizmetinde kullanılan ve üzerinde kullanım amacına yönelik yapı bulunan taşınmazlar hariç olmak üzere, proje alan sınırları içerisinde kalan bölgede proje için ihtiyaç duyulan arazi ve arsalardan, kamunun mülkiyetinde bulunanlar bedelsiz olarak Büyükşehir Belediyesi’ne devredilecek. Gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan gayrimenkuller ile 2981 sayılı Yasa’ya göre hak sahibi olan kişilerin haklarına ilişkin gayrimenkuller ise malik ve hak sahipleri ile yapılacak anlaşmalar çerçevesinde proje için kullanılacak. Bu anlaşmalar için bakanlık tarafından yönetmelik yayımlanacak. Anlaşma sağlanamazsa bu gayrimenkuller Büyükşehir Belediyesi tarafından kamulaştırılacak. Proje alan sınırlarındaki kentsel tasarım projeleri ile konut, sosyal donatı, çevre düzenlemesi ve teknik altyapı projeleri, yapım dahil diğer işler idare ve belediyece özel hukuk hükümlerine göre kurulacak şirketlere yaptırılabilecek. Proje için gerekli olan mali kaynak da ilgili yıl bütçe yasalarında gösterilen miktarda TOKİ ve Büyükşehir Belediyesi bütçesinin özel tertiplerine aktarılacak ödenekler ile her iki kurumun kendi kaynaklarından ayıracakları ödenekler ve satış gelirleri dahil her türlü proje geliriyle sağlanacak.

ANKARA - proje 2

Ulus Tarihi-Kültürel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projeleri

2a. Kale Projesi

2b. Hacıbayram Projesi

2c. Ulus Çarşı Projesi

Ulus Çarşı Projesi

Bölge: Ankara’nın tarihi kent merkezi Ulus Meydanı ve Atatürk Heykeli çevresi.

Kentsel dönüşümün neden(ler)i: Kentin ticaret merkezinin 1950’lerde Kızılay’a kayması; daha sonra bu kayışın Tunalı Hilmi ve Atakule, Karum gibi alışveriş merkezlerine kayması; bunun yanısıra konut kullanımının da aynı kayışı izlemesiyle konut kullanımının yerini hizmet ve küçük üretime terk etmesi; 1962’de Meclis’in yeni TBMM binasına geçmesiyle ilişkili kullanımların kayması; bu fonksiyon kaymalarının yerinin bütüncül bir kullanım planı ile desteklenmemiş olması. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 14 Ocak 2005 gün ve 210 sayılı kararında belirtilen nedenler ise şöyle: “[…] İlk sit kararının alındığı 1980 yılından itibaren Ulus Tarihi Kent Merkezi’nde köklü değişim/dönüşüm sağlanamadığından, mevcut dokudaki yapılar yıkılmaya, yıpranmaya yüz tutmuş, alan mezbelelik bir görünüm kazan(mış) […]”, “Eski kent dokusunun kullanılarak yaşatılan bir tarihi merkez haline getirmek amacıyla hızlı, hayata geçebilecek güncelleştirilmiş yeni bir ‘Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı’ oluşturma ihtiyacı doğduğu […]” için 1/1000 ölçekli Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma Islah İmar Planı’nın kapsadığı alanı da kapsayan bir bölgedeki tüm planları iptal edilerek, hazırlanan 1/5000 ölçekli “Ulus Tarihi ve Kültürel Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı” kabul edildi.

Proje yürütücüleri: Ankara Büyükşehir Belediyesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı.

Bölgeye ilişkin bilgiler: Ulus Atatürk Heykeli çevresindeki 100. Yıl Çarşısı, Ulus İşhanı, Beden Terbiyesi Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Anafartalar Çarşısı, Belediyenin Anafartalar Caddesi’ndeki ilk Başkanlık yapısı, Ulus Perakende Hali, kısa bir süre önce yanan Modern Çarşı’nın yıkılarak, yerine “modern bir Ulus Çarşısı”nın yapılması planlanıyor. Ayrıca, G. Mongeri’nin tasarladığı ilk İnhisarlar İdaresi Umum Müdürlüğü (Tekel ve Gümrük Müsteşarlığı) binasının da yıkılacağı belirtiliyor. 1986 yılında açılan Ulus Tarihi Kent Merkezi Yarışması’nı kazanan projenin müellifleri Raci Bademli, Abdi Güzer ve Ömer Kıral tarafından hazırlanan imar planı ise yürürlükte. Yıkılması planlanan ve birçoğu yarışma ile elde edilen binalar ve mimarları şunlar:

Ulus Hali: 1930, Robert Oerley

Ankara Belediyesi Ticaret Evi (İlk Belediye Başkanlığı yapısı): 1947, Nezih Eldem (Yarışmayı çıkaran kurum: Ankara Belediyesi)

Ulus Meydanı İşhanı: 1954, Orhan Bozkurt, Orhan Bolak, Gazanfer Beken (Yarışmayı çıkaran kurum: Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü)

Modern Çarşı: 1957, Rıza Aşkan (Sınırlı yarışmayı çıkaran kurum: Ankara Valiliği ve Serbest Tüccarlar Anonim Ortaklığı)

100. Yıl Çarşısı: 1967, Semra ve Orhan Dikel (Yarışmayı çıkaran kurum: Ankara Valiliği)

Anafartalar Çarşısı: 1967, Ferzan Baydar, Affan Kırımlı, Tayfur Şahbaz (Yarışmayı çıkaran kurum: Ankara İmar ve Emlak İşletmesi TAŞ)

İnhisarlar İdaresi Umum Müdürlüğü (Tekel ve Gümrük Müsteşarlığı): 1928, G.Mongeri.

Projeye ilişkin bilgiler: Heykel etrafındaki Ulus Meydanı İşhanı, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü,100. Yıl Çarşısı ve Anafartalar Çarşısı’nın yıkılmasıyla elde edilecek alanın yeşil alana dönüştürülerek Ankara’ya “kent meydanı” ‘kazandırılacağı’ belirtiliyor. Boşaltılan diğer alanlarda yapılacağı belirtilen çarşıda ise, alt katta park ve otoparklar, üstteki iki katta çarşı, onun üzerindeki katlarında ise büro ya da otel yapılması planlanıyor.

* * *

Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin öncülüğünde bu projenin gerçekleşmemesi için “Çağdaş Bir Kentte Önemli Kentsel Uygulamalar Kentliler ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Mutabakatıyla Olmalıdır” sloganıyla bir kampanya başlatıldı. Kampanyaya ilişkin tüm bilgiler ve gelişmeler, www.ulusgirisimi.org adresinden takip edilebiliyor.

ANKARA - proje 3

Konya Yolu Doğusu (Balgat Bölgesi) Prestij Projesi

Bölge: Konya Yolu’nun Eskişehir Yolu Kavşağı – Oran Şehri arası doğu kısmında Dikmen Çaldağı Parkı’nı ve Cevizlidere, Gökkuşağı, Karapınar ve Akpınar mahallelerini kapsayan bölge.

Kentsel dönüşümün neden(ler)i: İmarsız yapılaşma ile gelişen bir bölge; sonrasında 1995 yılında onaylanan “ıslah imar planı kaynaklı sıkışık, yoğun, kent girişinde imaj bozucu, görüntü kirletici nitelikte kent girişinde imaj bozucu tarzda sürmekte olan klasik apartmanlaşma” (ABB Meclisi karar metinlerinden); imarlı arsalar üzerinde 4 kat rejimi olmasına karşın, kottan kazanımlarla 13 kata kadar çıkan konut bloklarının oluşturduğu niteliksiz yapılaşma.

Proje yürütücüsü: Ankara Büyükşehir Belediyesi

Bölgeye ilişkin bilgiler: Çaldağı Park alanı ile birlikte yaklaşık 320 hektar yüzölçümlü bir alan.

Projeye ilişkin bilgiler: Bölgede, 1995 yılında imzalanıp yürürlüğe giren ve ismi “Dikmen Batı Yakası İmar Planı Değişikliği” olarak geçen projede, imar planı gereği arsa sahipleri, her parselden %20 arsa payını bedelsiz olarak kamu yararına yeşil alan olarak belediyeye verdi. 2005 yılı itibariyle ruhsat alarak inşaata başlayanlar hariç tüm inşaatlar durdurularak, aynı yıl içinde tamamlanacak projelendirme çalışmaları sonucunda Dikmen Vadisi Projesi benzeri bir planlamaya gidileceği belirtiliyor. Öngörülen kentsel tasarım projesinde, konutların yüksek katlı blok adalarından toplanmak suretiyle “daha çok açık alan, daha çok donatı imkanı ve daha estetik bir kent dokusu oluşturma” düşüncesi bulunuyor. Belediye Meclisi karar tutanaklarına göre, konut parsellerinin yaklaşık %65’inin boş olduğu, toplam 740 konut parselinden 410 adedinin boş, 330 adedinin yapılaşmasını tamamlamış ve inşaat aşamasında olduğu belirtiliyor.