ETKİNLİK
Değişen Öğrenme / Eğitim Yöntemleri Denemesi
Özgür Özkan,
Doç. Dr., Maltepe Üniversitesi Mimarlık Bölümü
Günümüzde hızla devam eden değişim süreçleri öğrencilerin öğrenme biçimlerini de kaçınılmaz olarak etkiliyor. Okulların sınırlarını aşan eğitim, hem potansiyel fırsatlar sunuyor hem de doğru ve etkili eğitim şekli konusunda sağlam bir zemin arayışına yol açıyor. TMMOB Mimarlar Odası da bu eğitim imkanları ile ilgili olarak bünyesindeki SMGM (Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi) kapsamında, mimarlık öğrencilerinin üniversite eğitimleri süresince daha önceki eğitim hayatlarının biraz daha dışına çıkabilmeleri, kendilerini ve geleceklerini daha iyi şartlarda yaşanabilir hale getirmeleri ve hayat boyu eğitim alışkanlığını edinmeleri için önemli bir fırsat sunmayı amaçlayan Oda - Öğrenci Mimarlık Buluşmaları’nı, 19 – 29 Ağustos tarihlerinde “Balıkesir’de Kent Meydanı Tasarlamak” başlığı ile gerçekleştirdi.
Günümüzün değişen şartları ve hızla devam eden değişim süreçleri eğitim ve öğrenme şekilleri üzerinde de etkili olmaktadır. Eğitimin sadece okullarda / üniversitelerde verilen bir kavram olmaktan çıkmış olması ve bunun dışında da çeşitlenerek farklı şekillere girmiş olması hem büyük olanaklar sunmakta hem de doğru, etkili eğitim şekli konusunda herkeste soru işaretleri oluşturmaktadır. Bu soru işaretlerine en doğru yanıtı vermek üniversitelerin olduğu kadar sektör ile ilişkilerde en önemli aracı olan meslek odalarının da bu konu üzerinde daha etkin olması gerektiğini ortaya koymaktadır.
TMMOB Mimarlar Odası da bu eğitim imkanları ile ilgili olarak bünyesindeki Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi (SMGM) ile çalışmalar yürütmekte ve meslektaşları için sürekli mesleki / kişisel gelişim hedefli çalışmalar yapmaktadır.
Sürdürmekte olduğumuz dönemin en büyük özelliği değişim hızının ve dinamizmin en üst seviyeye çıkmış olmasıdır. Bu dinamizm çerçevesinde eğitim / mimarlık eğitimi, formel (örgün) ortamların dışına çıkarak esneyebilen, yeni etkileşim ve değerlendirme ortamları ile zenginleşebilecek bir duruma evrilmek durumundadır. Bu sayede enformel eğitim / etkinlik ortamları hem mimarlık öğrencilerine hem de meslektaşlara yaşama imkanı sunulan yeni deneyimler ile hem kişisel hem mesleki olarak önemli katkılar sağlayabilecek potansiyele sahiptirler.
Türkiye genelinde sayıları her geçen gün artan ancak gerek yerleştirme sonuçları gerekse de sektördeki çalışma olanakları bağlamında ele alındığında bir nitelik ve eşitsizlik krizi içinde olduğunun işaretlerini gördüğümüz mimarlık eğitimi, 21. yüzyılın küresel ve yerel krizler ortamından bağımsız ele alınamaz. Pek çok ekonomistin, küresel kapitalizme içkin bir durum olduğunu dile getirdiği bu krizler ortamı
[1], savaşlar, geleceğin belirsizliği, iklim krizi, doğal ve insan kaynaklı yıkımlar, ekonomik kriz gibi farklı ölçeklerde gündelik yaşamı etkileyen ve sürekli değişen koşullar yaratarak, mimarlık eğitimi de dahil olmak üzere pek çok alanda, sürekli adaptasyonu ve sorunlara karşı esnek çözümler üretebilmeyi zorunlu kılmaktadır.
[2]
Enformel öğrenme ortamları, resmi müfredatların ve kampüslerin sınırlarını aşmayı zorunlu kılan mimarlık eğitiminin doğası gereği, farklı ölçek ve kurgularda uzun yıllardır tasarım eğitiminin bir uzantısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Kurumların kendi öğrencilerine yönelik, müfredatın bir uzantısı olarak düzenlenen yaz okullarının yanı sıra, ulusal ve uluslararası ölçekte gerek öğrenci inisiyatiflerinin gerekse de farklı profesyonellerin ya da kuruluşların organizasyonuyla hayata geçirilen okul dışı mimarlık atölyelerinin sayıları özellikle 1990’lardan bu yana her geçen gün artmakta ve içerikleri çeşitlenmektedir.
[3]
Bu konuda ulusal bazda üniversiteler, TMMOB Mimarlar Odası, Serbest Mimarlar Derneği ve farklı STK ve özel kuruluşlar faaliyetlerini sürdürürken benzer çalışmalar uluslararası düzeyde de devam etmektedir. Bu kapsamda TMMOB Mimarlar Odası farklı şubeleri bünyesinde çeşitli atölyeler ve çalıştaylar yapmakta ancak bunlar genel olarak yerel bağlamda kalmaktaydı. 2024 yılında ise TMMOB Mimarlar Odası Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi desteğinde Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir Mimarlar Odası ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi evsahipliğinde gerçekleştirilen “Oda - Öğrenci Mimarlık Buluşmaları”nın ilkinde tüm Türkiye üniversitelerinin öğrencilerinin davet edildiği bir organizasyon ile ölçekte bir büyümeye gidilmiştir.
Tüm Türkiye’de eğitim gören mimarlık öğrencilerine davete çıkan bu etkinlik ile yaşadığı, eğitim gördüğü ve etkinliği gerçekleştireceği değişik yaşam alanlarını deneyimleme ve kaynaştırma şansına sahip olacak öğrencilere katkısının da bu oranda fazla olacağı düşünülmektedir. Farklı eğitim yöntemleri diye bahsedilen bütün eğitim modellerinde her yaş grubu için eğitimin en önemli kısmı “akran öğrenmesi” olduğundan, bu tip farklı ortamlarda eğitim alan, farklı ortamlarda yaşayan öğrencilerin biraraya gelebilmesi belli bir konuda farklı düşüncelerini biraraya getirebilme olanağına sahip olmaları, öncelikle katılımcılar, sonrasında ise mesleki gelişimimiz ve eğitimimiz için çok önemli bir katkıdır.
SMGM kapsamında gerçekleşen “Oda - Öğrenci Mimarlık Buluşmaları” 19 – 29 Ağustos tarihlerinde “Balıkesir’de Kent Meydanı Tasarlamak” başlığı ile gerçekleşmiş ve 17 farklı üniversiteden, 12 farklı şehirden, 21 kız ve 6 erkek öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Etkinlik boyunca tasarım atölyeleri yürütücüleri olarak destek veren Balıkesir Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğretim üyeleri ve Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi üyelerinin katılımı ile öğrenci ve mimar ortak üretimi ile ürünler ortaya konmuştur.
Bu kapsamda ileride başka şehirlerde de uygulanması planlanmaya başlanan “Oda - Öğrenci Mimarlık Buluşmaları” organizatörü SMGM’nin organize ettiği “Oda - Öğrenci Mimarlık Buluşmaları” kapsamındaki “Balıkesir’de Kent Meydanı Tasarlamak” başlıklı etkinlik davet mektubu da aşağıdaki gibi hazırlanmıştır:
“Diğer birçok meslek eğitiminden farklı olan ve çeşitli tasarım araçları ile yöntemlerin kullanıldığı mimarlık eğitiminin asıl amacı tasarlama sürecinin öğretilmesidir. Zaman içerisinde çeşitli ekollerin ortaya çıktığı mimarlık eğitimi düşünme ve yorumlama gibi teorik öğretimin yanı sıra tasarlama ve deneyimleme sürecini kapsayan uygulamalı eğitimin ağırlıkta olduğu bir yapıya sahiptir. Tasarlama sürecinin öğrenciye aktarılarak, öğrenciyi mesleğe hazırlayan ve öğrencinin yürütücüden aldığı çeşitli kritikler ile tasarımını geliştirmesini sağlayan en önemli olgu formel ve enformel mimarlık atölyeleridir.
Mimarlar Odası Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi, Mimarlığın kamusal ve toplumsal sorumluluklarına yönelik farkındalık yaratmak, öğrencilerin yaz aylarında farklı kentlerde “O” kentin kültürünü ve mimarisini deneyimleyerek bir atölye çalışması ile kente katkı sunacak projeler geliştirmesine olanak sağlayarak Türkiye’nin farklı bölgelerinden gelecek öğrenciler ile yine farklı üniversitelerden gönüllü olarak katkı sağlayacak öğretim üyeleri, Mimarlar Odası çatısı altında her yaz “Oda - Öğrenci Mimarlık Buluşmaları'nda birlikte çalışarak, ülkenin çeşitli yerlerindeki kentlerde kamusal mekânlarda toplum odaklı fikir projeleri geliştireceklerdir. Mimarlık öğrencilerinin farklı eğitim ekollerini temsil eden öğretim üyeleri ile bir araya gelerek mimarlık eğitiminin zengin içeriğini deneyimlemesinin yanı sıra kent ölçeğinde kamu yararı güden insan odaklı projeler geliştirerek ilgili yönetimlere de fikirsel katkı sunmaları hedeflenmektedir.
Oda - Öğrenci buluşmalarında, farklı disiplin alanlarının entelektüel birikimi atölye süreçlerini besleyecek ve öğrencilerin katılımıyla ilgili Balıkesir’e dair zengin tartışma ortamlarının yaratılması hedefleniyor. Balıkesir’e dair gözlemlerin, okumaların ve düşlerin istenilen araçlarla aktarmanıza olanak sağlayacak bu çalışma, ilgili üniversitelerin uygun görmesi durumunda staj olarak değerlendirilebilecek “Oda - Öğrenci Mimarlık Buluşmaları'nın ilki şu an sürecini paylaştığımız 19 – 29 Ağustos 2024 tarihleri arasında Balıkesir’de gerçekleştirilecektir. Cumhuriyet dönemi mimarlığının zengin bir örneklemesinin olduğu Balıkesir kent merkezinde, daha yaşanabilir, daha sağlıklı, daha nitelikli bir kent meydanı ve çevre düzenlemesi tasarımı için şimdiden sürece katkı koyan siz genç meslektaş adaylarımıza, hocalarımıza belediye çalışanlarına ve meslektaşlarımıza TMMOB Mimarlar Odası adına teşekkürlerimi iletiyorum.
TMMOB Mimarlar Odası Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi tarafından Kurgulanan “ODA - ÖĞRENCİ MİMARLIK BULUŞMALARI” 19 – 29 Ağustos 2024 tarihleri arasında Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi tarafından gerçekleştirilecektir.”
“ODA - ÖĞRENCİ MİMARLIK BULUŞMALARI: BALIKESİR’DE KENT MEYDANI TASARLAMAK”
19 – 29 Ağustos 2024 tarihleri arasında gerçekleştirilen etkinlik kapsamında ana konu başlığı ile ilişkili olduğu düşünülen seminer sunumları faklı üniversitelerden öğretim üyeleri tarafından yapılmıştır.
Etkinlikte Y. Mimar İsmail Doğanyılmaz (Maltepe Üniversitesi / Mimarlar Odası Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi Sekreteri) “Konu-Amaç-Kapsamın Belirlenmesi, Hedefin Tartışılması”, Prof. Dr. Berrin Akgün (BAÜN Mimarlık Fakültesi) “Balıkesir’in Kimliği Ve Tarihçesi”, Doç. Dr. Özgür Özkan (SMGM Yürütme Kurulu Üyesi / Maltepe Üniversitesi) “Bir Tasarım Problemi: Meydan”, Dr. Erkan Kambek (İstinye Üniversitesi) “Yenileme, Yeniden Kullanım ve Yeni İşleve Uyarlama”, Y. Mimar Sema Yırcalı (BBB Kültür Varlıklarını Koruma Şube Müdürü) “Kentsel Tasarım Kriterleri”, Y. Mimar Osman Zeki Şahin (Balıkesir Büyükşehir Belediyesi) “Kentsel Tasarım Uygulamaları”, Y. Mimar H. Sinan Balcı (Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi Başkan Yardımcısı) “Zağnos Paşa Meydanı ve Çevresi Düzenlemesi Projesi ve Uygulaması”, Dr. Meryem Fındıkgil (İstanbul Gelişim Üniversitesi) “Meydanlar Üzerine Düşünmek” ve Öğr. Gör. Mustafa Serhan Ünlütürk (BAÜN Mimarlık Fakültesi) “Kentsel Tasarım ve Meydan Örnekleri” başlıklı sunumlarını gerçekleştirmişlerdir.
Öğrencilerin alanı incelemeleri / yaşamaları için alan gezileri düzenlenmiş ve etkinlik sponsorlarından Vardar Beton’un katkıları ile tasarlana kent mobilyası etkinlik süreci içerisinde imal edilerek yerine yerleştirilmiştir. Tasarlanan ürünün yerinde renklendirilmesi de yine öğrenciler tarafından yapılarak, yaptıkları bir tasarımın hayata geçmesi tecrübesini / mutluluğunu yaşamaları imkanı sağlanmıştır.
SONUÇ
Literatürde formel (örgün), yaygın ve enformel olarak kategorize edilen eğitim sınıflandırmaları içinde formel eğitim, güdümlü veya sistematik eğitim olarak adlandırılır ve okullar, kolejler, üniversiteler ve diğer resmî kurumların sistemlerinde sağlanan bir merdiven sistemi içinde katı bir müfredatı savunur. Yaygın eğitim hem eğitim kurumları içinde hem de dışında gerçekleşebilir ve yapılandırılmış bir müfredatı takip etmesi gerekmeyen her türlü organize eğitim faaliyetini ifade ederken, herhangi bir resmi sertifikasyonu zorunlu kılmaz. Enformel eğitim ise, okulların yapılandırılmış çerçeveleri dışında yürütülen, bireysel ihtiyaçlara ve ilgi alanlarına göre uyarlanan ve insanların yaşamları boyunca çeşitli biçimlerde sürdürdükleri tüm öğrenme çabalarını kapsar
[4]. Başka bir açıdan, enformel eğitim, iş, aile hayatı veya boş zamanlarla ilgili günlük faaliyetlerden beslenir ve zorunlu değildir, ancak yaşam boyu öğrenmenin belirli bir türü olarak kabul edilebilir
[5].
Belirli bir müfredat çerçevesinde, mimarlık mesleğini icra etme yetkisine sahip olma için gerekli olan akreditasyonun verildiği resmî kurumlar gerek ülke genelindeki gerekse de kendi özgün koşulları içindeki avantaj ve dezavantajlara bağlı olarak, eğitim ortamlarının barındırdığı her türlü kırılganlık ve eşitsizliği de bünyelerinde barındırmaktadır. Bu farklı boyut ve kapsamdaki kırılganlık ve eşitsizlikleri aşmanın bir yolu olarak enformel eğitim, mimarlık eğitiminin doğası içinde ayrılmaz bir tamamlayıcı unsur olarak karşımıza çıkmaktadır
[6].
Mimarlık öğrencilerinin üniversite eğitimleri süresince daha önceki eğitim hayatlarının biraz daha dışına çıkabilmeleri ve kendilerini ve geleceklerini daha iyi şartlarda yaşanabilir hale getirmeleri için hayat boyu eğitim alışkanlığını edinmeleri önemli bir fırsat sunmaktadır. Mimarlık mesleği kendi içinde birçok alana ayrılabilmesi ve çok farklı imkanlar sunabilmesi bakımından da özel bir alandır. Bu alanın mensuplarının veya adaylarının kendi ve mesleki gelişimleri için imkanlara sahip olabilmeleri dünya vatandaşlığı ve hayat kalitesinin artması bakımından büyük imkanlar barındırmaktadır. Bu imkanları meslektaş adaylarımıza ve meslektaşlarımıza farklı seçenekler ile sunabilmek mesleki gelişimimize büyük katkılar sağlama potansiyeline sahiptir.
KAYNAKÇA
Akbalık, Esra; Şener Yılmaz, Feride; Safarkhani, Melody, 2024, “Okul Dışı Bir Mecrada Dirençliliği Tartışmak: XVI. Kent Düşleri Atölyeleri”;
Mimari Tasarım Araştırmaları Ulusal Sempozyumu IV-MİTA 2024, 25-27 Nisan 2024.
Eser, Uğur, 2022, “Kapitalizmin Yeni Nesil “Çoklu Kriz”leri”,
Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, sayı:11(1), ss.36-62.
Fahr, René, 2004, “Loafing or learning? The demand for informal education.”,
Contributions to Economic Analysis, ss.175-203.
Farahani, Mohsin F.; Mirzamohamadi, Mohammed Hasan; Noroozi, Naser, 2014, “The Study on Features of Informal Education in Postmodernism”,
Procedia - Social and Behavioral Sciences, sayı:136, ss.559-563.
Livingstone, D. W.,1999, “Exploring the Icebergs of Adult Learning: Findings of the First Canadian Survey of Informal Learning Practices”,
Canadian Journal for the Study of Adult Education, sayı:13(2), ss.49-72.
Schugurensky, Daniel, 2000, “The Forms of Informal Learning: Towards a Conceptualization of the Field”,
NALL Working Papers, sayı:19.
NOTLAR
[1] Eser, 2022.
[2] Akbalık vd., 2024.
[3] A.g.e.
[4] Farahani vd., 2014.
[5] Livingstone, 1999; Fahr, 2004; Schugurensky, 2000.
[6] Akbalık vd; 2024.
Bu icerik 293 defa görüntülenmiştir.