Türkiye mimarlığında 1930’lar modernizminin soy örneklerini veren birkaç mimar arasında, veriminin içeriği, hacmi, sürekliliği ve örnek repertuarının zenginliği nedeniyle başta gelen ismi olan Seyfi Arkan, kişiliği ve yapıtları modern mimarlık literatürünün en yetersiz düzeyde belgelenen mimarıdır. Mesleki veriminin bir dönemi, Cumhuriyet ve Atatürk adları ile çakışan Arkan, Cumhuriyet mekânının Batılılaşmasında Türk mimarlarının üstlendiği sorumluluğu en üst düzeyde taşıyan isimdir. Cumhurbaşkanlığı köşkleri, devlet yapıları, halkevi binaları, bu mesleki katkının önemli ve kurumsal yapıtaşları olmuştur. Ancak, Arkan bu tasarım etkinliğini sürdürürken, devlet bürokrasisi içinde yer almamış, serbest mimar kimliğini her zaman korumuştur. Modernist tavrını her zaman koruyan Arkan, devlet içinde tasarladıklarının dışında, özel işverenler için de, soy örneğini İstanbul Gümüşsuyu’ndaki Üçler Apartmanı’nın teşkil ettiği saygın ve öncü yapıtlar vermiştir. SEYFİ ARKAN’ın Türkiye mimarlığına olan ve çok az tanınan büyük katkısının Mimarlar Odası Anma Programı çerçevesinde önümüzdeki iki yıl boyunca çeşitli yayın ve etkinliklerle gündeme getirilmesi, belgelenmeye ve değerlendirilmeye başlanmasına karar verilmiştir.
 
Biyografi
Abdürrahim Seyfettin Nasih’in (Arkan) 1904 yılında Üsküdar’da dünyaya gelmiştir. Cumhuriyet döneminin önemli modernist mimarlarından biri olarak anılan Arkan, profesyonel mimarlık hayatının en etkin dönemi olan 1930-40 yılları arasında pek çok farklı projeye imza atmış ve bu yapılarında Batılı anlamda modern bir çizgi tutturmaya özen göstermiştir. Sade üslubunun yanısıra yapılarında öne çıkan mekânsal kurguların ve malzemelerin zenginliği ile Türkiye’nin belki de ilk çağdaş mimarlık örneklerine imza atmıştır. Hakkında pek fazla belge ve araştırma bulunmayan Arkan’ın sıkça bahsedilen en bilindik özelliği, Atatürk ile kurduğu yakın ilişki ve aynı dönemlerde hem Güzel Sanatlar Akademisi’nde hem de mimarlık ortamında bulunan Sedad Hakkı Eldem ile yaşadığı kişisel ve mesleki gerilimdir.
 
Seyfi Arkan’ın mimarlık eğitim hayatı Galatasaray Lisesi’nin orta kısmını tamamladıktan sonra kayıt olduğu Sanayi-i Nefise Mektebi ile başlar. Zeki Sayar, Şevki Balmumcu, Burhan Arif ve Sedad Hakkı Eldem ile aynı dönemde Akademi’de mimarlık eğitimi gören Arkan, o dönem Akademi’de ders veren iki hocadan Vedat Tek’in (diğeri Mongeri) grubuna katılmıştır. Öğrencilik hayatı sırasında İdare-i Fenniye adıyla bilinen bir şirket için çalışarak detay çizimleri ürettiği bilinen Arkan’ın, 1928 senesinde Akademi’den mezun olarak, 1929 senesinde kazandığı Çanakkale Şehitleri Abidesi Yarışması’nda aldığı derece sayesinde Almanya’ya gönderildiği bilinmektedir. Berlin’de Technische Hochschule’ye konuk öğrenci olarak katılan Arkan, bir yandan da Hans Poelzig’in atölyesinde çalışmıştır.
 
1933 senesinde Türkiye’ye dönen Seyfi Arkan, aynı sene Akademi’de Celal Esat Arseven’in yanında şehircilik dersleri vermeye başlamış ve Mısır Krallığı Hanedanı’ndan Nermin Hanım ile evlenmiştir. Mimarın Türkiye’ye döndükten sonra tasarladığı bilinen ilk yapısı Suadiye’deki İhsan Sami Garan Villası’dır. Aynı sene Ankara’da yapılacak olan Hariciye Köşkü için açılan kısıtlı yarışmayı kazanan Arkan, bu sayede hem Ankara’da bürokratlar çevresinde tanınmaya başlamış, hem de Atatürk ile belirli bir yakınlık kurma şansına erişmiştir. 1933-34 yıllarında inşa edilen Hariciye Köşkü’nden hemen sonra Florya Deniz Köşkü tasarımı da Arkan’a verilmiştir. Arkan’ın profesyonel mimarlık hayatındaki en verimli yılları olan 1930-40 yılları arasındaki on senelik dönemde; Gümüşsuyu’nda inşa edilen Üçler Apartmanı, Makbule Atadan Villası (Çankaya Camlı Köşk), Suadiye’de Salih Bozok Villası, Taksim Talimhane Apartmanı gibi yapılarının yanısıra, katıldığı Sümerbank Genel Müdürlük Binası, TBMM Binası gibi pek çok yarışmada aldığı ödüller de bulunmaktadır. Arkan’ın çağdaş tutumu, üzerinde çalıştığı projelerin çeşitliği üzerinden de izlenebilir. Türkiye’nin öncü sosyal konut örneği olan Zonguldak Üzülmez ve Kozlu-Kılıç işçi sitelerinin yanısıra pek çok kent ve kasaba için hazırlanmış yerleşim planları, tip konut çalışmaları Türkiye’nin içinde bulunduğu döneme ait sosyal ve ekonomik durumun da göstergeleridir. Hariciye Köşkü ve Makbule Atadan Villası için tasarladığı mobilya ve aydınlatma elemanları ise, onun bu çok yönlü mimarlığının önemli örneklerini oluşturmaktadır.
 
1940’lı yıllardan sonra hem kişisel hem de profesyonel hayatında bir kırılma yaşayan Arkan, bu dönemde ilk eşinden ayrılmış, ülkede baş gösteren ulusalcılık akımları ve değişen siyasi rejim karşısında mevcut işveren profilini de yitirmiştir. Bu dönemden sonra oldukça azalan mimari üretimi mimarın hem maddi hem de manevi anlamda çöküşüne neden olmuştur. Bu dönemde kendisine sipariş edilen THY Genel Müdürlük binası ve Tozkoparan Terminal binası gibi prestijli projelerin de iptal edilmesinden sonra kariyerinde hızlı bir düşüşe geçen mimar, meslek hayatını Elmadağ’da K Han’da bulunan ofisini zorlukla ayakta tutmaya çalışarak sürdürmüştür. Bu düşüş döneminin sonucunda 15 Temmuz 1966 tarihinde sağlık problemleri nedeniyle kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmiştir. Borcundan dolayı mahkeme kararıyla tasfiye edilen bürosunda bulunan mimara ait çizimler ve belgeler de bu şekilde tarihe karışmıştır.
 
 
Önemli Yapı ve Projeleri
 
1933                Doktor İhsan Sami Garan Villası                    
1933-34          Hariciye Köşkü, Ankara                    
1934                Gündüz Villası                                     
1935                Zonguldak Kömür İşleri Büro Binası
1936                Üzülmez Sitesi’nde: 30 Mühendis Evi, 60 Evli İşçi Evi, 65 Memur Evi,
8 Bekar İşçi Blok Evlerinin İnşası
1936                E. Dahiliye Vekili Bay Şükrü Kaya Villası        
1936                Sümerbank Umum Müdürlük Binası              
1936                Kozlu Kömür- İş İdare Binası ve İşçi Evleri Sitesi    
1936                Florya Deniz Köşkü, İstanbul                       
1936                Gümüşsuyu Üçler Apartmanı, İstanbul        
1937                Makbule Atadan Villası, Ankara                     
1937                Dahiliye Vekili Köşkü                                       
1937                İller Bankası / Belediyeler Bankası Genel Müdürlüğü           
1937                Cemal Bey (Foto) Apartmanı                         
1937                Prof. Selim Sırrı Tarcan-Villa Apartmanı        
1939                Taksim Talimhane Ayhan Apartmanı, İstanbul        
1939                İzmit Halkevi Binası                                        
1940                Suadiye Salih Bozok Villası, İstanbul            
1940                Edincik İmar Planı                               
1940                Cemal Nevrol Villası                                       
1940                Bay Muhsin Erdener, Villa Apartmanı             
1941                Selim Ragıp Emeç Villası                   
1942                Ekrem Uşaklıgil, Villa Apartmanı         
1943                Yozgat İmar Planı                               
1944                Silahtarağa İlave Santral Binası
1944                Hüseyin Kara Apartmanı                     
1950                Türk Ticaret Bankası İkramiye Evleri            
1951                Akhisar Tütüncüler Bankası              
1953                Feneryolu’nda Bir Köşk         
1956                Halk Plaj Evleri