Bir an için Londra’daki Roman Road galerisine, bu yılın Şubat ayına gidelim. Burası alternatif bir yapı malzemesinin, spekülatif bir yaklaşımla “geleceğin yapı malzemesinin” kentle temas ettiği yer. Galerinin camdan cephesi Scale.Less: A Tribute to Rogelio Salmona (Ölçek.Siz: Rogelio Salmona’ya Bir Övgü) isimli sergiye kentin içinden bir göz atmamıza imkan tanıyor. Karşımıza ilk çıkan görüntü galerinin tuğla duvarlarının çerçevelediği ölçeksizlik. Galeri içerisinde geleneksel kil tuğlalara oranla daha büyük boyutlarda üretilen kenevir tuğla bloklardan inşa edilmiş bir yerleştirme, serginin isminin de önerdiği gibi alışılagelmiş kent dokusuna yeni bir ölçek katıyor. Kenevir tuğla örgü, karşıdan bakıldığında galeri binasının tuğla cephesinin daha büyük ölçekli yapıtaşlarından oluşan bir parçası olarak algılanıyor. Galerinin ön cephesi bu yeni ölçek veya ölçeksizliğin, kentin yüzüne vurulduğu bir arayüz haline geliyor. Karşıdan iki boyutlu bir ifade bulan yerleştirmenin tektoniği ise Kolombiyalı mimar Salmona’nın mirası olarak, ancak içeri girildiği zaman anlaşılabilmekte.

Yerleştirme, Mo.Bo ve Colab-19 isimli iki Kolombiyalı mimarlık ofisinin iş birliğinde Salmona’nın mimarlığına övgülerini sunarken mimarların çağdaş dünyadaki küresel çevre krizine nasıl yanıt verebileceğini de sorguluyor. Rogelio Salmona (1929-2007) Latin Amerika mimarisinin önde gelen isimlerinden ve aynı zamanda Le Corbusier’nin öğrencisi. Özellikle Kolombiya’nın başkenti Bogotá’nın yapılı çevresi ve kimliğinde etkili olan, kendine has modern mimari yapılarıyla bilinmekte. Yarattığı sade geometrik formlar ve doğal peyzajın yanı sıra mimari özgünlüğünü de Bogotá’da kolayca erişilebilir doğal bir malzeme olan kilden üretilen kırmızı tuğla blokların kullanımından alıyor. Salmona’nın dikdörtgen tuğla bloklarla elde ettiği sade geometri ve modülerlik ile sağladığı materyal dönüşüm Ölçek.Siz projesinde karbon negatif bir yapı malzemesi olan kenevir tuğla bloklarla yeniden yorumlanıyor.

Kil tuğlaya çok benzer şekilde dikdörtgensel bloklar halinde üretilen kenevir tuğlalar Salmona’nın mimari prensiplerini, modülerlikleri ve ortaya çıkardıkları geometriyle başarılı şekilde yaşatıyor. Bu prensipler 72 adet kenevir tuğlanın aralıklı sıralar halinde üst üste dizilerek dairesel ve kuleye benzer bir yapı oluşturması üzerinden tektonik bir ifade buluyor. Yapı çevresinde konumlandırılan iç mekân bitkileri Salmona’nın doğal peyzaj elemanlarını anıştıran bir işleve sahip. Tuğlalar arasındaki aralıklar yapının içi ve dışı arasında görsel ilişki kuruyor. Karbon negatif olması gibi içkin özelliklerinin yanı sıra kenevir blokların kil tuğlaya kıyasla ilk bakışta ayırt edici yanı, yukarıda belirtildiği gibi yeni bir ölçeğe ya da ölçeksizliğe kapı açan büyük boyutları. Kenevir blokların büyük boyutları yapının ortasında yukarıdan bir tel aracılığıyla aşağı sarkan bir kil tuğla bloğunun verdiği ölçeksel referans ile vurgulanıyor. Nitekim yapının ortasında yer alan tekil kil tuğla bloğu sadece ölçeksel bir referans değil. Tasarımın kavramsal zemininde yer alan, Salmona’nın özgün mimarlığının ve tuğlanın olası materyal evriminin timsali olan düğüm noktası, geçmiş ile olası bir gelecek arasında bir bağlantı. Böylece Salmona’nın kil tuğla ile hayata geçirdiği malzeme evriminden ilham alınarak kenevir tuğla bloklarının mimarlığa ve çevreye sunabileceği katkılar üzerinden bir senaryo yaratılıyor. Bu senaryoda söylenen, yapı endüstrisinin çevreye ve atmosfere verdiği zararların olası bir kenevir tuğla devrimiyle asgariye indirilebileceği ve hatta tersine döndürülebileceği.

Kilden geleneksel tuğla duvarlarıyla Roman Road galerisi, kenevir tuğla blokları çerçeveleyip oluşturduğu tezatla, yerleştirmenin verdiği bu mesajı en çarpıcı şekilde kentlilere sergiliyor. Salmona’nın gerçekleştirdiği malzeme dönüşümünden cesaret alan Ölçek.Siz, çevre krizindeki kentlere çare olabilecek, boyutların şaştığı bir gelecek tahayyülü.