“Herkes için tasarım” kavramı mimarlıkta uzun yılların deneyimlerine dayanıyor. Ünlü usta Aalto’nun tasarımda organiklik düşüncesini araştıran uygulamaları, metabolistlerin yeni tasarım kriterleri arayışları ya da Erskine’in kullanıcı dostu çevre ve mekân düzenlemeleri başlıca birkaç örnek olarak hemen sıralanabilir. Günümüzde de “herkes için tasarım” fikri, mimari/kentsel alanda yeni gelişmelere açılan ve diğer birçok disiplinle bütünleştirilen bir araştırma konusu. Dünya ülkelerinin mimarlık çalışmalarında bu konuda yapılan etkinlik ve araştırmalar oldukça yoğun ve kapsamlı. Dünya Mimarlar Birliği’nin (UIA) “Herkes için tasarım” konusunda özel bir çalışma grubu var. Ayrıca konu “toplum ve mimarlık” başlığı altında yer alan çalışmalarda da bir alt-araştırma alanı olarak ele alınıyor. “Herkes için tasarlamak” yaklaşımıyla gelişen çevre ve kullanıcı dostu proje ve uygulamalar, çeşitli ödül programlarıyla da destekleniyor ve “kapsayıcı tasarım” çerçevesinde diğer disiplin alanlarıyla da (endüstri ürünleri tasarımı, iç mekân düzenlemesi, kentsel tasarım vb gibi) bütünleştiriliyor. Kuzey Avrupa ve İskandinav ülkelerinde konu, sadece üretim standartları ve yönetmelikler açısından bir tasarım kriteri olarak ele alınmıyor. Bunlar, sosyal, hukuksal, kamusal düzenlemelerle de paralel yürütülüyor. Tasarımda “herkesi” düşünebilmek, insan haklarına uzanan bir kültüre dönüştürülüyor. Bu yaklaşımı izleyen ülkeler ise, çalışmaları ve düzenledikleri özel programlarla başlığın tasarım alanında giderek yaygınlaşmasını hedefliyorlar.

“Herkes için tasarım” ilk algılamada, mekânda “özürlü” sorunlarına bir çözüm arayışı gibi görünse de, düşünsel temelinde, bunun ötesine geçen bir anlayışı barındırmakta. Birçok usta mimarın eserlerinde de sergiledikleri gibi, herkes için tasarlamak, artı bir fiziksel norm getirmekten öte, kullanıcıyı insanlığın tüm hallerinde düşünebilen niteliğiyle mimarlıkta kamu düşüncesine bağlanabiliyor. Her bireyin kendi yaşam süresi içerisinde çeşitli aşama (bebeklik, çocukluk, yaşlılık vb gibi) veya durumlarda (hastalık, özürlülük, gebelik vb gibi) farklı fiziksel düzenlemelere, standartlara gereksinim duyacağı bu konunun temel çıkış noktası olarak görülebilir. Ancak düşünceyi daha derine taşıdığımızda, “herkes için tasarım” yaklaşımının yaşlı, hasta, özürlü, çocuk vb olma durumlarıyla sınırlı kalmadığı görülmektedir. “Herkes için tasarım” düşüncesiyle mimar, bireyin, kentlinin, yurttaşın mimarlığı ve kentsel mekânı bir “ortak” yaşam alanı olarak değerlendirmesine fırsat vermektedir. Böylelikle mimarın yaratıcılığı, tasarımın kamusal alanda, topluma mesajlar vermesiyle farklı bir anlam da yüklenmektedir. Mimarın ya da tasarımcının farklı (sadece fiziksel değil, örneğin farklı sosyal ve kültürler vb gibi), geçici (göçmenler vb) ve öteki (belirli bir bakışa göre) olana karşı tavrı, “herkes için tasarım” çerçevesinde, ya da felsefesinde farklı açılardan değerlendirmelere açılmaktadır.

Böylesine geniş bir çerçeveye yayılan tartışma alanımızı oluşturmak için öncelikle konuya bir tür tasarım felsefesi olarak yaklaşan ve genel bir tanımlama getiren araştırmalarla başladık dosyamıza. Ardından bunları yurtiçinden ve yurtdışından örneklerle ve değerli deneyimlerle desteklemeye çalıştık. Çocuklarla, yaşlılarla, yoksullarla, özürlülerle ilgili tasarım sorunlarını gündeme getirerek bunların da ana tartışmanın önemli başlıkları olduklarını vurgulamak istedik. Dosyamızla, tasarım alanında dünyada da gündemde olan ve yoğun çalışmalarla desteklenen “kapsayıcılık” düşüncesinin ve “herkes için tasarlamak” fikrinin oluşturulmasını, tartışmaya açılmasını ve bu alandaki gelecek çalışmalara katkı sağlamayı amaçladık.