MEA ARCHITECTURA MEA CULPA
Harem’in Planının Resmidir
Gürhan Tümer
Prof. Dr., DEÜ Mimarlık Bölümü
Osmanlı İmparatorluğu, dünyanın en büyük, en önemli imparatorluklarından biridir.
İstanbul, bu imparatorluğun başkentidir ve dünyanın en ünlü, en önemli, en güzel kentidir.
Topkapı Sarayı, bu kentin, bu başkentin en yetkili yönetim merkezi ve en önde gelen konutudur.
Harem Dairesi, bu konutun en ilginç, en gizemli ve en erotik binasıdır.
O binanın planına bakıyorum.
Gördüğüm şu:
Hiçbir bütüncüllük kaygısı gözetmeden, gereksinmeler ortaya çıktıkça, yan yana, arka arkaya, rasgele eklenen mekânlar, bir sürü oda, salon, koridor. Rasyonalizmden çok uzak bir plan. Camilerin, hele kimi camilerin, örneğin Selimiye’nin planındaki düşünülmüşlüğün, mükemmeliyetçiliğin zerresi yok Harem’in planında. Onu yapan Osmanlı, bunu yapan Osmanlı’dan çok farklı.
Yukarıdaki sözlerim, bir eleştiriden çok bir saptama. Ben, Selimiye’nin planındaki rasyonelliğe alkış tutarım ama, Harem’in planındaki irrasyonelliği de severim ve başka bir açıdan, MEA ARCHITECTURA MEA CULPA açısından baktığımda, ikinciyi birinciden daha ilginç bulurum.
Harem’in planına bakarak bunları düşünürken, birdenbire başka bir düşüncenin etkisinde kaldım ve o andan sonra, o çizgileri, o renkleri bir mimari planın değil, başka bir sanatsal yapıtın, bir resmin, bir kilim deseninin ta kendisi olarak algılamaya başladım. Ona böyle bakınca, onu çok sevdim.
Topkapı Sarayı’nın Harem Dairesi’nin planını, odamın duvarına, bir mimari pafta olarak değil, bir resim olarak asacağım.
Bunu yapacağım, biliyorum. Ama renk olarak, ikisinden hangisini seçeceğim, işte onu hiç bilmiyorum.
Bu icerik 5298 defa görüntülenmiştir.
