334
MART-NİSAN 2007
 

İNGİLİZCE ÖZET / ENGLISH SUMMARY

TÜRKÇE ÖZET

GELECEK SAYILAR

MİMARLIK DÜNYASINDAN

DOSYA: KENTLER VE MEYDANLARI

  • Çevre, Kent, Mimarlık
    Jale Erzen

    Prof.Dr., ODTÜ Mimarlık Bölümü

    SANART Estetik ve Görsel Kültür Derneği Başkanı

MİMARLIK’tan 334



KÜNYE
ETKİNLİKLER

Amadeo Preziosi’nin Fırçasından İstanbul Görünümleri

Derleyen: A. Derin İnan

(Yazı, sergi katalogundan derlenmiştir: Begüm Kovulmaz, Ed., Ocak 2007, YKY, İstanbul; 224 sayfa.)

Oryantalist ressam Amadeo Preziosi’nin büyük çoğunluğu 19. yüzyıl İstanbul’u ve yaşantısını konu alan resimleri, Yapı Kredi Kâzım Taşkent Sanat Galerisi’nde, 13 Ocak–25 Şubat 2007 tarihleri arasında izleyicisiyle buluştu. Yüzyılın sonlarına doğru Osmanlı sanatının Batı’ya tanıtılmasında büyük etkileri olmuş ressamın Türkiye’deki ilk kapsamlı sergisi. Sergi kapsamında, içinde sanatçının Eric Grünberg ve Ömer Koç gibi koleksiyonculara ait “Avrupa’daki Seyahatimin Anıları”, Çanakkale, İzmir, Napoli, Londra, Korsika gibi pek çok kentte gerçekleştirdiği desen albümünden seçmeler ve 1858 tarihli İstanbul halkının günlük yaşantısı anlatan taşbaskı resimlerinin bulunduğu albümlerden seçmeler yer aldı. Sergi katalogunda ise, ressamın hayatı ve içinde yaşadığı ortama ilişkin Zeynep İnankur tarafından kaleme alınan kapsamlı metnin ardından, sanatçının sergide yer alan bütün eserlerine yer veriliyor.

1840-1870 yılları arasında İstanbul’da yaşayan Kont Amadeo Preziosi, yaşamının büyük bir bölümünü bu şehirde geçirmiş; o dönemde özellikle İstanbul’u ziyaret eden Oryantalist ressamlardan faklı olarak, şehir halkını, yaşantısını, gelenek ve göreneklerini gerçekten yakından tanımış, benimseyerek resmetmiş ve hatta 1867 Paris Uluslararası Sergisi’nde Osmanlı Pavyonu'nda tablolarını bir Türk ressamı olarak sergilemiştir.

1816 yılında Malta’da doğan Preziosi, Malta’nın ünlü ressamlarından Giuseppe Hyzler’den dersler almış ve 1840’da Paris’e giderek Ecole des Beaux Arts’ta resim eğitimine devam etmiştir. Preziosi’nin Paris’te bulunduğu bu dönemde Oryantalizmin revaçta oluşu sanatçıyı doğal olarak etkilemiş ve büyük ihtimalle ileride gerçekleştireceği Oryantalist resimlere yönelmesine neden olmuştur. Bu düşüncelerle İstanbul’a gelen Preziosi, dönemin İstanbul’undaki günlük yaşamı, halkın kıyafetlerinden yaşadıkları ve çalıştıkları ortamlara kadar detaylıca inceleyerek resimlerine konu etmiştir.

Sanatçının, genelde kâğıt üzerine suluboya, mürekkep ya da guvaş tekniklerini kullandığı İstanbul görünümleri ve yaşantısına dair resimlere fon oluşturan Boğaz kıyıları ve sırtları, mesire yerleri (Haliç, Kâğıthane ve Göksu), Kız Kulesi, Galata Kulesi, mezarlıklar, çarşılar, kahvehaneler, Galata Mevlevihanesi, Beylerbeyi, Nuruosmaniye, Nusretiye, Ortaköy, Arap ve Yeni Cami, dönemin karakterinin başarılı yansımaları olarak ressamın sıklıkla çalıştığı peyzajları oluşturur. Özellikle, Sultan Abdülmecid’in saltanat kayığıyla Beylerbeyi Camisi’ne ve Çırağan Sarayı’na giderken betimlendiği resimler; Kırım Savaşı başlangıcında Boğaz’a demir atan İngiliz, Osmanlı ve Fransız donanmaları ile Üsküdar’daki İngiliz Birlikleri ve Ordugâhı resimleri ise hem betimlenen olayların tarihsel önemi, hem de içerdikleri detaylar bakımından koleksiyonun öne çıkan parçalarını oluşturuyorlar.

Zeynep İnankur’un da sergi katalogunda değindiği gibi, 19. yüzyıl İstanbul’unu resimleriyle ölümsüzleştiren sanatçının ve eserlerinin bu sergi ile tanınması ve seyirci ile paylaşılması, hem Osmanlı’nın son dönem kültürel hayatına bir ışık tutuyor, hem de İstanbul aşığı olan sanatçıya bundan sonra gereken ilgi ve önemin verilmesinde önemli bir rol oynuyor.

Bu icerik 5506 defa görüntülenmiştir.