İnşaatçıların Tarihi: Türkiye’de Müteahhitlik Hizmetlerinin Gelişimi ve Türkiye Müteahhitler Birliği

Eftal Şükrü Batmaz, Kudret Emiroğlu, Süha Ünsal, Mart 2006, Türkiye Müteahhitler Birliği ve Tarih Vakfı ortak yayını, Ankara; 299 sayfa.

Kitap, Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet Dönemine müteahhitlik hizmetlerinin gelişimine ışık tutuyor. İlk başta “Türkiye Müteahhitler Birliği Tarihi”ne dair bir araştırma olarak başlayan çalışma, genişleyerek Türkiye’de müteahhitlik mesleğinin ve kavramının gelişme sürecine yönelik bir araştırma haline bürünerek kitabın içeriğini oluşturuyor. İki bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde 18. yüzyılın ortalarından günümüze kadar olan süre içinde Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki modernleşme çabaları içinde “müteahhitlik hizmetlerine olan talep”, “bu talebin finansmanı”, “mühendislik bilgisi ve gelişimi” gibi kriterler çerçevesinde altyapı yatırımlarının gelişimi aktarılırken, ikinci bölümde müteahhitliğin kurumsallaşmasında son nokta gibi görülen örgütlenme konu ediliyor. Kitap, müteahhitlik işlerinin kapsamı ve nelerden ibaret olduğuna dair kapsamlı bir araştırma ortaya sunarken, diğer yandan müteahhitlik ve inşaat mühendisliği arasındaki ilişkiyi ve mesleki örgütlenmenin bu ilişkideki rolünün kavramsal tanımlamalarını ortaya koyuyor.

Bina Yapım Rehberi

Francis D. K. Ching, Cassandra Adams Mart 2006, Çev. Tuğçe Selin Tağmat, Yapı Yayın, İstanbul, 456 sayfa

Mimarlık ve inşaat sektöründeki tüm öğrenci ve profesyonellere konut ve ticari yapıların inşasındaki planlama, tasarım ve inşaat süreçlerine ilişkin temel kavramları anlaşılır bir şekilde, çizimlerle destekleyerek açıklayan, karşılaşabilecekleri her tür yapı malzemesi ve tekniği hakkında bilgi veren kitap kapsamlı bir görsel rehber niteliğindedir. 1000'i aşkın çizim içeren kitap, arazi seçiminden yapı bileşenlerine, mekanik sistemlerden ince işlere, çevre dostu malzemelerden, sürdürülebilir bina yapımı stratejileri ve engelliler için erişilebilirlik koşullarına kadar gündemdeki pek çok konuyu da içine almaktadır. Ayrıca çeviri metinde Türkiye'deki okuyucuya referans sağlayabilmek için tüm konularla ilgili ülkemizde geçerli olan yasalar, yönetmelikler ve standartlara da olabildiğince referans verilmiştir. Aralarında, Yapı Yayın tarafından daha önce çevirileri gerçekleştirilen "Mimarlık: Biçim, Mekân ve Düzen", "Mimarlıkta ve Sanatta Yaratıcı Bir Süreç: Çizim" ve "İç Mekân Tasarımı"nın da bulunduğu birçok başarılı yayında imzası bulunan mimar CHING halen Washington Üniversitesi'nde profesör ve öğretim üyesidir.

Mühendislik Ve Mimarlık Öyküleri – 2

TMMOB Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Mayıs 2006, Ankara; 296 sayfa

İlk olarak 2004 senesinde, TMMOB’ UN 50. yılı dolayısıyla yayımlanan Mühendislik ve Mimarlık Öyküleri, Cumhuriyet’in ilk yıllarında ülkenin endüstriyel gelişim ve kalkınmasında mimar ve mühendislerin katkılarının önemini vurgulayan yazılardan oluşuyordu. Geçmişteki ulusal politikalarda ülke uzmanlarının birikim ve yeteneklerine dikkat çekmek için bir seri olarak devam eden bu ikinci kitap, yine öznel ve araştırmacı kişilerin kişisel hikâye ya da araştırma metinlerini okuyucuya sunuyor. Serinin ikinci bölümünde yer alan demiryolu, sanayi politikalarının örneği olarak Sümerbank, bir fen adamı; Refik Fenmen, Türk Yüksek Mimarlar Dereği ve ORDOT projesi ise kitapta işlenen konulardan yalnızca bir kaçı.

Fakir Sanat Beckett, Rothko, Resnais

Leo Bersani, Ulysse Dutoit, Mayıs 2006, Çev. Suat Kemal Angı

Dost Kitapevi, Ankara; 184 Sayfa

Adından da anlaşılacağı gibi kitap, Beckett, Rothko ve Resnais gibi üç farklı dalda eser veren sanatçı ve onların yapıtları çerçevesinden ortaya çıkan ‘Fakir Sanat’ tartışmasına olan yaklaşım ve yorumların derlenmesinden oluşuyor. Metinler, sanat eserinin otoritesini yıkan, yıkarken sorgulayan, sanat yapıtının kültürel bir direniş formu olarak toplumdaki rolünün tartışan ve bu esnasında yapıtı sınırlayan tüm estetik, biçim ve kurgu tekniklerin ötesine geçen yaklaşımları ile ortak bir paydada buluşan Beckett’in metinlerinin, Rothko’nun görselliğinin ve Resnais’ın durağanlığının toplum ve birey üzerindeki yansımaları arasında geziniyor. Yazarlar, merkezi bir otorite olmadığında yoksullaştırılan ve dağılan belliğin batışı ile beliren kaybolma hissine karşı kaybolan bir şeyin olmadığı görüşüne ‘fakir sanat’ yapıtları üzerinden tekrardan odaklanıyorlar.

Mimarlar Odası’ndan

50 Yıla Tanıklık: Mimarlar Odası 50. Yılını Kutluyor

Ed. N. Müge Cengizkan, Mart 2006, Mimarlar Odası Yayını, Ankara; 186 sayfa.

Aralık 1954’te kurulan Mimarlar Odası, 2004 yılında 50. yılını kutladı. Kitap, 50. yıl için düzenlenen tüm etkinliklerin dökümü niteliğinde. “Mimarlığa Saygı Yürüyüşü”ne çağrı metni ve bildirgesi kitabın ilk bölümünü oluşturuyor. Anıtkabir ziyareti ile başlayan “50. Yıl Buluşması”nda sunulan bildiriler ve yapılan değerlendirme ve tartışma metinleri ikinci bölümde ele alınıyor. Buluşmaya paralel olarak düzenlenen sergiler ve 2004 yılı içerisinde hazırlanan yayınlar ise ayrıntılarıyla takip eden bölümlerde ele alınıyor. “50 Yıllık Örgütlenmede Oda Birimleri” bölümü ise, Oda örgütlülüğünün tarihini yansıtır nitelikte: Genel Merkez Yönetim Kurulları (1954–2006), Genel Başkanlar, Genel Sekreterler ve kuruluşlarından itibaren tüm Şube Yönetim Kurulları’nda görev alan isimler yer alıyor. Tüm etkinlikler Hilmi Etikan yönetimindeki “50. Yıl Belgeseli”nde biraraya getirildi. Belgesel, kitabın arka kapağı iç cebindeki CD’de, izlenmeyi bekliyor.

Mea Architectura Mea Culpa

Gürhan Tümer, Nisan 2006, Mimarlar Odası Yayını, Ankara; 107 sayfa.

“Mea Architectura, Mea Culpa”, Lâtince bir deyim. Bu deyimin Türkçe karşılığı şöyle: “Benim Mimarlığım, Benim Suçum”. Gürhan Tümer’in bu başlık altında uzun yıllardır MİMARLIK dergisinde yazdığı kısa yazılar, minik denemeler, ufak saptamalar, küçük gözlemler, kurduğu düşler ve onlara eşlik, daha doğrusu kaynaklık eden, onları vareden resimler, fotoğraflar, çizimler bir kitapta toplandı. Tümer, “Peki neden Mea Architectura, Mea Culpa?” sorusuna şu yanıtı veriyor:

“Mimarlık, yani “architectura”, benim mesleğim. Onu seviyorum, onun çeşitli yönleriyle ilgileniyorum. Mimarlığa ilişkin çeşitli konulara, çeşitli sorunlara, herkes gibi, benim de, kendime özgü yaklaşımlarım var. Bir başka deyişle, herkes gibi, benim de, kendime özgü bir mimarlık anlayışım, yani bir “Mea Architectura”m var. Ama ben, çoğu zaman, “daha önemli” sorunları bir kenara bırakıp, bu görkemli mesleğin, özellikle ülkemizde, meslektaşlarımızın büyük bir çoğunluğunun, büsbütün “abesle iştigal” saymasa da, “marjinal”, “fantezi” diye niteledikleri kimi yönleriyle daha fazla ilgileniyorum. Mimarlığa, mimarlara, binalara, mekânlara, değişik, farklı açılardan bakmak hoşuma gidiyor, bunların peşinde koşuyorum, onları arayıp buluyorum. Bu da bende, kimi zaman daha hafif, daha belirsiz, kimi zaman daha yoğun, daha belirgin bir suçluluk duygusu yaratıyor. “Mea Architectura”’nın hemen arkasından “Mea Culpa”nın gelmesinin nedeni, sanırım bu duygu.”

Mimarlık ve Eğitim Kurultayı – III:

Mimarlık ve Eğitimi Yeniden Yapılanırken

Yay. Haz. Işıl Çokuğraş, Özge Bilginoğulları, Nisan 2006, Mimarlar Odası Yayınları, İstanbul; 491 sayfa.

7-9 Aralık 2005 tarihlerinde İTÜ Taşkışla 109’da “Mimarlık ve Eğitimi Yeniden Yapılanırken” temasıyla düzenlenen III. Mimarlık ve Eğitim Kurultayı oturumlarındaki sunum ve değerlendirmeler bir kitapta toplandı. Meslek uygulaması içinde yer alan mimarlar, mimarlık eğitimcileri, araştırmacılar ve konuyla ilgililerin yoğun katılımıyla gerçekleştirilen kurultay oturumları, mimarlık mesleği ve eğitimiyle ilgili çok güncel konuları ele alıyor: “Mimarlık Lisans ve Lisansüstü Eğitimi”, “Mimarlıkta Uzmanlaşma”, “Mimarlık Eğitiminde Akreditasyon”, “Meslek Pratiği”, “Sürekli Mesleki Gelişim”, “AB-GATS Sürecinde Meslek Uygulaması”, “Mimarlık Meslek Hukuku” ve “Türkiye Mimarlık Politikası”. Kitapta Kurultay Sonuç Raporu ve Basın Bildirisi de yer alıyor. Ayrıca, Kurultay sırasında sunulma olanağı bulunamayan fakat kurultayda yapılan tartışmalar açısından önem kazandığı düşünülen “Türkiye’de Mimarlık Eğitimine İlişkin Bilginin Açığa Çıkartılması Sürecinde Veritabanı Oluşturma Çalışması” başlıklı bir araştırmaya da kitapta yer veriliyor. Her üç kurultayla ilgili bilgi ve belgelere internet ortamında da ulaşılabiliyor: www.mo.org.tr/mek

“Mimarlıkta Planlama, Planlamada Mimarlık” İçin…

Nisan 2006, Mimarlar Odası Yayınları, Ankara; 166 sayfa.

Mimarlar Odası’nda 39. dönemin (2004 Nisan-2006 Nisan) öne çıkan gündemleri arasında, mimarlık ve kentsel planlamanın Türkiye’deki ayrışma sürecine yönelik eleştiri ve değerlendirmeler önemli bir yoğunluk kazandı. Aslında 1970’lerde başlayan, yaygınlaşması ise 1980’lerden sonra gerçekleşen bu ayrışma, son iki yılda daha yoğun tartışma konusu haline geldi. Böyle bir dönemin, mimarlık - kentsel planlama arasındaki ilişkilere dair çok sayıda değerlendirme belgesini, farklı ve paralel görüşleri, değişik etkinliklerdeki bildirileri, konuşma metinlerini, dava dokümanlarını ve yayımlanan makaleleri derleyerek, Mimarlar Odası’nın 39. döneminde yoğunluk kazanan bir “tartışma belleteni” olarak sunuldu. Kitap, “Mimarlığın kentsel planlamadan, kentsel planlamanın da mimari alt yapıdan ayrıştırıldığı eğitim ve meslek düzenine eleştiriler...” olarak okunabilir.

Mimarlık Eğitiminde Uluslararası Boyutlar

Yay. Haz. Özge E. Bilginoğulları, Işıl Çokuğraş, Nisan 2006, UIA 2005 İstanbul Yayınları Dizisi, Mimarlar Odası Yayınları, İstanbul; 63 sayfa.

International Dimensions in Architectural Education

Yay. Haz. Özge E. Bilginoğulları, Işıl Çokuğraş, Mayıs 2006, UIA 2005 İstanbul Yayınları Dizisi, Mimarlar Odası Yayınları, İstanbul; İngilizce, 67 sayfa.

UIA 2005 İstanbul Kongresi programı içinde “Mimarlık Eğitiminde Uluslararası Boyutlar” başlığı altında düzenlenen paneldeki sunumlar, Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki ayrı yayın olarak hazırlandı. Panel, III. Mimarlık ve Eğitim Kurultayı’nın Danışma Kurulu tarafından, UIA 2005 İstanbul Kongresi vesilesiyle Türkiye’ye gelen mimarlık eğitimcileriyle birlikte bir etkinlik yapılması önerisinden hareketle, Kurultay kapsamında tartışılan konuların uluslararası katılımla birlikte irdelenmesi amacını taşıyor. Avrupa’da ve dünyada mimarlık eğitiminin geleceğini geniş bir çerçevede tartışan panelde konuyla ilgili olarak uluslararası boyutta gerçekleşen olaylar ve gelişmeler değerlendiriliyor. Mimarlık eğitimindeki ortak arayışların belgeleri; Magna Carta, Bologna, Prag ve UIA-UNESCO Deklarasyonu gibi, uluslararası kurumlar tarafından yayımlanan çeşitli deklarasyonlarla ilgili güncel gelişmeler de gözden geçiriliyor. Mimarlık eğitimi ve mimarlık pratiği, öğrencilerin gelecekte mimarlık mesleğine nasıl hazırlanması gerektiği, eğitim modeli, uluslararası hareketlilik, sürekli mesleki eğitim, Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS), akreditasyon konuları katılımcıların deneyimleri eşliğinde tartışılıyor.

Anadolu’da Malzeme ve Mimarlık

Yay. Haz. Fehiman Yurttaş, Nisan 2006, UIA 2005 İstanbul Yayınları Dizisi, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yayınları, İstanbul; 270 sayfa.

Kitap, UIA 2005 İstanbul Kongresi kapsamında İstanbul Büyükkent Şubesi, Yapı Malzemeleri Komitesi tarafından düzenlenen “Anadolu’da Malzeme ve Mimarlık” Sempozyumu’nda sunulan bildirileri içeriyor. Sempozyumda, Türkiyeli meslektaşlara olduğu gibi, ülkemizde ağırlanan yabancı meslektaşların da “Anadolu-malzeme-teknoloji-mimari-kronoloji-tarihsel süreç” çerçevesinde yapılan değerlendirmelerden, kendi ülkelerine ve meslek yaşamlarına taşıyabilecekleri, hem “mesleki-evrensel-entelektüel” bağlamda, hem de “yerel-bölgesel-pragmatik” nitelikte, izlenimler edinmeleri, sonuçlar çıkarmaları için bir platform oluşturmak hedeflendi. Oturumun ana başlıkları şöyleydi: “Çağlar Boyunca Anadolu’da Malzeme ve Mimarlık”, “Çağlar Boyunca Mimarlık ve Malzeme İlişkilerinin Tematik İrdelemesi”, “Çağlar Boyunca Malzeme ve Mimarlık Üzerine 3 Değerlendirme”. Bildirilerde, sayısız uygarlığın doğmasına ve gelişmesine olanaklar sunmuş olan bu topraklardan, Anadolu’nun nesnel kaynaklarından, malzemeden ve insana dair davranışlardan doğan, çeşitlenen ve gelişen mimarinin ve sözü edilen ilişkilerinin, dünden bugüne ve bugünden yarına yansıtılarak değerlendiriliyor.

Deprem ve Mimarlık

Mayıs 2006, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yayınları, İstanbul; 66 sayfa.

17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 Marmara depremlerinin ardından geçen altı yılın, mimarlık mesleğinin eğitim ve uygulama süreçleri ile kent planlama politikalarına etkilerinin irdelendiği “Deprem ve Mimarlık” konulu yuvarlak masa toplantılarının ilkinin dökümleri bir kitapta derlendi. 11 Kasım 2005 tarihinde gerçekleşen bu toplantıda, bir süredir özellikle İstanbul için öngörülen dönüşüm projeleri kapsamında girilen yeni evrede, yüzyıllardır deprem gerçeği ile tanışıklığı bulunan mesleğin, eğitim ve uygulama süreçlerindeki bu gerçeklikten etkilenme biçimleri tartışıldı.