Ulusal Mimarlık Ödüllerinin verilme amacı, TMMOB Mimarlar Odası Ulusal Mimarlık Ödülleri Yönetmeliği’nde, “TMMOB Mimarlar Odası adına ve Mimar Sinan’ın anısına, ülkemizdeki mimarlık faaliyetinin tanıtılması, özendirilmesi, ödüllendirilmesi, mimarlığın kamuoyunun gündeminde bulundurulması, mimarlık ürünlerinin belgelendirilmesi ve güzel sanatların teşvik edilmesi” olarak belirtilmiş. 1988’den itibaren, Mimar Sinan Büyük Ödülü ve Başarı Ödülleri olarak iki ana başlık altında verilen ödüllerin yanı sıra, ödüller ile eş zamanlı olarak Anma Programı ve Sinan Programı düzenlenmektedir. Böylesi organizasyonların özellikle de meslek örgütü tarafından en üst nitelikle devam ettirilmesinin tüm zorluklarına rağmen 34 yıl boyunca kesintisiz olarak sürdürmesi Mimarlar Odası’nın büyük bir başarısıdır. Belirtilen içeriği ile, 34 yıllık bir süreçte iki yıllık periyodlarda ülkemizdeki meslek pratiğinin “nitelik” üzerinden bir değerlendirmeye alınmasına olanak vermesi ve mimari üretimi kısmen de olsa arşivleyerek hafızada kalmasını sağlaması, seçkiyi ülkemiz mimarlık ortamında tüm saygınlığı ile özel ve tek kılan önemli nedenler arasındadır. Bununla birlikte, başvuru ve adaylık süreçleri yöntemi ve sergi organizasyonu aracılığı ile Türkiye’deki mimari üretimin, katılımcı ve paylaşımcı bir ortamda değerlendirilmesine olanak sağlaması açısından çok önemlidir.

Eğitimden uygulamaya mimarlığın farklı üretim alanlarında giderek artan biçimde nitelikten taviz verildiği -kimi durumlarda verilmek zorunda kalındığı- nihayetinde niteliksizliğin normalleştirildiği günümüz mimarlık ortamında, mimari üretimin nitelik üzerinden değerlendirilmesi ve bu değerlendirmenin çoklu platformlarda görünür kılınması, kısmen de olsa meslek alanımızda bir silkelenmeye sebebiyet sağlayabilmektedir. Nitelikli üretimin sergi ve diğer etkinlikler ile farklı ortamlarda paylaşılması, Türkiye’nin farklı coğrafyalarında farklı olanaklar ile, formalize edilmiş, daralmış, sıkıştırılmış ya da sınırlandırılmış mesleki ortamlarda üretimlerine devam eden birçok mimarın bu değerlendirmeyi kendince yapabilmesini olanaklı kılmaktadır. Bu durum proje destekçileri için de geçerli olabilmektedir.

Ödüller ve sergi aracılığı “nitelik” üzerinden çoklu bir hatırlayış, farkediş, görüş, eleştiri vb. ortamı oluşur. Mimar Sinan Büyük Ödülü ve Anma Programı emeğe dayalı nitelikli mimarlık üretiminin genellikle de bir ömre adanmışlığın takdir edilmesine olanak sağlamakla birlikte, geçmişten günümüze nitelikli üretimin biriktirmenin öneminin hatırlanışı, yeniden açığa çıkarılması, hafızalarda yer edinmesi anlamını da taşır. Mimarlığa Katkı Ödülü, benzer bir anlamı taşımanın yansıra nitelikli mimarlık üretimini, yapı üretiminin haricindeki farklı alanlarda da görünür kılınmasını sağlar.

Yapı, mimari karakteri, programı, işlevi, yapım tekniği, malzeme kullanımı, çevresel etkileşimi vb. ile var olur. Bu varoluş süreci imar koşulları, koruma süreçleri, gibi resmî zorunluluklar ve farklı odakları olan müşteri talepleri üzerinden yaşanan zorlu bir yoldur. Ülkemizde bu süreç, inşaat sektörünün kapitalist sistemin birinci aktörü olmasından kaynaklı tüm zorluklarını da içerir biçimde ayrıca karmaşık ve mücadele doludur. Yapı dalında başarı ödülü, bu zorlu sürecin sonucunda oluşan ve yapıyı / yapılı çevreyi var eden tüm bileşenlerin bütünselliğindeki nitelik ile ilişkilidir; yapı somuttur, gerçektir ve ödül nihayetinde çok özeldir.

Proje, yukarıda belirtilen yapı üretim sürecinin bir bölümünü içerir ve bir temsil ortamında vardır. Bu hali ile proje dalında başarı ödülü, temsil edilen yapının / yapılı çevrenin, yine yukarıda belirtilen yapıyı var eden tüm bileşenlerin bütünselliğindeki temsil edilebildiği ölçüde anlaşılan nitelik ile ilişkilidir. Proje, düşünceyi zorlar, potansiyel bir üst nitelik beklentisi oluşturması açısından önemlidir.

Fikir sunumu dalında başarı ödülü, mimarlık üretiminin düşünsel sınırsızlığının, özgün düşüncenin, düşüncenin özgürce ifade edilmesinin, yapı sektörünün tüm gerçekliklerine rağmen, unutulmaması yönündeki önemli bir destekçisi hatırlatıcısı işaret edeni rolündedir. Bu yönüyle nitelik sözün içeriğine söz söylemenin biçimine yöneliktir, söz üretmeye ve söylemeye teşvik edişi ile çok anlamlıdır.

18. Ulusal Mimarlık Sergisi Ödüllerinde verilen ödüllerin her biri Türkiye mimarlık ortamına, “nitelik” üzerinden yaptıkları üst düzey katkılarla öne çıkar. Ödül adayları ve sergiye katılamayan kimi ürünler ile mimarlık ortamında “nitelik” üzerinden bir silkinmeye sebep olabilecek bir düşünce düzlemi üretebildiler. Bu düzlemin yaratılmasını sağlayan meslek odamızın, çoklu ve çoğunluklu bir katılıma izin verecek biçimde organizasyonu sürdürmesini ve farklı ortamlarda paylaşımını çok değerli buluyorum. Tüm dileğim, ülkemizde sergiye katılabilecek nitelikli üretimlerin sayısının katlanarak artması.

Bu dönem bu değerli organizasyonun bir parçası olmaktan büyük heyecan ve gurur duydum. Organizasyonda emeği geçen herkese, tüm katılımcılara, birlikte çok verimli bir değerlendirme süreci geçirdiğimiz çok değerli seçici kurul üyelerine, düzenleme komitesine ve bu organizasyona daveti için Mimarlar Odası’na teşekkürlerimi sunarım.

Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödüllerinin, ulusal ve uluslararası farklı mimarlık ortamlarında ve mimarlık dışı ortamlarda daha fazla duyurulması ve tanıtılması için gerekli tüm girişimlerin yapılması dileklerimle.