Küreselleşme çağında doğal ve yapısal çevredeki değişimler ve küresel ısınmanın etkileri gittikçe daha algılanır hale gelirken çevreci yaklaşımlara sahip duyarlı profesyonellere her zamankinden daha fazla gereksinme olduğu ve olacağı aşikar. Bu bağlamda mimarların büyük bir kısmının neden sosyal ve ekolojik sürdürülebilirlik bağlamında tavırlar geliştiremediğinin nedenlerini anlayabilmek için diğer etmenler yanında eğitim sistemi ve yaklaşımlarının da sorgulanması önemli gereklilik olarak karşımıza çıkıyor. 21. yüzyılda mimarlık eğitiminin çok daha fazla yaratıcılığa ve yeniliğe, araştırma ve incelemeye, işbirliği ve toplumla bütünleşmeye, disiplinlerarası yaklaşımlar ve çoklu öğrenme fırsatlarına ihtiyacı var. Bu düşünceler ışığında, UIA Eğitim Komisyonu öncülüğünde ilk kez Kasım 2019’da programlanarak başvuru çağrısı yapılan Mimarlik Eğitiminde Yenilik Ödülü (The UIA Innovation in Architectural Education Award) söz konusu beklentileri içeren kurgusuyla mimarlık eğitimi evrenine anlamlı bir katkı yapmaya aday.

Tema, hedefler ve ilkeler: Dünyadaki tüm mimarlık okullarına ve programlarına açık olarak, mimarlık ve kentsel tasarım eğitiminde mükemmeliyeti teşvik etmek üzere ilk kez programlanan Mimarlık Eğitiminde Yenilik Ödülü kültürel ve coğrafi farklılıkları yansıtırken, sürdürülebilir bir geleceğin biçimlendirilmesine katkıda bulunan yenilikçi pedagojilere odaklanmıştır. UNESCO / UIA Mimarlık Eğitimi Şartnamesi ile de ilişkilendirilen ödül, mimarlık ve kentsel tasarım eğitiminin yapısal çevrenin karşı karşıya olduğu toplumsal ve çevresel sorunların aşılmasındaki ve bunlardan doğan fırsatların belirginleştirilmesindeki rolünü vurguluyor. Açıklanan sorunlar ve beklentiler ışığında, bu ödül için sunulan önerilerden, pedagojik yenilik ve güçlü öğrenim çıktıları kanıtlarına dayalı olarak “pedagojik uygulamalarda mükemmeliyet” göstermeleri beklendi.

Değerlendirme ve Sonuçlar: UIA Eğitim Komisyonu eş-direktörleri Magda Mostafa ve Marilys Nepomechie’nin gözetiminde ve Ashraf Salama küratörlüğünde gerçekleştirilen ödül programının değerlendirmesi, bölgeleri temsilen önerilen akademisyenler arasından seçilen şu isimlerden oluşan uluslararası jüri tarafından yapıldı: Oya Atalay Franck (EAAE Başkanı - İsviçre), Harriet Harriss (Büyük Britanya / ABD), Derya Oktay (Türkiye), Konstantin Kiyanenko (Rusya), Thomas Fisher (ABD), Beatriz Maturana Cossio (Şili), Mustapha Mohd Saleh (Malezya), Carin Smuts (Güney Afrika), Hassan Radoine (Fas). Jüri üyeleri tarafından yapılan ön inceleme ve değerlendirmeleri takiben 25 Ocak’ta toplanan jüride “pedagojik uygulamada mükemmeliyet” ve “sürdürülebilir bir geleceğin biçimlendirilmesinde mükemmeliyet” ölçütleri temelinde son değerlendirmeler yapıldı. Süreç sonunda, 4 kıta 9 ülkeden sunulan 16 proje arasından 4 proje UIA Mimarlık Eğiitiminde Yenilik Ödülü’ne, mimarlar / tasarımcılar, toplum ve yapısal çevreyle ilgili çeşitli disiplinler arasındaki boşlukları başarılı bir şekilde dolduran 3 proje ise mansiyon ödülüne layık görüldü. Projelerin sahipleri ödüllerini, COVID-19 pandemisi nedeniyle Temmuz 2021’e ertelenen UIA 27. Dünya Kongresi “UIA Rio 2021” kapsamında, Rio de Janeiro’da alacak.

Ödüller ise şu şekilde:

Eşdeğer Ödül: The Royal Danish Academy, School of Architecture, Kopenhag (Danimarka), David A. Garcia

Eşdeğer Ödül: University of Washington - Seattle (ABD), College of Built Environment, Department of Architecture, Elizabeth M. Golden

Eşdeğer Ödül: School of Architecture, Southeast University, Nanjing (Çin), Zhang Tong

Eşdeğer Ödül: School of Architecture – Tsinghua University (Çin), Song Yehao

Eşdeğer Mansiyon: ETSAB-UPC: Escola Tècnica Superior d’Arquitectura de Barcelona (İspanya), program direktörleri: Ibon Bilbao, Josep Bohigas, dekan: Félix Solaguren

Eşdeğer Mansiyon: School of Architecture, Southeast University, Nanjing (Çin), Han Dongqing and Bao Li

Eşdeğer Mansiyon: School of Architecture, Southeast University, Nanjing (Çin), Wang Jianguo, Han Dongqing, Bao Li

Yaşadığımız çağda, mimarlık eğitim kurumlarının mimarlık, kent, toplum ve doğa arasında daha iyi ilişkiler kurulması için bilinçlenme ve yönlenmelere öncülük etmesi kaçınılmazdır. Kültürel ve coğrafi farklılıkları yansıtırken, sürdürülebilir bir geleceğin biçimlendirilmesine katkıda bulunan yenilikçi pedagojileri yücelten Mimarlık Eğitiminde Yenilik Ödülü’nün -UIA Kongreleri kapsamında- her iki yılda bir tekrarlanarak kurumsallaşması önemli bir kazanım olacaktır.

Derleyen: Derya Oktay