409
EYLÜL-EKİM 2019
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

  • “Mimarlıkla Hocalığı Birlikte Gerçekleştirirdi”
    Sema Soygeniş, Prof. Dr., Bahçeşehir Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Dekanı
    Murat Soygeniş, Prof. Dr., S+ ARCHITECTURE Kurucu Ortağı, Bahçeşehir Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Öğretim Üyesi

YAYINLAR



KÜNYE
TEHDİT ALTINDAKİ KÜLTÜR MİRASI

Mülkiyet Sorunu Altında Anadolu'nun Renkli Mirası: Bayat Cami

Jülide Öz, Restoratör Mimar, Mimarlar Odası Denizli Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi

 

Denizli'nin Çivril ilçesinden yaklaşık 17 km uzakta, ortalama 100 kişinin ikamet ettiği Bayat (Köyü) Mahallesi’ne ulaşılır. Bayat köy merkezinin güneyinde ve eski kerpiç evlerinin arasında yer alan Cami, yıllardır mülkiyet problemi yaşamakta ve restorasyon için gerekli ödeneği ve ilgiyi bulamadığından kaderine terk edilmiş durumda yıkılmayı beklemektedir. Köy merkezinde tek olan bu Cami; Anadolu’da birçok örneği ve çeşidi bulunan, 19. yüzyıla ait, minaresiz, ahşap strüktürleri ve renkli figürlü bezemeleriyle öne çıkan, ahşap camilerimizden sadece bir tanesi. Bayat Köyü Muhtarlığı’nın başvurusu üzerine 1991 yılında tescillenmiştir.

Günümüzde metruk durumda olan Cami, köylü tarafından korunup kullanılmak istense de yapıyı tekrar kullanıma kazandıracak bir ödenek bulunamamıştır. Onarım için gerekli ödeneği olmayan Köy Muhtarlığı; gerekli kurum ve kuruluşlara başvuruda bulunsa da maalesef bir sonuç alamamıştır. Bu kuruluşlardan yerinde inceleme yapılarak projelendirme işlemine başlanacağı belirtilse de, Cami’ye bugüne kadar bir müdahale söz konusu değildir. Denizli ilinin Büyükşehir olması ile birlikte köyler mahalleye dönüşmüş ve bu değişimden önce mülkiyeti Köy Tüzel Kişiliği’nde olan tarihî Cami, bu süreçten olumsuz etkilenmiştir.

Subasman seviyesine kadar taş olan yapının beden duvarları kerpiç malzeme ile inşa edilmiştir. Renkleri ve farklı figürleri ile dikkat çeken kalemişi süslemeleri, Cami içerisinde ilk göze çarpan özelliklerdendir. Yuvarlak kesitli ahşap kirişlerin yükünü aktaran, üzeri renkli kalemişleriyle boyalı ahşap profilli yastıklar ile mavi renkli, kare kesitli ahşap dikmeler ise yapının kalemişleri ile birlikte dikkat çekici özelliklerindendir. Önlem alınmayan her gün yapının aleyhinde işlemekte olup tescilli kültür varlığı bozulmalara (iklimsel, biyolojik, doğal ve insan kaynaklı) açık durumdadır. Zaman içerisinde, son cemaat mahallini örten üst örtüsü çökmüş; yine tüm cephelerin çimento esaslı malzeme ile sıvanması, kerpiç malzeme ile uyumsuzluk sonucu yüzeyde çatlama ve ayrılmalara neden olmuş; mihrap duvarlarının alt kat kotları zeminden gelen sular nedeniyle yer yer sıvalar ve dolayısıyla kalemişler kaybedilmiş durumdadır.

19. yüzyıl Denizli ve çevresinde yer alan kerpiç duvarlı, ahşap sistemli ve süslemeli cami geleneğinin bir mirası olarak günümüze gelen kültür varlığını, bir sonraki nesillere aktarabilmek hepimizin sorumluluğudur. Koruma altına alınıp günümüz konfor koşullarına eriştirilerek kullanılma açılan kültür varlıklarımız gibi Çivril Bayat Köyü Eski Cami’nin de topluma kazandırılması büyük önem arz etmekte ve yapının bakımsızlığı, yapıya daha fazla zarar vermeden bu kültürel mirasımıza ivedilikle müdahale edilmelidir.

Bu icerik 1715 defa görüntülenmiştir.