Bilimi ve tekniği esas alan, kentlerin kimliğini özümseyerek, meslek alanlarına yönelik her türlü yardımlaşma ve dayanışma duygusuyla hareket eden, halkın / halkların sorunlarının meslek / meslektaş sorunlarından ayrılmayacağı ve kamusal sorumluluk gerçeğiyle hareket eden TMMOB Diyarbakır İKK bileşenlerinin oluşturduğu on iki kişilik heyet, Suruç Kaymakamlığı’nın özel izniyle 11 Şubat 2015 tarihinde Kobani’yi ziyaret etmiştir. Heyet, Mürşitpınar Sınır Kapısı’ndan Kobani’ye giriş yapmış, sınırda Kobani kanton yönetimi görevlilerince karşılanmıştır. Heyetin teknik inceleme çalışmalarına, kanton yönetiminden bir avukat başkanlığında, Kobanili bir makina mühendisi, bir inşaat mühendisi ve bir iletişim mühendisi eşlik etmiştir. Teknik inceleme kanton yönetimi tarafından belirlenen güvenli alanlarda yapılmıştır.

Bu rapor, DAİŞ’in yaptığı saldırı, işgal ve katliamın meydana getirdiği yıkımları, talanı ve yeniden inşa sürecini yerinde incelemek amacıyla yapılan ziyaretin ardından hazırlanan Kobani ön inceleme raporunun özet halidir.

KENTİN GENEL DURUMU

Kobani kentinin dört yıl önceki nüfusu yaklaşık 34.000 kişidir. Suriye iç savaşı başladıktan ve kanton yönetimi, demokratik özerk yönetimini ilan ettikten sonra kent nüfusu yaklaşık olarak 120.000 kişiye ulaşmış olduğu belirtilmiştir. DAİŞ saldırılarından önce Suriye’nin en güvenli bölgesi olmasından dolay, kentin bu denli göç aldığı belirtilmiştir. Kanton yönetiminden alınan bilgiye göre kentin imar planının bulunduğu belirtilmiştir.

DAİŞ saldırısından sonra kentteki yapı stokunun yaklaşık % 80’i yıkılmış ve yakılmış olduğu tespit edilmiştir. Ağır hasar gören bu yapıların tekrar onarılması veya bu haliyle yerleşime açılmasının ekonomik olmadığı tespit edilmiştir. Savaşın ağır izlerin taşındığı bazı alanlar açık hava müzesi olarak planlanabilir.

Kentin kuzeyi Türkiye sınırı olup, Kobani’nin tek güvenli kapısının Mürşitpınar Sınır Kapısı olduğu görülmektedir. Bu kapı referans alındığında, kuzeydoğu, doğu ve güney cephelerine uzanan alanlarda yapılaşmanın % 80’inin enkaz halinde olduğu tespit edilmiştir. Savaş ile birlikte kentin bütün altyapı hizmetlerinin (yol, su, kanalizasyon, enerji ve benzeri) tahrip olduğu belirtilmiştir. Kentin batı bölgesindeki yapıların % 20’si tahrip olmasına rağmen, onarılabilir durumda olduğu gözlemlenmiştir. Kentte savaş esnasında 5.000 kişinin olduğu, şu an yaklaşık 10.000 kişinin yaşadığı ve geri dönüşlerin devam ettiği kanton yönetimince belirtilmiştir. Ayrıca geri dönen nüfus için çadır kentlerin yapılmasının planlandığı kanton yönetimince ifade edilmiştir.

Kobani’nin yeniden inşa süreci çalışmasında öncelikle;

• İnsani yardımların ve Kobani’nin yeniden inşası için gerekli olan ihtiyaçların sağlanması için Mürşitpınar Sınır Kapısı’nın (resmî) yardım koridoru olarak açılması gerekir.
• DAİŞ çetelerinin kaçarken alanda bıraktıkları füze, havan, mayın gibi patlamamış patlayıcı ve benzeri maddelerin temizlenmesi gerekmekte olup, bu işlem için gerekli uzman ekiplere ihtiyaç duyulmaktadır.
• Savaşın Kobani’de yaratmış olduğu hasarın genel düzeyi ve yapılardaki hasar tespiti yapılmalıdır.
• Kobani’nin Uluslararası Afet Alanı ilan edilmesi gerekir. Ciddi bir enkaz sorunu olup, enkazın kaldırılması için uluslararası iskân ve mülteci kuruluşlarına acil yardım çağrısı yapılması gerekmektedir. İşin ekolojik boyutuna dikkat çekilmelidir.
• Geri dönüşlerin örgütlenmesinde ve yeniden inşa sürecinde “neoliberalizm” politikaları değil, mekân, kimlik ve ekolojik kentte yaşayan insanların özgür iradesi ve öz yönetimiyle gerçekleştirilmelidir.
• Enkaz kaldırma işleminden önce kent merkezine ait yerleşim alanının havadan fotoğraflarının çekilmesi ve hasar tespit çalışmalarında kullanılması gerekmektedir.
• Kent merkezinin alt yapısına ait haritaların varsa temini, yok ise yeniden hazırlanması gerekmektedir.
• Kentin şu anki halinin, her sokağının veya önemli yerlerinin fotoğraflanarak, geleceğe bellek oluşturulması açısından bir veri olarak saklanması ve yeniden inşa sürecinde bunun yerinde sergilenmesi önerilmektedir.
• Kobani’nin özgürleşmesinde önemli rol alan kadın özgürlük savaşçılarının direnişleri adına kent merkezine sembol bir anıtın yapılması önerilmektedir.

TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu

Tam metin için: tmmob.org.tr/icerik/kobani-inceleme-raporu-basin-toplantisiyla-kamuoyuna-duyuruldu [Erişim: 10.04.2015]

Fotoğraflar: Herdem Doğrul