374
KASIM-ARALIK 2013
 
MİMARLIK’tan

MİMARLIK MÜZESİNE DOĞRU

İNGİLİZCE ÖZET / ENGLISH SUMMARY

MİMARLIK DÜNYASINDAN

MİMARLIK GÜNDEM

MİMARLIK 50 YAŞINDA

ANMA

KENTSEL POLİTİKA

  • “Yol” Üzerine
    Ela Babalık Sutcliffe, Doç. Dr., ODTÜ, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

GÜNCEL

ETKİNLİK

MİMARLIK ELEŞTİRİSİ

KIRDAN KENTTEN

YARIŞMA

KORUMA-YAŞATMA

TARİHİ MİRAS

MİMARLIK EĞİTİMİ

MİMARİ TASARIM

KONUT

CUMHURİYET DÖNEMİ MİMARLIĞI

YAYINLAR

TEMA[S]




KÜNYE
MİMARLIK’tan
N. Müge Cengizkan

Türkiye modernleşmesinin sembolik köşe taşlarından birisi olan ODTÜ’ye, “Yol medeniyettir” düsturu üzerinden çekilen postmodern balans ayarı, otomobil ideolojisinin politik biçemini işaret ediyor. Önermenin göstereni, yol medeniyettir, idi. Medeniyetin düz çizgisel tarihi üzerine çıkacak hiçbir varlık, yolu tıkamamalıdır. Kısa bir süre önce, ODTÜ sit alanı içinden geçecek yol ile ilgili ODTÜ ve Ankara Büyükşehir Belediyesi, üniversite tarafından hazırlanan koruma amaçlı imar planı hükümlerine uyulması koşuluyla, 1990’lı yıllardan beri kent için ulaşım programının şurasında ya da burasında yer alan yolun uygulamaya geçirilmesi konusunda mutabık kalmışlardı. Mahalle halkı ve Ankara kent muhalefeti ise yolun, 1990’lı yıllardaki niteliğinden çıkartıldığını, yolun otoban olarak tasarlandığını, yeni planlama ile mahalle arasından otoban geçirileceğini vurguluyor, projenin ODTÜ ormanından geçmesini eleştiriyor ve yolu istemiyordu. Son günlerde neredeyse Ankara’nın yerel yönetimlere doğru temel gündemi ODTÜ Yolu oldu. Tüm bu sıcak tartışmalar sürerken, Ekim ayı içinde ODTÜ Koruma Amaçlı İmar Planları Bakanlık tarafından onaylandı. Planların askıya çıkması ardından, üniversite tarafından sunulan koruma amaçlı imar planı üzerinde esaslı değişiklikler yapıldığı, yeni plan hükümleriyle ODTÜ’den hizmet payı niteliğinde DOP alınmasının, ODTÜ arazisinde yeni yapılaşmalara yol verilmesinin sözkonusu olduğu görüldü. Belediyenin ve planları değiştirerek onaylayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yoldan ya da medeniyetten beklentisi plan hükümleriyle somutlaşmıştı. Bu rahatsızlığa karşı üniversite ve zaten en başından beri yola kategorik olarak karşı çıkan yurttaşlar itiraz etmeye hazırlanırken, askıdaki plan kesinleşmemiş olmasına karşın bir gece ansızın ODTÜ arazisinin telleri kesilerek yolun geçeceği alana girildi. Belediye ekipleri, 50 kamyon yüzlerce işçiyle birlikte bayramın son gecesi 3000’den fazla ağacı sabaha kadar keserek ODTÜ ormanına fiziki müdahalede bulundu. Olayın yasadışılığı bir yana, aylarca süren görüşme ve kurumlararası mutabakata rağmen, plan askıdan indiği anda bu ağaçların kesilmesiyle ilgili yetkiye belediyenin kavuşacak olmasına rağmen ODTÜ arazisine girilmesi, tüm bir yol tartışmasının ekseninin değişmesine yol açtı.

Bir modernleşme projesi olarak yol yapmak, ‘ilerleme’nin, ‘büyüme’nin ve ‘refaha kavuşma’nın bir aracı olarak görüldü. Otomobil hamlesinin yapıldığı 1980 sonrasında ise yol kendinden önceki tüm projelerden daha büyük anlamlar içeriyordu. Kent mekânının yeniden inşası, kentsel rantın paylaşılması, sosyal ve ekonomik hayatın yeniden tanımlanması, yol ve inşaatları temelinde şekilleniyordu. 2000’li yılların finansal birikim rejiminde de başat öğe olan yol inşaatı, Üçüncü Köprü, İzmir-İstanbul Otoyolu, Kanal İstanbul, Üçüncü Havaalanı yatırımlarıyla kendini dışa vuruyordu. Kentsel toprağın yeniden değerlenmesinde, sermaye birikiminde konut-yol ve yeniden mekân inşası sürecinin taşıdığı merkezi önem, bu konuda en ufak bir ödünü bile iktidar açısından imkânsız hale getirmişti. Sorunu ormanların korunması ya da kentsel mekânın nasıl üretileceği meselesi olarak görenler, yolun iktisadi zorunlulukları açısından okuyanların gösterdiklerinin anlamına dikkat kesilmelidir.

N. Müge Cengizkan
Bu icerik 4776 defa görüntülenmiştir.