Günümüzde çocuklar zamanlarının büyük çoğunluğunu formal ya da informal eğitim yapılarının içinde geçirmektedirler. Çocuğun sağlıklı gelişimini, birçok faktörün yanında, binanın yapısal özellikleri de etkilemektedir. Bu nedenle, eğitim yapılarının sürdürülebilir özelliklere sahip olması gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Amerika ve Avrupa ülkelerinin bazıları eğitim yapıları ile ilgili sürdürülebilir yapı özelliklerinin sağlanmasını yasa ve yönetmeliklerle zorunlu hale getirmişlerdir. Eğitim yapılarının sertifikaya sahip olabilmesi için çeşitli konular üzerinde özellikle durulmaktadır. Bunlar, yeterli gün ışığı, renk seçimleri, enerji etkin tasarım, daha iyi iç hava kalitesi, sınıflarda akustik konfor, binaların aynı zamanda öğretme aracı olması, bina olanaklarının yakın çevre halkı ile paylaşılması, sağlamlık, kolay temizlenebilen malzemelerin seçimidir. Bu konuların üzerinde durulmasının en önemli nedeni, bu binaların kullanıcılarının çocuklar olmasıdır.

Geleneksel okullar tek bir şekilde öğretmek ve tek tip mezun vermek üzere tasarlanmıştır. Günümüzde ise okulların, farklı şekildeki bireysel öğrenmeyi kolaylaştırma, problem çözme ve yaratıcı becerileri ile öğrencilerini dünya vatandaşı olmaya hazırlama gibi konularda sorumlulukları vardır. Toplumların, genç nüfus için, iklim değişikliği, obezitenin artması ve küresel yoksulluk gibi birçok konu üzerinde düşünmeleri ve bunlarla ilgili çözümler üretmeleri gerekmektedir.

Sürdürebilir bir okul, binası ve günlük uygulamaları ile öğretim sırasında, gençleri yaşamboyu sürdürülebilir bir yaşama hazırlar. Kendimiz için (sağlığımız ve refahımız), diğerleri için (diğer kültürler, uzaktakiler ve diğer kuşaklar) ve dünyamız için (hem yerel hem küresel) düşünmemize ve bu konulara çözüm üretmemize yardımcı olur. Öğrencilerine ve çevresine artı bir değer katan sürdürülebilir okullar, öğrencilerin sınav sonuçlarında ve devamında artış, işletme maliyetlerinde azalma, öğretmen performansında ve memnuniyetinde artma, bina ömründe artış, çevresel etkilerde azalma ve alışkanlıklarda değişim sağlamaktadır.

Öğrencilere ve topluma insanların dünya üzerindeki etkilerini gösteren, daha sürdürülebilir yaşama doğru adım atma konusunda onları cesaretlendiren sürdürülebilir birçok okul yapısı örneği ile karşılaşmaktayız:

Kingsmead İlköğretim Okulu

Northwich, Cheshire, İngiltere // Craig White (White Design)

Enerji tüketimini azaltmayı amaçlayan tasarımı ve yapımı ile Northwich’teki Kingsmead İlköğretim Okulu, tasarımı ve yapımı ile sürdürülebilir okula iyi bir örnektir. 2004 yılında tamamlanan okul, İngiltere’nin diğer bölgelerindeki ilköğretim okulları için de iyi bir örnek olmuştur. 250 öğrencilik bu yeni okul, çevresindeki konut alanlarındaki nüfus artışına yönelik olarak inşa edilmiştir. Proje, Cheshire Belediye Meclisi’nin sürdürülebilir yapım politikasının ve DfES’in (Department for Education and Skills) Geleceğin Okulları Projesi’nin bir sonucudur. Okul, ana sirkülasyonu sağlayan, doğu-batı doğrultusunda uzanan eğri bir koridora sahiptir. Sınıflar bu koridorun kuzey tarafında, ofisler ve hol güney tarafında yer almaktadır. Kuzeydeki sınıflar yazın aşırı ısınma olmadan, binaya yeterli ışık almayı sağlamaktadır. Her sınıf kendi oyun alanı ile ilişkili kış bahçesine sahiptir. Sınıflar ile oyun alanları arasında ısı kaybını azaltan tampon bölge olan bu bahçeler, depo ve bitkilendirme alanı olarak da kullanılmaktadırlar.

Okulun ana strüktürü, sürdürülebilir bir kaynaktan elde edilen lamine ahşaptan oluşmaktadır. (Resim 1, 2) Dış duvarlar da ahşaptan üretilmiştir. İç blok duvarlar binayı yazın serin kışın ılık tutarak “ısıl kütle” sağlamaktadırlar. Taşıyıcı olmayan beton iç duvarlar mekânların düzenlenmesi konusunda esneklik sağlamakta (Resim 3), aynı zamanda yıkılan ya da kaldırılan duvarın geri dönüştürülmesi ya da başka bir yerde kullanılması konusunda kolaylık yaratmaktadır. Çatı, tuvaletlerde kullanılmak üzere yağmur suyunun toplanmasına olanak sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Bu uygulama, kullanılan içme suyunun % 30 oranında tasarrufunu sağlamaktadır. Binanın sıcak suyunun % 20’si güneş panellerinden, elektrik gereksinmeleri de fotovoltaik panellerden elde edilmektedir. Okulu ısıtmak için eski kerestelerden elde edilen ahşap talaşlarla çalışan bir biomass kazan vardır. Mimarlar, her mekânda doğal ışığa önem vererek (Resim 4), elektrikli aydınlatmaların kullanılmamasını sağlamışlardır. Sınıf aydınlatma anahtarları doğal ışık almayan alanların aydınlatılması gibi özel durumlar için öğretmenler tarafından kullanılacak şekilde konumlandırılmıştır. Elektrik lambaları, yeterli gün ışığı olduğunda, tasarruf sağlamak için, günışığı sensörlerine bağlanmıştır. Binanın enerji verimliliği ile ilgili kullanım sonrası analizleri umulduğu kadar iyi sonuçlar vermemiştir. Fotovoltaik paneller % 15 yerine % 6 elektrik sağlamakta ve biomass kazanla ilgili işlevsel sorunlar bulunmaktadır. Personel ve öğrenciler okullarından son derece memnundurlar ve onun çevresel kimliğinden gurur duymaktadırlar. Binanın çevresel özelikleri öğrencilere sürdürülebilirliği öğretmek için kullanılmakta ve buna müfredat programında da vurgu yapılmaktadır. Elektronik gösterge paneli, çocuklara yağmur suyunun nasıl toplandığını göstermekte, yağmurlu havalarda bu paneller, çocukların matematik ve coğrafya dersleri için eğitsel araç olarak kullanılmaktadır. Bu veriler yıllık ortalamaların hesaplanması gibi karmaşık matematik problemlerini çözmede de kullanılabilmektedir. Enerji kesildiğinde monitörün sıfırlanması, bu nedenle biriken toplam suyun tespit edilememesi, sistemin eksiklikleridir. Şeffaf bir tahliye borusu okulun merkezine inecek şekilde konumlandırılmış, çocukların suyun tahliye edilmesi işlemini görmeleri sağlanmıştır.(1)

Assisi St. Francis Akademisi / Ortaokulu

Liverpool, İngiltere // Richard Woods (Capita Percy Thomas)

İngiliz Hükümeti tarafından başlatılan ve girişimci sponsorlar tarafından desteklenen akademiler, en modern olanaklarla donatılmış yüksek standartta serbest bir eğitim sunarlar. Her biri özel bir konuya odaklanan akademiler, akademik mükemmelliği ve toplumsal katılımı destekleyen yeni bir ortaokul deneyimidir. Akademiler iyi vatandaşlık, kendine güven ve kişisel sorumluluk konularına yoğunlaşmak üzerine söz vermişlerdir. Topluluklarında merkezî bir rol alarak, diğer okullarla ve yakın çevre ile etkinliklerini paylaşırlar. Özel bir konu alanına vurgu yapan geniş, yararlı ve yenilikçi müfredat programını desteklerler. Çevresel koruma konusunda özelleşmiş bir okul yapısı olan Assisi St. Francis Akademisi, Capita Percy Thomas (Capita Symonds) tarafından tasarlanmıştır. (Resim 5) 900 öğrenci kapasiteli okul, tasarımı ile kendini eğitsel bir kaynak olarak ileri sürmesinin yanı sıra, çevresel tasarımdaki en iyi uygulamayı da göstermeyi amaçlamaktadır. Liverpool’un yoksul bir bölgesinde eğitim standartlarını yükseltmek için Anglikan ve Katolik kiliselerinin ortaklığı ile desteklenen bir girişim olan okul, bu konuda da bir ilktir.

St. Francis, (güneş enerjisi, yağmur suyu toplama, ısıyı depolayan ve bakımı azaltan beton duvarlar, ışık tünelli bir yer altı spor salonu, sedumlu çatılar ve çatı bahçeleri gibi) birçok sürdürülebilir özelliği barındıran bir okul yapısıdır. 7.704 metrekarelik okul binası Newsham Parkı’nın yanında evlerle kuşatılmış sıkışık bir alandadır. Bu nedenle okul, kısmen yerin altına gömülmüştür. 2 ve 4 kat yüksekliğinde L biçimindeki bina, iki ana bloktan oluşmaktadır. Uzun, kuzeye bakan blokta sınıflar, diğerinde de özelleşmiş alanlar vardır. Dış cephe kaplaması Duglas çamı ve tuğladır. Okulun kuzey cephesindeki pencereler ise bakır kaplanmıştır. (Resim 6) Atriumun yarı saydam çatısı ETFE’den (etilen tetra flor etilen) yapılmıştır. (Resim 7-9) Camla kıyaslandığında ETFE daha hafiftir, daha çok ışık yayar ve % 70 daha az maliyetle yapılmaktadır. Spor salonları yerin altındadır ve çatı pencereleri ile ışık almaktadır. İki katlı kolun çatısı sedumlarla (Resim10), diğer kolun çatısı ise yakındaki Morecambe körfezinden getirilen ezilmiş deniz kabukları ve alandaki ezilmiş kumtaşları (Resim 11) ile kaplanmıştır. Elektrik fotovoltaik panellerden, sıcak su da güneş panellerinden sağlanmaktadır. Yeraltı tanklarında tuvaletlerin temizliğinde kullanılmak üzere 5 bin litre yağmur suyu depolanmaktadır. Her sınıfta sürdürülebilir gelişim temasına yönelik bir köşe ya da bir pano bulunmaktadır. Ayrıca, her sınıfın bakımını yaptığı (ekme, sulama, otları temizleme) kendine ait bir bahçesi vardır. Her yıl sınıflar bu alanlarda çalışacakları temalara karar verir ve buna uygun olarak bahçeyi düzenlerler. Bu bahçelerden elde edilenler ya mutfakta kullanılmakta ya da fonları artırmak için satılmaktadır.

Okul, festivaller ve kutlamalar gibi birçok etkinliğe evsahipliği de yapmaktadır. Akademinin uzmanlığı, çevre ve sürdürülebilirliktir. Müşterilerin isteği, çevresel eğitime yardımcı, iyi bir çevresel tasarım uygulaması örneği olan ve eğitim kaynağı olarak kendini sunan bir okul vurgusu üzerinedir. Okulun öğretim felsefesinin merkezinde çevre vardır ve müfredat programı öğrencilerin doğal dünyayı anlamalarını geliştirmek üzere, binayı ve çevresini kullanmaktadır. Doğal havalandırma, yağmur suyu toplama ve ağaçlandırmaya sahip olan binada tasarımcılar, zararlı malzemeleri kullanmaktan kaçınmışlardır. Sürdürülebilirliğe örnek bir okul yaratma amacıyla tasarlanan okulda, konunun, malzemelerin ve bina servislerinin üzerinde dikkatlice düşünülmesi binaya BREEAM değerlendirilmesinde “mükemmel” derecesini kazandırmıştır. Okul ayrıca, 2011 yılında Uluslararası Okul Ödülü’nü, Yeşil Bayrak Ödülü ve Yılın Sürdürülebilir Okulu Ödülü’nü almıştır. (2)

Uluslararası Amerikan Okulu

Chennai (Madras), Hindistan // Hillier Architecture

Hillier Mimarlık, 550 öğrencilik Uluslararası Amerikan Okulunu (K-12) sürdürülebilir tasarıma bir örnek olarak tasarlamıştır. Ekvator’un yaklaşık 10° kuzeyinde, hızlı gelişen bir kentsel alan olan Chennai, dünyanın en büyük ve en sıcak kentlerinden biridir. Yüksek sıcaklık, sık elektrik kesintileri ve muson yağmurları önemli çevresel olaylara neden olmaktadır. Tasarım doğrudan doğruya, güneşe doğru yönlenme, klimayı akıllıca kullanma, bakılabilir peyzaj ve yağmur suyu toplama gibi konulara yanıt aramaktadır. 22 bin metrekarelik okul, üstü örtülü yaya yolları ile çevrilmiş, peyzajlı bir dizi avlu etrafında tasarlanmıştır. (Resim 12) Coğrafik olarak sıcak bir bölgede yer alan okula, doğal serinlik sağlamak amacıyla avlulara fıskiyeler yerleştirilmiştir. (Resim 13-14) Avlular ve bahçeler akşamüzeri esintisini almak için doğuya açıktır. İşlevsel olduğu kadar eğlenceli bir mekân olan avlular, öğrencilerin serin bir alanda bulunmalarına yardımcı olmakta ve günlük akademik olaylardan kurtulmaları için onlara bir fırsat sunmaktadır. Avluda suyun bulunması ile okul, doğal iklimlendirme sağlamış olmaktadır. (Resim 15) Yağmur suyu, sulama ve diğer kullanımlar için toplanmaktadır. Kontrol edilemez güneş açılarına karşı batı ve doğu duvarları neredeyse sağır iken, kuzey ve güney duvarlarında derin pencereler vardır. Sık gerçekleşen enerji kesintilerinden dolayı, her sınıf ışığı ve havayı iki yönden de almaktadır. Öğrencilere yerellik düşüncesini aşılamak ve binanın maliyetini ve karbon ayak izini azaltmak için mimarlar yerel malzemeleri kullanmışlardır. Pencereler ve kapılar yerel tikten yapılmıştır. Geri kazanımlı tuğlalar ve terrakotta seramikler betonla karıştırılarak izolasyonlu bir çatı plağı yaratılmıştır. Bu da ısının yönünü değiştirmekte ve dağıtmaktadır. (3)

Anglo-Amerikan Okulu

Sofya, Bulgaristan // Hillier Architecture ve A.D.A. (Ivo Panteleev, Radomira Metodieva, Miryana Krasteva, Rumyana Karamanska, Yuliana Tomova, Iskren Galev, Galya Georgieva, Petar Marinov, Darina Kyorcheva)

Bulgaristan’da Anglo-Amerikan Okulu yönetimi, 2000 yılında, öğrencilerin eğitim sürecine de yansıyan ekolojik ve modern bir okul yapmaya karar vermiştir. 2006 yılında tamamlanan 9.500 metrekarelik üç katlı okul binası Bulgaristan’da kendi alanında yapılmış ilk ve tek yapıdır. (Resim 16) Projenin amacı, çevre dostu ve enerji tasarrufuna yönelik son teknolojiye uygun bir okul binası yapmaktır. Sofya’da Vitosha dağının eteklerinde bir platoda yer alan 500 öğrencilik okul (K-12), çevresel okul alanında “en iyi uygulama” olmak üzere tasarlanmıştır. Ekoloji ve “yeşil” düşüncesi okulun ana felsefesinin bir parçasıdır ve tasarım bu temaları sergilemektedir. Hillier’in taslaklarına dayanarak A.D.A. tarafından tasarlanan okul, doğal ve yerel malzeme ile inşa etme, bölgesel tasarım geleneğinden esinlenme, su, enerji ve ışık kullanımı, yerel bitkilerin kullanımı ile tüm yönleriyle bir öğrenme çevresi oluşturmaktadır. Güneş panellerinin, su toplama havuzlarının, kuş besleme barınaklarının, hava monitör sistemlerinin, yıldız gözlem evinin tasarımda dışavurulması, çocuklara doğal çevrenin bir parçası olma olanağı yaratmaktadır. Okulu “yaşayan bir laboratuar”a dönüştüren bu yaklaşım, çocuklara yaşadıkları dünyaya karşı saygılı olmayı ve onun değerini anlamayı öğretmektedir. Günışığı sınıflara kontrollü alınmaktadır. (Resim 17) Çatı monitörleri, genellikle gereksiz olan yapay ışığı süzerek sınıflardaki günışığını ikiye katlamaktadırlar.

Yapımı 14 ay süren bina, 2006 yılında Bulgaristan’da En Ekolojik Bina ve Toplumsal İşlevi En Yüksek Bina Ödülü’nü almıştır. 2012 yılının Nisan ayında okul US Green Building Council (USGBC) tarafından LEED EBOM Altın Sertifika ile ödüllendirilmiştir. Okul, Bulgaristan’da bu ödülü alan ilk, Amerika dışındaki K-12 okulları arasında üçüncü binadır. Okulun başlangıçta niyeti LEED sertifikası almak değildir. Özgün tasarım, enerji, su ve malzemeyi korumanın yanı sıra, okul binalarının yapımında kullanılan diğer sürdürülebilir stratejileri kapsamayı amaçlamıştır. Okulun LEED sertifika süreci 2011 yılında başlamıştır. Tüm mekanik ve elektrik sistemlerinin mükemmel enerji denetimine ek olarak, binanın tamamının değerlendirilmesi yapılmıştır. Sertifika, işletim ve bakım stratejilerinin uygulamasının yanı sıra projeyi ve toplumu olumlu etkileyen bir dizi yeşil tasarım ve yapım özellikleri ile binaya verilmiştir. Kontrollü enerji ve su tüketimi, güneş enerjisi kullanımı, su arıtması ve yeniden kullanım döngüsü, sürdürülebilir yapı malzemeleri, malzemeleri yeniden kullanma ve yeniden kazanma politikaları, kapsamlı ulaşım planlaması sertifikada etkili olan özelliklerdir. (4)

Benjamin Franklin İlköğretim Okulu

Kirkland, Washington, ABD // Mahlum Architects

Kapsamlı doğal ışık ve doğal havalandırma sistemleri ile sürdürülebilir bir okul olan Benjamin Franklin İlköğretim Okulu, Mahlum Architects tarafından tasarlanmıştır. 2005 yılında açılan okul anaokulundan 6. sınıfa kadar 450 öğrenciye hizmet vermektedir. (Resim 18) Franklin’in öğretmenleri, aileler ve toplum, erişilebilir sosyal ve ekonomik hedeflere ulaşmak, öğrencilereeğitsel bir çevre sağlamak üzere birlikte çalışmışlardır. Öğrenme eylemi, çevreyi korumak üzere tasarlanan okulda bir fırsat olarak değerlendirilmiş, çevresel sürdürülebilirlik ile birleştirilerek sınıfın dışına kadar uzanmıştır. Okul alanının kuzey ucundaki ağaçlıklı alan, toplumsal kullanım alanı olarak değerlendirilmiştir. Zengin doğal çevre ile ilişkiler yaratmak tasarım sürecinin birincil amacı olmuştur.

Öğrencilerin yaşadıkları çevre ile doğrudan bağlantı kurmalarını sağlamak amacıyla tasarlanan okul, kuzey-güney yönünde dar bir alanda var olan eski binanın yerini almıştır. 5.200 metrekarelik binanın iki katlı sınıf kolları, ormana doğru uzanmakta ve öğrenciler görsel olarak doğa ile ilişki kurabilmektedir. Bu kollar ayrıca, tüm mekânlara doğal ışık ve hava almayı sağlamaktadırlar. Zengin çevrenin değerini bilerek yapılan yeni bina, ormanı öğrenme olanağı sağlayan bir alan olarak korumak ve kullanılır hale getirmek, ayrıca daha geniş çevre ile ilişkileri güçlendirmek ve kaynakların verimliliği ve sürdürülebilirliğini sağlamak üzere tasarlanmıştır. (Resim 19) Yeni okul üç sınıf grubundan oluşmaktadır. Biri, anaokulu, 1. ve 2. Sınıflar; diğeri 3. ve 4.sınıflar; üçüncüsü de 5. ve 6.sınıflar içindir. Her öğrenme topluluğu, doğal ışık ve havalandırması olan dört sınıflık bir kümeden oluşur. Bu sınıf kümeleri, camla kapatılmış pasajlarla çevrili iki avlu yaratmaktadır. (Resim 20) Çok amaçlı etkinlik mekânının çevresinde gruplanan sınıflar ile grupların öğrenmesi zenginleşmektedir. Paylaşılmış alanlar (fen laboratuarı, bilgisayar odası ve müzik odası) bilimi kavranabilir yapmak üzere yeşil tasarım özellikleri ile birleştirilmiştir. Doğal ortam, okulun iki merkezî avlusunun içine uzanır. Düzenlenmiş dış mekân öğrenme çevreleri, öğrencileri sanatla buluşturur, yerel peyzajla bağlantı sağlar. Güney avlunun işlevsel ekosistemi, güneşteki, rüzgârdaki, yağmurdaki ve gölgelerdeki çevresel değişimleri vurgulayarak doğal süreçleri günden güne görünür kılmaktadır. Bu ortam, her yaştan ziyaretçiye yaşadıkları çevreye ilişkin farklı çalışmaları görebileceği bir deneyim ortamı yaratır. (5)

Trias VMBO Okulu

Krommenie, Hollanda //  Atelier PRO Architekten

Atelier PRO, Krommenie’deki bir spor merkezine ek olarak 1.800 öğrencilik Trias VMBO (Mesleki Hazırlık Lisesi) Okulu’nu tasarlamıştır. (Resim 21) Amaç her öğrenciye bir alan yaratmaktır. Altı bina kolu, okulun ana hacmine dik biçimde yerleştirilmiştir. Cam bir çatı tarafından korunan kollar arasındaki mekânlar, teneffüs ve antrenman alanı olarak hizmet vermektedir. “Brink” okulun içinde bağlayıcı bir elemandır ve binaya ana girişi de sağlamaktadır. (Resim 22) Bu merkezî aks, spor meydanı ile de ilişkilendirilmiştir. Her iki uçta yükselen rampalar, alanların özelleşmesini sağlar, amfiyi oluşturan, teras ve galeriler de daha farklı düzenlemeler için kullanılabilmektedir. (Resim 23) Alt dönem öğrencileri için okul, çalışma birimleri ve soyunma dolaplarının konumlandığı bir alan etrafında iki katlı olarak tasarlanmıştır. Üst dönem öğrencileri için de okulda, özelleşmiş öğrenme mekânları ve dinlenme alanları yer almaktadır. Öğrenme alanları gerçek dünyadaki örneklerine benzer bir şekilde ve mekân içinde öğretici elamanların sergilendiği bir mekân olarak düzenlenmiştir. Her bölümde öğretmenler için tartışma ve çalışma alanı ve özel çalışma odası vardır. Okulu ve spor merkezini birarada inşa ederek davetkâr bir bağlantı sağlanmıştır. Spor alanından farklı salonlara bakış olanağı vardır. Güneydeki ana spor salonu, yarış sporları için uygundur ve gerektiğinde 3 ayrı salona bölünebilmektedir. Spor merkezi, bir spor salonu, dövüş sporları için bir salon, jimnastikçiler için bir salon ve bir aerobik salonundan oluşmaktadır. (6)

SONUÇ

Günümüzde teknolojide yaşanan gelişmeler ve enerji kullanımındaki artış nedeniyle ortaya çıkan olumsuzluklar, ülkelerin çeşitli önlemler almasına neden olmuştur. Bu olumsuzlukların etkisini azaltmak amacı ile ülkeler farklı girişimlerle (sertifikalar, geleceğin okulları) sürdürülebilir yaklaşımlara yönelmişlerdir. Sürdürülebilirlik, yalnızca günümüz için değil, gelecek kuşaklar için de önemsenmesi gereken bir kavramdır. Bu doğrultuda geliştirilen sürdürülebilir okul projeleri, gelecek kuşakların daha sağlıklı ve nitelikli bir ortamda yaşam sürmelerine olanak sağlamaktadır. Bu bağlamda, yazı kapsamındaki örnekler değerlendirildiğinde:

• Enerji gereksinmesini en aza indiren tasarım ve malzeme seçimi,
• Doğal ve yerel yapı malzemelerinin kullanılması,
• İklim kuşağına uygun mekânsal çözümler üretilmesi,
• Sahip oldukları nitelikler ile çocukların yaşam kalitesini yükselten mekânlar sunması,
• Oluşturulan pasif sistemler (güneş enerjisi, seralar, çatı pencereleri) ve yapılara entegre edilen aktif sistemlerle (güneş kolektörleri, fotovoltaik sistemler) enerji tüketiminin en aza indirilmesi,
• Geleneksel mimari elemanların (avlular, su öğeleri) tasarımda kullanılması,
• Paydaşlarla ve uzmanlarla ilişki kurulması ve birlikte çalışılması,
• Öğrenme aracı olarak binanın kullanılması ve müfredatla ilişkilendirilmesi,

konularının birçok okul yapısında karşımıza çıktığını görmekteyiz.

Mevcut yapıların iyileştirilmesi konusunda bilinçlenmek, yeni yapılacak olan okul yapılarında sürdürülebilirlik kavramını ve gerekliliklerini tasarım kriterleri arasına almak ilk aşamada yapılması gereken çalışmalar arasındadır. Yeni yapı yapma konusunda hemen çözümler üretemesek de, kısa vadede ısıtma ve aydınlatmada fosil yakıtlara bağımlılığı azaltarak; okula geliş-gidişte araba yerine diğer ulaşım araçlarına yönlendirerek; biyolojik çeşitliliği özendirecek okul bahçeleri geliştirerek; su gereksinmesini azaltarak ve yağmur sularını toplayarak; malzemeleri geri dönüştürerek ve yeniden kullanarak; en önemlisi gelecek kuşakları sürdürülebilir yaşam konusunda bilinçlendirecek değişiklikler yaparak ve müfredat programında belirli kavramlara yer vererek, sürdürülebilir çözümler üretebilir ve sürdürülebilir kalkınma için de bir başlangıç yapmış oluruz. Farklı ülkelerden örneklerin yer aldığı bu yazının bizleri zenginleştirmesi umuduyla.

NOTLAR

1. DfES, 2006, ss.12-17; URL9-11.

2. DfES, 2006, ss.50-57; URL5-6.

3. Ford, 2007, ss.24-27; URL2-10.

4. Ford, 2007, ss.28-33; URL4.

5. Ford, 2007; ss.46-49; URL1-8.

6. Ford, 2007, ss.208-211; URL3-7.

KAYNAKLAR

DfES - Department for Education and Skills, 2006, Schools for the Future - Design of Sustainable Schools: Case Studies, The Stationery Office, Londra.

Ford, A. 2007, Designing the Sustainable School, Images Publishing, Avustralya.

URL1: http://archrecord.construction.com/schools/0701_CS6_benFranklin-1.asp (21.7.2012)

URL2: www.aisch.org (21.7.2012)

URL3: www.atelierpro.nl/n/projects/108/trias-vmbo-school (18.9.2012)

URL4: www.buildingoftheyear.bg (18.9.2012)

URL5: www.cabe.org.uk/case-studies/st-francis-of-assisi (21.7.2012)

URL6: www.designbuild-network.com/projects/st-francis (21.7.2012)

URL7: www.designshare.com/index.php/projects/trias-vmbo (21.7.2012)

URL8: www.discoverdesign.org/discover/spaces (27.7.2012)

URL9: www.imagineschooldesign.org (18.9.2012)

URL10: www.rmjm.com/projects (21.7.2012)

URL11: www.white-design.co.uk (18.7.2012)

URL12: www.schooldesigner.com (18.9.2012)

URL13: www.fxfowle.com (18.9.2012)

URL14: www.archinnovations.com (18.9.2012)