Türkiye mimarlığında modernizm üzerine özgün araştırmalardan biri olan Bernd Nicolai’nin “Modern ve Sürgün” kitabı, Mimarlar Odası Yayınları’ndan Türkçe olarak çıktı. 1998 tarihinde Almanca olarak yayımlanan kitap, özellikle yurtdışı arşivlerindeki yeni belgelerle, Alman ve Avusturyalı (yazarın deyimi ile) ‘sürgün’ mimarların Türkiye’de özellikle 1925 ile 1955 arasındaki üretimlerine, kurumlarla ve birbirleriyle temaslarına, Avrupa modernizmini Türkiye’ye ‘uyarlarken’ taşıdıkları düşünce ve endişelere ilişkin yeni sözler içeriyor. Kimdir bu isimler: Robert Oerley, Ernst Egli, Clemens Holzmeister, Hermann Jansen, Martin Elsaesser, Martin Wagner, Hans Poelzig, Bruno Taut, Margarete Schütte-Lihotzky, Wilhem Schütte, Robert Vorhoelzer, Paul Bonatz... Kitap aynı zamanda, kamunun kullanımına açık olmayan yapılardan / mekânlardan fotoğraflar ve özgün çizimler ile mimarlık araştırmacıları için yayımlandığından beri zengin bir kaynak olmuştu. Kitabı, bu sayıda “Çeviride Modern Olan: Şehir ve Konutta Türk-Alman İlişkileri” başlıklı kitabın yazarı Esra Akcan değerlendirdi.

Bu sayımızın dosyası Türkiye’de modern üzerine. Dergide uzun süredir, genel değerlendirmeler yerine, daha derinlemesine / yapılar ve olaylar üzerinden Cumhuriyet dönemi konusundaki araştırmalara yer vermeye çabalıyoruz. Bu tür araştırmalar, modern üzerine bildiklerimizi farklı coğrafyalarda, farklı yapı türlerinde, farklı aktörlerle, farklı teknolojilerle sınıyor ve Türkiye’de modernizmin seyri konusunda daha doğru bir perspektif çizmemize olanak veriyor.

Kısa bir süre sonra Mimarlar Odası Yayınları arasında yerini alacak olan Gülsüm Baydar’ın “Türkiye’de Mimarlık Mesleğinin Tarihsel Kurgusu” kitabı da, ülkemizde mimarlığın bir meslek olarak doğuşunu ve gelişimini, Osmanlı’dan Cumhuriyete uzanan bir perspektifte ele alıyor. Osmanlı döneminde mimarlık bilgisinin kaynakları ve kapsamı; mimarlık bilgisinin gelişimi ve kurumsallaşması ve 16. yüzyıldan Cumhuriyet dönemine kadar değişen, mimarlığın kendini ispatlama / tanınma süreci ele alınıyor. Bu kitabın da Türkiye’de modern anlamda mimarlık mesleğinin kurumsallaşması açısından anlamlı ve önemli olacağını düşünüyoruz.