358
MART-NİSAN 2011
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

YAYINLAR

  • Bir Fotoğraf
    Gürhan Tümer, Prof. Dr., DEÜ Mimarlık Bölümü



KÜNYE
ETKİNLİK

“Mimar Sinan İstanbul’da Palladio’yu Ağırlıyor” Sergisi Üzerine

Demet Binan, Prof. Dr., MSGSÜ Mimar Sinan Araştırma Merkezi Müdürü

Ülkemizin modern anlamda mimarlık ve sanat eğitimi veren en eski kurumu olan ve yükseköğretim kurumlarının üniversite olmaları sürecinde “Mimar Sinan” adını alan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi bünyesinde oluşturulan Mimar Sinan Araştırma Merkezi, misyon olarak, Türk sanatı ve mimarisinin, özellikle Türk mimarlık ve sanat tarihinde çok önemli yere sahip olan Mimar Sinan’ın uluslararası tanınırlığını artırmayı ve dünya mimarlık ve sanat tarihi içinde olması gereken yere gelmesini sağlamayı, eserlerinin tanımlanması ve korunması için gerekli araştırma ve geliştirme çalışmalarını yapmayı ve teşvik etmeyi, sanatsal ve bilimsel bilgiyi paylaşıp yaygınlaştırmayı ve gelecek kuşaklara aktarmayı görev edinmiştir.

Bu doğrultuda üniversite öncülüğünde, araştırma merkezi ile bilimsel ve sanatsal olarak doğrudan bağı olan ve müzeciliğin temelinde varolan sorgulama metodolojisi oluşturma, disiplinlerarası ilişki kurma, aktif açılım getirecek bir bakışa sahip olma idealini gerçekleştirebilecek “Mimar Sinan Araştırma Merkezi ve Müzesi” oluşturulması hedeflenmiştir. Mimar Sinan Araştırma Merkezi ve Müzesi Projesi, MSGSÜ ile İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı arasında 15 Mart 2010 tarihinde imzalanan bir protokol ile fiili olarak başlamıştır.

Önerilen proje süreç olarak iki aşamada sürdürülmüştür. Birinci aşama: a) Müze konseptini olgunlaştırmak ve buna uygun mekân ve işletme modelini geliştirmek üzere yapılan araştırma merkezi - müze binasının mekânsal özelliklerinin, gerekli donanım ve hizmet alımları ile proje ortağı ve destekçilerin belirlendiği Arama Konferansı; b) Mimar Sinan ve eserlerinin tanınması ve korunması için gerekli araştırma ve geliştirmeyi teşvik etmek, Mimar Sinan Araştırma Merkezi ve Müzesi için proje geliştirmek ve üniversite öğrencileri arasında farkındalık yaratmak amaçlı “Mimar Sinan Araştırma Merkezi ve Müzesi, Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Yarışması” konulu serbest, ulusal, tek aşamalı bir mimari fikir projesi yarışması; c) Mimar Sinan’ın çağdaşları adına kurulmuş diğer uluslararası araştırma merkezlerini tanımak, bilimsel ve sanatsal işbirliği gerçekleştirmek amacı doğrultusunda “Mimar Sinan İstanbul’da Palladio’yu Ağırlıyor / Mimar Sinan Meets Palladio in İstanbul” isimli uluslararası serginin düzenlenmesi sürecini içermektedir.

İkinci aşama, Arama Konferansları sonuçlarının değerlendirilmesi sonucu, yerinin, mekânsal özelliklerinin, gerekli donanım, yönetim ve işletme modelinin, paydaş ve sorumluların belirlendiği müze için seçilen kültür mirası yapının araştırma merkezi - müze olarak restorasyonu ve yeniden işlevlendirilmesi sürecidir.

Mimar Sinan Araştırma Merkezi tarafından hem Sinan’ın çağdaşı bir mimarı ve eserlerini halkımıza tanıtmak, hem de bu bağlamda Sinan ve yapıtlarının değerlendirilmesi ve tanımlanmasına katkı sağlamak için İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri önemli bir fırsat olarak görülmüştür. 2008 yılında İstanbul 2010 AKB Ajansı’na projenin sunulmasıyla birlikte konuyla ilgili gerekli çalışmalar başlatılmıştır.

Andrea Palladio’nun 500. doğum yıldönümü kutlamaları kapsamında İngiliz Mimarlar Kraliyet Enstitüsü (RIBA) ve Uluslararası Andrea Palladio Mimarlık Araştırmaları Merkezi (CISA Andrea Palladio) tarafından düzenlenecek serginin 2010’da İstanbul’a gelmesi için girişimde bulunulmuştur. Fakat sözkonusu serginin gezi programı doğrultusunda 2010 yılında Amerika’da çeşitli şehirlerde sergilenecek olması nedeniyle İstanbul’a gelemeyeceği ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine Mimar Sinan Araştırma Merkezi olarak yeni bir Palladio sergisi oluşturmak yönündeki isteğimiz doğrultusunda, iki merkezin işbirliği ve İstanbul 2010 AKB Ajansı'nın desteğiyle “Mimar Sinan İstanbul’da Palladio’yu Ağırlıyor” sergisi gerçekleştirilmiştir.

Sergi açılış günü olan 29 Kasım 2010 tarihinde araştırma merkezimiz ve İtalyan Kültür Merkezi tarafından, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansının desteği ve Uluslararası Andrea Palladio Mimarlık Araştırmaları Merkezi’nin işbirliği ile Türk ve İtalyan uzmanların katıldığı bir panel ile panel öncesinde İtalyan ve Türk bestecilerin eserlerinin İtalyan ve Türk müzisyenler tarafından yorumlandığı bir konser de gerçekleştirilmiştir.

Palladio yapılarının 1/33 ölçekli maketlerinden oluşan sergi, yarım asırlık süreçte hassa mimarbaşı olarak İstanbul’u yapı ve külliyeleri ile biçimlendirmiş ve siluetini oluşturmuş Mimar Sinan yapılarının açık sergi alanı olan İstanbul’da, iki mimarın yapıtlarını birarada değerlendirmemize olanak sağlamıştır. Bu önemli kültürel buluşmada, ülkemizin ilk mimarlık ve sanat yüksekokulu olan kurumumuz evsahipliği yaparak, mimarlık, sanat ve tasarım alanında bir ilki daha gerçekleştirme fırsatını bulmuştur.

Sergi, Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli top dökümhanesi olan ve günümüzde üniversitemiz tarafından kültür ve sanat merkezi olarak kullanılan sıradışı bir mekânda Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir. Türkiye’deki bu ilk Palladio sergisi, Tophane-i Amire binasının boyutları ve mekânsal özelliklerinin olanakları doğrultusunda, ilk defa Palladio’nun yapılarına ait 17 maketin birarada sergilenebildiği, bugüne dek gerçekleştirilmiş en kapsamlı maket sergisi olmuştur. (Resim 1-4)

29 Kasım-31 Aralık 2010 tarihleri arasında açık kalan sergiyi yaklaşık 1500 kişi gezmiştir. Akdeniz kültür ortamında aynı dönemde yaşamış iki önemli mimar adına kurulmuş araştırma merkezlerinin işbirliği sonucunda gerçekleşen serginin küratörleri, CISA Andrea Palladio Müdürü Dr. Guido Beltramini, Prof. Dr. Howard Burns ile Mimar Sinan Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Demet Binan’dır.

Sergide Andrea Palladio (1508-1580) ve çalışmalarının tanıtılması için seçilen yapılarına ait 17 adet mimari maket yanında, Palladio’nun binaları ve bunların kentsel yerleşmede veya kırsal peyzajdaki konumları bazı çizimleri eşliğinde 6 adet dev ekran üzerinde sunulmuştur. Sergide maketler dört bölümde; Palladio’nun Vicenza’daki kamu yapıları, Vicenza’daki villaları, Venedik’teki kamu yapıları ve villaları ile bitmemiş projesi olan Villa Trissino olarak sunulmuştur. Girişteki panolar üzerinde yer alan iki ayrı ekranda; Andrea Palladio'nun hayatı, yapıtları ve tasarım metodları ile Palladio’nun mimari çözümlerinden bazı örnekler, planlama ve cephe olarak Mimar Sinan’ın yapıları ile karşılaştırılarak sunulmuştur. (Resim 5)

Palladio’nun işvereni ve hamisi Marcantonio Barbaro’nun 1568’den 1574’e kadar İstanbul’da Venedik elçisi olması, ayrıca bütün büyük mimari projelerden sorumlu olan ve şahsen önemli yapılar yaptıran Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa’yla yakın ilişki içinde olması ve Barbaro’nun raporlarında Sinan’ın inşaat alanlarına yaptığı ziyaretleri betimleyip Senato’ya gönderdiği raporunda Sinan’ın binalarını övmesi; Sinan ve Palladio’nun Barbaro vasıtasıyla birbirinden haberdar olabileceklerini düşündürmektedir. O dönemde İstanbul’un ve Sinan’ın şaheseri Süleymaniye Camisi’nin Batılı gravürleri dolaşımdadır. Barbaro’nun ayrıca kendi villasını da içeren Palladio’nun kitabı Mimarlık Üzerine Dört Kitap’ın kopyalarını İstanbul’a getirmiş olduğu düşünülebilir. (1) Venedik’teki Redentore Kilisesi kubbesi ve çift minare şeklindeki çan kuleleri, Palladio’nun Osmanlı Mimarisi ve Sinan’dan etkilendiğini gösteren ilginç bir örnektir. (Resim 6)

Sergide ayrıca sergi mekânı karşısında yeralan Sinan yapısı Kılıç Ali Paşa Camisi ile oluşturulan görsel bir bağlantı / “bakış” ile ziyaretçileri Sinan yapılarına yönlendirmek ve farkındalık yaratmak amaçlanmıştır.

Palladio’nun en önemli yapıtı olarak kabul edilen, 1570’te Venedik’te yayımlanan, yeni bir mimari için rehber olabilecek görüşler ve belli modeller sunan, Palladian Mimari’nin dünyadaki büyük yankısı üzerinde önemli rolü bulunan, özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika’da 18. ve 19. yüzyıl mimarisi için başlıca ilham kaynağı ve rehber olan Mimarlık Üzerine Dört Kitap’ın (Quattro Libri dell’Architettura) tıpkı basımı da ziyaretçilerinin sayfalarını özgürce çevirebilecekleri şekilde sergilenmiştir.

Sergi katalogu (2) olarak, sadece sergilenen malzemeyi betimlemek yerine, sergi küratörlerinden Guido Beltramini’nin Antonio Padoan ile editörlüğünü yaptıkları Andrea Palladio The Complete Illustrated Works (3) kitabı kullanılmıştır.

Bu sergi ortak akıl ve katılımcı bir yöntemle oluşturulmaya çalışılan Mimar Sinan Araştırma Merkezi bağlantılı Mimar Sinan Müzesi oluşumunun ilk uluslararası sergisidir ve Sinan çağdaşı bir mimar adına kurulmuş uluslararası mimarlık araştırmaları merkezi işbirliğinde gerçekleştirilmiş olması anlamlıdır. Bu uluslararası işbirliği ve serginin düzenlemesinde kazanılan deneyimler araştırma merkezimizin bundan sonraki uluslararası proje ve sergilerine yön verecektir.

 

NOTLAR

1. Burns, H. 2008, “Akdeniz Diyalogları: Palladio ve Sinan”, Palladio, Marsilio Yayınları, Londra, ss.236-238.

2. Beltramini, G. ve A. Padoan (ed.), 2010, Mimar Sinan İstanbul’da Palladio’yu Ağırlıyor, MSGSÜ Mimar Sinan Araştırma Merkezi Yayınları, İstanbul.

3. Beltramini, G. ve A. Padoan (ed.), 2000, Andrea Palladio The Complete Illustrated Works, Marsilio Yayınları, Venedik.


KÜNYE

Sergi Yönetimi: Demet Binan

Sanat Yönetimi: Aldo Cibic

Sergi Tasarımı: Mauro Zocchetta

Grafik Tasarım: Ayşegül İzer

Sergi Organizasyonu: Tigin Töre, Selcen Coşkun, Ilaria Abbondandolo, Roberta Colla

Sergi İç Yönetimi: İlgi Aşkun, Oğuz Ceylan, Mevlüde Kaptı, Nicoletta Dalla Riva

Sergi Uygulama: Lokman Coşkun

Sergide Yer Alan Fotoğraflar: Pino Guidolotti

Maketler: Uluslararası Andrea Palladio Mimarlık Araştırmaları Merkezi ve İtalya Kültür Varlıkları ve Kültür İşleri Bakanlığı’na aittir.

Sergi Güneş Sigorta sponsorluğunda sigortalanmıştır.

Bu icerik 7735 defa görüntülenmiştir.