357
OCAK-ŞUBAT 2011
 
MİMARLIK'tan

MİMARLIK DÜNYASINDAN

  • 2010’un Ardından
    Deniz İncedayı, Prof. Dr., MSGSÜ Mimarlık Bölümü; Mimarlar Odası İstanbul BK Şubesi Başkanı

YAYINLAR



KÜNYE
KIRDAN KENTDEN

Mudurnu - Kurtlar Köyü

Derleyenler: Yasemin Gültekin, N. Müge Cengizkan

Bolu'nun Mudurnu ilçesinde, ilçeye 13 km. uzaklıkta yer alan Kurtlar köyü, ormanlarla kaplı dağlık bir vadiye gömülmüş gizli bir cennet. 1982 yılında Kurtlar ve hemen yakınındaki Bostancılar köyü sakinleri, devlet eliyle yaşamlarını kurdukları topraklardan ayrılarak, iki köyün yerleştiği dağın eteklerindeki daha düz bir arazide yeni kurulan bir köye yerleştirildiler. Çünkü, deprem bölgesinde bulunan bu yerleşimlerde, evlere ve insanlara ciddi zarar gelmesi ve geçim kaynağı olan hayvancılığa ket vurabilecek güçlü sel ve taşkınlar olması ihtimali bulunuyordu. Ancak yeniden yerleşim fikrinin altında köyleri tek bir merkez etrafında toplamak, cami, okul gibi kamu yapılarına ulaşımı kolaylaştırmak ve idari birimleri örgütlemek de bulunuyordu. Köylülerse kendilerine vadedilen "devlet konutları" nedeniyle bu değişimi göğüslemeye çoktan hazırdı. Adı “Yüzüncü Yıl” olan yeni yerleşime geçildi, ancak neyse ki bazı yerliler kendilerini hâlâ eski çevrelerine ve köylerine ait hissettiği için orada mevcut bulunan ata yadigarı evlerini, en azından yazlık olarak kullanmak üzere tuttular. Köydeki kış nüfusu bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar az.

Kurtlar köyünde yerleşimin karakterini, köyün ortasından geçen derenin iki eğimli yamacına yerleşen konutlar ile, derenin hemen kıyısında konumlanan ve diğer yakadan bir ahşap köprü ile ulaşılan cami belirliyor. Köyün yerleşim planına bakıldığında her bir ev, güneş, yağmur ve karın etkisinden en az etkilenecek biçimde bağımsız olarak konumlanıyor. Farklı ifadeli evler, içinde yaşayan ailelerin de kimliklerini ortaya koyuyor. Tek bir evde yaşayan aileler arasında görülen sıkı bağ, aynı zamanda köyde yaşayan farklı aileler arasında da görülüyor: Hiçbir ev diğerinin görüntüsünü, manzarasını, okul ve cami gibi kamusal mekânlara ulaşımını engellemiyor.

Kurtlar, Bostancılar ve sakinlerinin yeni köyü Yüzüncü Yıl üzerine yapılan akademik çalışmalar, evlerin tipolojisi, yapım teknikleri ve kullanılan malzeme çeşitliliği üzerine kapsamlı bilgi veriyor.1 Burada kısaca, evlerin inşasında en eski ve tarihsel olarak nitelendirilebilecek yapı tekniği olan “çantı” kullanıldığını ve meyve ve hububat saklamak için inşa edilen ambarların da yine çantı tekniği kullanılarak fakat işlenmiş ahşaptan yapıldığını belirtmekle yetinelim.

Fotoğraflar © Kemal Cengizkan, Ali Cengizkan


















1 Bu köyler hakkında yapılan çalışmaya ilişkin üç kapsamlı yayın bulunuyor: Turan, Mete ve Ali Cengizkan, 1984, “An Ecological Study of Three Housing Types in Rural Environment Prone to Disaster”, Socio Architectural Aspects of Housing in Earthquake -prone Areas of Turkey, TÜBİTAK, Ankara, ss.62-125. // Demiröz, G. 1996,  A Research on Long-Term Effects of State Resettlement Projects in Vernacular Settings in Rural Areas: The Case of Yüzüncü Yıl, Mudurnu, yayımlanmamış yüksek lisans tezi, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara. // Cengizkan, A. 1999, “Rural Vernacular Architecture: State Intervention and 15 Years After”, Architectural Knowledge and Cultural Diversity, Comportements, Lozan.










Bu icerik 4676 defa görüntülenmiştir.