Mimarlık ve toplum ilişkisi, özünde mimarlığın dönüştürücü gücüne dair bir söylemi barındırır. Bu güç bir yandan mimarlık meslek pratiğinin özgünlüğü ile sağlanan mekânlar aracılığı ile toplumsal değişimi tarif ederken, bir yandan da mimarlık meslek pratiğinin doğrudan bir araç olma halini vurgular. Mimarlar Odası, toplumla mimarlığın/mimarın ilişkisini güçlendirmek ve mimarlıkta kamu düşüncesinin sıkça tartışılması ve paylaşılmasının araçlarını kurmak için çalışmalar yürütüyor. Kent ve kentli için önem taşıyan/simgesel değere sahip alanlar için açılan, farklı disiplinlerden öğrencilerin katılabileceği yarışmalar, toplumun mimarlıkla buluşmasının araçlarından biri olarak görülüyor. 2009 yılı içerisinde bu anlamda iki yarışma açıldı. İlki, Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin düzenlediği “Kent Düşleri” yarışmaları kapsamında Kızılay Kent Meydanı ve Çevresi Kentsel Tasarım Ulusal Proje Fikir Yarışması; diğeri ise Mimarlar Odası İstanbul BK Şubesi tarafından açılanKaraköy İskelesi ve Yakın Çevresi Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması oldu.

KENT DÜŞLERİ

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, bu dönem çalışmalarının temel eksenlerinden birini “mimarlığın toplumsallaştırılması” üzerine kurdu. Bu ikili ilişkide mimarlık pratiğinin araç olma durumundan yola çıkılarak oluşturulan program çerçevesinde yeni bir çalışma alanı tariflendi. 2007 yılında ilki düzenlenen ve bu yıl dördüncüsü gerçekleştirilen “Kent Düşleri” yarışmaları kapsamında, yapılı çevrenin tüm alanlarının alternatif planlama ve tasarım süreçleriyle yeniden ele alınması ve etkin bir mücadele alanına dönüştürülmesi hedefleniyor. İki kategoride mimarlık lisans ve yüksek lisans öğrencileri arasında, ulusal, serbest ve tek kademeli olarak düzenlenen “Kent Düşleri” yarışmaları ile aynı zamanda öğrenciler ile Mimarlar Odası ilişkilerinin başlatılması ve güçlendirilmesi; farklı disiplinlerde öğrenim gören öğrencilerin birlikte proje üretmelerini sağlayacak ortamlar yaratılması; öğrencilerin toplumsal duyarlılığının geliştirilmesi; meslek odaları arasında işbirliğinin güçlendirilmesi; farklı sivil toplum örgütleri ile işbirliği ortamlarının yaratılması; üyelerin toplumsal duyarlılığının geliştirilmesi amaçlanıyor.

Kent Düşleri yarışmalarının önerdiği “model” açısından da yeni bir yaklaşım sergileniyor. Bu yaklaşım, jüri tarafından iki ayrı kategoride belirlenen en az 7 projenin, katılıma açık bir ortamda sunuşlarının yapıldığı “konferansları” ve yarışma projelerini herkesin inceleyebileceği “halka açık sergileri” kapsıyor. Bugüne kadar 4 “Kent Düşleri” yarışması gerçekleştirildi:

KENT DÜŞLERİ 1.

Ulucanlar Merkez Kapalı Cezaevi Değerlendirme Projesi Ulusal Fikir Yarışması

Düzenleyen Kuruluşlar: Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Ankara Barosu

Konusu ve Amacı: Ankara kentinde boş olan yapı ve alanlara yönelik alternatif önermelerin elde edilmesi; sözkonusu yapı ve alanların kamusal ve kültürel dönüşümünün sağlanması; yarışma açılacak yapı ve alanın yeniden değerlendirilmesi için kamuoyu yaratılması; kentin tüm aktörlerinin fikri projelere katılımının sağlanması.

KENT DÜŞLERİ 2.

Hasanoğlan Köy Enstitüsü ve Yüksek Köy Enstitüsü Yerleşkesi Değerlendirme Projesi Ulusal Fikir Yarışması

Düzenleyen kuruluşlar: Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve  İnşaat Mühendisleri Odası

Konusu ve Amacı: Kent ölçeğinde önemli yapı ve alanların yeniden işlevlendirilmesine yönelik alternatif önermelerin disiplinlerarası işbirliği ve ortak bir çalışma ile elde edilmesi; yarışma açılacak yapı ve alanın yeniden değerlendirilmesi için kamuoyu yaratılması; toplumsal belleğimizde sosyal, kültürel ve tarihsel önem ve değeri olan Hasanoğlan Köy Enstitüsü ve Yüksek Köy Enstitüsü yapı ve alanlarının bu önem ve değere yakışır bir şekilde işlevlendirilmesi; kentin tüm aktörlerinin fikri projelere katılımının sağlanması.

Yarışma sürecinde ayrıca yarışmacıların Köy Enstitüleri mezunları ile birlikte olabilecekleri ve o dönemi yaşayan tanıklarla sohbet edebilecekleri ve yerleşkeyi gezebilecekleri bir buluşma/kamp/şenlik gerçekleştirildi.

KENT DÜŞLERİ 3.

Zonguldak Merkez Lavuar Alanı Değerlendirme Projesi Ulusal Fikir Yarışması

Düzenleyen Kuruluşlar: Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Mimarlar Odası Zonguldak Temsilciliği, Makina Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi, Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi.

Konusu ve Amacı: Mimarlık ve koruma gündeminde son yıllarda daha sık tartışılan “endüstri mirası” kavramının anlaşılması ve değerlendirilmesi; Zonguldak halkının belleğinde önem ve değeri olan kömür üretimine dair yapı ve alanların bu önem ve değere yakışır bir şekilde işlevlendirilmesi; kentin tüm aktörlerinin fikri projelere katılımının sağlanması; yarışma açılacak yapı ve alanın yeniden değerlendirilmesi için kamuoyu yaratılması.

Yarışma sürecinde Zonguldak ve yakın çevresini, çeşitli endüstri yapılarını/alanlarını, aynı zamanda Merkez Lavuar alanını kapsayan bir yer görme gezisi düzenlendi.

KENT DÜŞLERİ 4.

Kızılay Kent Meydanı ve Çevresi Kentsel Tasarım Ulusal Proje Fikir Yarışması

Düzenleyen Kuruluşlar: Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi, İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi ve Çevre Mühendisleri Odası

Konusu ve Amacı: Ankara kentinde toplumsallaşmanın en özel ve en etkili mekânı olan kent meydanlarına yönelik alternatif önermelerin fikri boyutta elde edilmesi; kentin tüm aktörlerinin fikri projelere katılımının sağlanması; yarışma açılacak alanın dönüşümü ve kent meydanı olarak kullanımı için kamuoyu yaratılması; yarışma açılacak alanın kent meydanı olarak kullanımını sağlayacak potansiyeller ile ele alınarak kurgulanması.

KARAKÖY ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Karaköy İskelesi ve Yakın Çevresi Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

Mimarlar Odası İstanbul BK Şubesi bünyesinde açılan yarışma, benzer bir süreci kapsıyordu. Mimarlık öğrencilerinin kent, kentsel mekân ve değişen gereksinimler karşısında bu mekânların yeniden değerlendirilmesine yönelik fikirler üretmeleri amacı ile düzenlenen yarışmada, Karaköy ve yakın çevresinin kentsel yaşantı ve kamusal kullanım karakteristiğinin yeniden değerlendirilerek, karşılaşma ve buluşmalara olanak tanıyabilecek kent boşlukları yaratılması; alanın kentle entegrasyonu; sosyal, kültürel ve fiziksel dokunun alanla etkileşiminin irdelenmesi; Deniz-yaya, yaya-araç ilişkisinin sorgulanarak alternatif kullanım önerileri geliştirilmesi; mevcut değerlerin güncel gereksinmeler doğrultusunda çağdaş teknoloji ve donanımlarla bütünleştirilmesi; alanın farklı katmanlarının geçmiş-günümüz-gelecek bağlamında irdelenmesi yaklaşımlarıyla ele alınması isteniyordu.

Mimarlar Odası şubeleri bünyesinde gerçekleştirilen yarışmaların sonucunda elde edilen tüm projeler, alternatif yaklaşımlar ve çözümlemeleri içeriyor. Bu yarışmalar aynı zamanda kent yönetimlerinin yarışma konusu yapılara ve alanlara yönelik isteklerine, mesleki, bilimsel ve etik bir cevap ve kentlere dair düşlerin paylaşımı anlamı taşıyor.