UIA bünyesinde sürdürülen Mimarlık Eğitimi Komisyonu çalışmaları 1996 yılında başlatılarak, bu tarihten itibaren "UNESCO-UIA Mimarlık Eğitimi Şartı"na bağlı olarak yürütülmektedir. 1999 yılında Pekin'de getirilen öneri doğrultusunda, Berlin'de 2002 Dünya Mimarlık Kongresi sonrasında yapılan UIA Genel Kurulu'nda, "UIA ve Mimarlık Eğitimi: Yansımalar ve Öneriler" başlıklı doküman genel kurulun onayına sunularak geçerlik kazanmıştır.

2008 Torino Kongresi'nde Eğitim Komisyonu'na bağlı "7 Yansıma Grubu" tarafından yürütülen çalışmaların sunulduğu ve tartışma ortamına açıldığı toplantı 30 Haziran 2008 günü özel bir oturum olarak programlanmıştı. Oturuma eğitim komisyonu ve Yansıma Grubu üyelerinin yanısıra çok sayıda eğitimci, mimar ve öğrenci izleyici katılmıştı.

Uluslararası platformdaki tartışma başlıklarını ve süreç içindeki çalışmaların kısa bir özetini yapmadan önce 7 Yansıma Grubu'nun başlıklarını anımsatalım:

Şartın Uygulanması ve Güncellenmesi

Çevresel Bilinç ve Sürdürülebilir Mimarlık

Öğrenme Yöntemleri ve Enformasyon ve İletişim Teknolojileri

Mimarlık Araştırmaları

Meslek Pratiği ve Sürekli Mesleki Gelişim (SMG)

Validasyon ve Eğitimde Taşınabilirlik

Mimari, Kentsel ve Doğal Miras

 
Eğitim komisyonu üyeleri tarafından dile getirildiği gibi, burada sıralanan 7 farklı çalışma grubu kesin sınırlarla birbirlerinden ayrılmış değildir. Tersine, her bir çalışma grubu diğer alanlarla kendi araştırma başlığını ilişkilendirerek ve farklı gelişmelerden beslenerek çalışma sürecini yürütmektedir. İletişimi sağlamak ve bilgileri bütünleştirebilmek için UIA Eğitim Komisyonu'nda görev alan üyeler dünyanın çeşitli ülkelerinde gerçekleştirilen toplantıları, çalışmaları ve tartışmaları izlemektedirler. 2008 Torino Kongresi'ne gelirken, her bir grup yeni dönem için önerilerini bu deneyimler ışığında getirmektedir.
 
Oturumun ilk konuşmacısı olan UIA I. bölgenin koordinatörü Juhani Katainen, mimarlık eğitimi alanında öncelikle temel hedeflerin belirlenmesi ve çağdaş yaklaşımların çok yönlü tartışılması gereğine dikkat çekti. Bugün eğitim alanının, dünya konjonktürüne uygun olarak "farkındalık" ve "sorumluluklar" konularında daha yaratıcı ve araştırıcı olmasını UIA politikalarıyla bütünleştirerek vurguladı. Mimarlık eğitiminde yeni anlayışta "tematik" yaklaşımların geçerli olduğunu, 21. yüzyılda yapılı çevrede bilginin yönlendirici rolüne ve sadece kentlerde değil, kırsal alanlarda da örnek pilot uygulamaların yaygınlaştırılmasının önemine değindi. Özellikle "miras" başlığı altında ele alınabilecek konularda geçmiş ile geleceğin kurulması gereken sürekli diyaloguna değindi. Bu noktalara odaklanan konuşmasının sonunda ise, mimarlık eğitim programlarının bu çerçevede karşılayıcı, yanıt verici olmasının gereğini yineledi ve sözü diğer çalışma programı katılımcılarına bıraktı.
 
Toplantıya II. bölge adına katılan Vladimir Slapeta, Çek Cumhuriyeti'nden koruma konusunda gerçekleştirilmiş son yıllara ait uygulamalardan örnekler sundu. Özellikle modern mimari mirasın korunmasına yönelik yapılan çalışmaları ve uygulamaları aktardı. Brno kentinin koruma sürecini ve Çek Cumhuriyeti'nden diğer olumlu ve olumsuz örnekleri (Prag kenti modern mimari örnekleri, Joseph Granz Evi, Villa Tugendhat vb. gibi) görsel malzemelerle tanıtırken, özellikle modern mimari mirasın korunmasında mimarlık sorunlarına dikkat çekerek bu konuda mimarlık eğitiminde yer alabilecek yöntem ve müfredatları sorgulamaya açtı.
 
Toplantının üçüncü sunuşunda "Öğrenme Yöntemleri ve Enformasyon ve İletişim Teknolojileri" çalışma grubu adına Jorg Joppien söz aldı. Joppien konuşmasının başında, çalışma grubunun, bu başlığı "Öğretme Yöntemleri"nden "Öğrenme Yöntemleri"ne dönüştürdüklerini açıkladı. Bunun nedeni olarak ise, UIA önerileri doğrultusunda öğrenmenin karşılıklı gelişmesi anlayışı, paylaşılması ve sürekliliği ilkelerini gösterdi. Çalışmalarında öğrenme eylemini bir süreç olarak tanımladıklarını, bu süreçte yöntem araştırmasının ve kavramsal yaklaşımın geçerli olduğunu vurguladı. Kendi çalışma başlıkları çerçevesinde teknolojik erişimin de değişmekte olduğunu belirterek, bugün mimarlık eğitiminde bilgisayar destekli tasarım atölyelerinin farklılaşan ihtiyaçlarından sözetti. Bilgiye ulaşılabilirliğin ve teknoloji kullanımının doğal bir araç olarak yaygınlaştırılması gereğinden ve kavramsal tasarım yaklaşımı açısından bunun kaçınılmaz olduğundan sözetti. Yalıtılmış mekânlar olarak bilgisayar atölyelerinin geçmişte kaldığını, bilişim ağları ve iletişim olanaklarının mimarlık eğitimine doğrudan yansıtılmasında geçerli bir araç olarak değerlendirilmesi gereğini eğitimden örneklerle savundu. Savunmasını Almanya'dan Dresden Üniversitesi'nden bir öğrenci çalışmasıyla destekledi. Öğrenci merkezli eğitim stratejisini, disiplinlerarası işbirliğini, mimarlık eğitimi müfredatlarına bunun yansıtılması gereğini ve etik tartışmasını öneren dokuz soru ve yanıtla konuşmasını tamamladı. Aynı çalışma grubu katılımcılarından Japon mimar da bunlara ek olarak eğitim sürecinde öğrenci ile birlikte çalışma yöntemlerinin geliştirilmesine dair bir katkı sundu.
 
"Çevresel Bilinç ve Sürdürülebilir Mimarlık" başlıklı yansıma grubu üyelerinden Güney Afrikalı Roni Harber, "sürdürülebilirlik" kavramını bir kez daha tartışmaya açtı. Mimari ve kentsel tasarım alanında çevre ilişkilerinin kurulmasının, çevre duyarlılığının geliştirilmesinin ve desteklenmesinin önemini vurguladı. İklim, malzeme, enerji korunumu konularının ötesinde mimaride doğal ve kültürel değerlerin yaşatılabilmesi bağlamında "sürdürülebilirlik" kavramına bir yaklaşım önerisinde bulundu. Özellikle de bu konularda üniversiteler ve eğitim kurumları arasında kurulacak ağların yararına, olumlu örneklerin paylaşılması gereğine değinerek "sürdürülebilir eğitim" söylemiyle konuşmasını tamamladı.
 
UIA V. bölgeden çalışmalara katılan Zakie Shafie ve Magda Mostafa ise otizm ve mimarlık üzerine yaptıkları bir araştırma projesini tanıttılar. Özel bir sağlık durumu üzerinden mimarlıkta "ulaşılabilirlik" (accessibility) ve "duyumsal tasarım" (sensory design) kavramlarını tartışmaya açtılar.
 
Mimarlık Araştırmaları Çalışma Grubu adına yeniden sözalan Jörg Joppien, mimarlık eğitiminde araştırma alanlarını artırmak amacıyla çeşitli araçlara gereksinim olduğunu vurguladı. Kavramlarla mimari tasarım konularına yaklaşan bir öğrenci atölye çalışması örneğini sundu. Öğrencinin "metasphere" kavramını ele alarak gerçekleştirdiği tasarım çalışmasında, araştırmaları farklı aşamalara ayırarak sürdürülen bir tasarım süreci çalışması tanıtıldı. Kavramlar, mekânsal planlama, balonlar, meta-toplar, kalınlıklar ve ışık gibi süreç aşamaları üzerinde plan, kesit, görünüşler, perspektifler ve animasyonlarla tasarımın potansiyeli aktarıldı. Çalışma grubu üyesi Jörg Joppien, konuyla ilgili yayımlamış olduğu Teaching Design (Entwurfslehre, Wasmuth Yayınevi) başlıklı kitabını izleyenlere tanıttı.
 
Meslek Pratiği ve Sürekli Mesleki Gelişim (SMG) çalışma grubu adına, grubun üyesi İspanyol Fabian Llisterri sunuş yaptı. Meslek uygulaması hakkını elde etmede geleneksel ve çağdaş yaklaşımları karşılaştırdıktan sonra, her ülkenin kendi koşullarında ancak bilgi güncelleyerek geliştireceği yeniliklere değindi. Bu bağlamda SMG sisteminin yararlı bir yöntem olarak kullanılabileceğine, geliştirildiğinde mesleki uygulama kalitesinde önemli bir araç olabileceğine dikkat çekti. UIA üyesi bulunan ülkelerden 17'sinde SMG çalışmalarının zorunlu koşul olarak getirilmekte olduğunu bildiren Llisterri, en başarılı uygulama örneği olarak Türkiye'deki Sürekli Mesleki Gelişim programından söz etti. Zorunluluğu ve kredilendirme sistemini destekleyen konuşmacı, bunun rekabet ortamının kalitesi, becerilerin kazanımı, geliştirilmesi, bilgi güncellemesi gibi yararlarına değindi. Bu çerçevede mimarlığın uluslararası hareketliliğe açılması ve böylelikle işbirliği ve ortak programlar için öncü olması gereğini vurguladı.
 
Bugün dünya ülkelerinde meslek kalitesinin garanti edilmesi için yöntem arayışları sürdürülüyor. Sürecin doğal bir aktörü olarak görülen üniversiteler ve diğer eğitim kurumları için bu bağlamda destekleyici bir rol öngörülmekte. Bilginin üretilmesi ve sürekli güncellenmesi, hareketliliği, paylaşımı ve SMG sisteminin kaliteli yapılandırılması bu çerçevede UIA önerileri olarak işaret ediliyor. (Detaylı bilgi için: www.uiacpdpraogram.org)
 
Aynı konu çerçevesinde validasyon üzerine değerlendirmeler getiren UIA çalışma grubunun sunuşunda da, çok yönlü işbirliği ve eğitimin farklı bağlamlarda (sosyal, kültürel, politik, mesleki, endüstriyel vb.) geliştirilmesi gerekli görülen araştırma alanlarına UNESCO-UIA Şartı'nda da kapsamlı olarak yer verildiğine değinildi.
 
Her biri kongre için hazırlanmış bildiri niteliğindeki bu sunuşlar biraraya geldiğinde, UNESCO-UIA Şartı ile uyum içinde gelişerek mimarlık eğitim programlarının sürekli güncellenmesini, yüksek kaliteyi hedeflemesini, kapasiteleri geliştirmesini, akademik hareketliliği ve eğitim programlarını ulusal, uluslararası ve yerel bağlamlarda ayrı ayrı ele almayı öneriyor. Ülkemiz için de eğitim sisteminde tartışılan yeni yaklaşımları, dünya ülkelerinin araştırmalarına katılarak izlemek, akademik hareketliliği artırarak mimarlık eğitimini içerik, müfredatlar ve eğitim yönetimi açısından geliştirebilmek önemli görünüyor. Bu konuda yapılacak çalışmalara, çağdaş eğitim yöntemleri ve araştırmalarına, kendi deneyimlerimizi taşıyarak dünya ülkeleri platformuna katılmanın önemli bir katkı olarak değerlendirilmesi yararlı olacaktır.
 
Özel oturum daha sonra katılımcılara açılarak çeşitli konularda sorular ve katkılar alındı. Mimarlık eğitiminin kültürel bir süreç olarak özellikleri ve bu alanda yapılabilecek ortak çalışmalar tartışıldı. Bunun yanısıra, yerel deneyimleri, olumlu olumsuz yönleriyle tartışabilmenin süreç içindeki hız kazandırıcı rolüne işaret edilerek gelecek için öneriler getirildi. (Detaylı bilgi için: UNESCO-UIA Charter for Architectural Education, UIA, Architectural Education Commission.)