UIA 2005 İstanbul’dan Sonrası:

Torino 2008 ve Tokyo 2011

Tuğçe Selin Tağmat

UIA 2005 İstanbul Kongresi’nin programı ve etkinlikleri boyunca dünyanın dört bir yanından mimarlar biraraya gelerek iletişim kurma fırsatı buldu. Farklı sosyal ve kültürel ortamlardan gelen mimarların buluşması, aslında UIA Kongreleri’nin en önemli özelliklerinden birini oluşturuyor. Kongrelerin her üç yılda bir farklı bir ülke kentinde yapılması, aynı zamanda o ülke ve kentin mimarlığına dair bir deneyim yaşamayı da olanaklı kılıyor. Tüm bu nedenlerle, Kongre’ye evsahipliği yapacak kentlerin seçiminde, hem altyapı olarak yeterlilik hem de sosyal ve kültürel özellikler ön plana çıkıyor.

Kongre’ye ev sahipliği yapacak kentlere her Kongre sonrası gerçekleştirilen Genel Kurul toplantılarında karar veriliyor. Berlin’de 2002 yılında yapılan Genel Kurul’da 2008 Kongresi’nin evsahibi kenti Torino olarak belirlenirken, bu yıl İstanbul’da yapılan Genel Kurul’da 2011 için evsahibi kent Tokyo olarak belirlendi. Bu yıl Tokyo’nun yanısıra, Güney Afrika’nın Durban kenti de 2011 için aday olmuştu.

İstanbul Kongresi’nin MimarlıkLARın Pazaryeri (Grand Bazaar of ArchitectureS) temasının ardından, Torino 2008’de Mimarlığı Aktarmak (Transmitting Architecture) ve Tokyo 2011’de “Çember” (en) temaları üzerinden tartışmalar yapılacak.

UIA 2008 Torino: Mimarlığı Aktarmak (Transmitting Architecture)

2008 yılı Dünya Mimarlık Kongresi’nin gerçekleşeceği Torino kenti, Kuzey İtalya’da bulunuyor. Kongre teması olarak belirlenen “Mimarlığı Aktarmak” sloganı, teknolojik yeniliklerle şekillenen bilgi toplumu çağında, mimarlığın içeriği ve amaçlarının dünyanın tüm bölgelerine ve toplumların her kesimine yayılması için kullanılabilecek tüm araçların ortaya çıkarılması ve mimarlık konusunda kamusal bir bilinç yaratılması üzerine kuruluyor. Tema, mimarlığın sahip olduğu iki olanağı vurguluyor:

• Mimarlık tüm dünyaya yayılmış bu denli geniş bir mesleki örgüt ağına sahip tek entelektüel meslektir ve bu nedenle kamu bilinci yaratma olanağı oldukça güçlüdür.

• Kendi bilgi ve deneyimlerini kullanarak insanların doğal ve yapılı çevrelerini iyileştiren mimarlar, kendilerine özgü belirli etik, politik ve ekonomik görevlere sahip olan bir topluluk oluşturur ve yaptıkları etkinliklerle kalkınmaya katkıda bulunurlar.

Torino’da gerçekleştirilecek programın ana amacı, dünya kurumlarının ve toplumlarının “iyi” mimarlığı anlamalarını ve takdir etmelerini sağlamak ve ayrıca mimarlık kültürü ve çevre kalitesinin herkes için temel bir hak olduğunu anlatmak olacak.

Torino Kongresi’ne hazırlık yapmakta olan ekip, UIA 2005 İstanbul Kongresi boyunca özellikle açtıkları standlarda tanıtım çalışmaklarını sürdürdüler. Ayrıca, Kongre’nin son günü yapılan veda töreninde, Torino’daki meslek örgütü ve belediye temsilcisine iyi niyet mesajı ve başarı dilekleri içeren birer plaket takdim edildi. Ayrıca Kongre ana giriş kapısına yerleştirilen megaron biçimindeki bir dilek ağacına katılımcılar Torino için mesajlar bıraktılar.

UIA 2011 Tokyo: Çember (en)

UIA 2011 Tokyo için belirlenen tema, en saf geometrik biçimlerden biri olan ve 15. yüzyılda bir Zen ustası tarafından zekâ, vücut ve beceri arasındaki inanılmaz uyumu temsil etmek üzere çizilen “Çember”den (en) ilham alıyor. Çember, ideal yapılı çevre için şart olan uyumu, döngüyü ve ilişkiler zincirini de ifade ediyor.

Tema, yaşam kalitesinin geliştirilmesi için mimarların üzerine düşen sorumluluğun altını çiziyor ve şu anda bulunduğumuz anda hem küresel hem de yerel ölçekli sorunlara dengeli ve uyumlu bir bakış getirilmesi gerekliliğini aktarmaya çalışıyor.

Alt tema olarak belirlenen “Kaleydoskopik Görünüm” ise Tokyo kentinin birçok farklı elemanın ve ilişkiler zincirinin birbirine geçmesiyle gittikçe “megalopolis”leşen yapısını yorumluyor. Tokyo, hem kültürel hem de ekolojik açıdan dünyanın en simbiyotik (ortak yaşamsal) kentlerinden biri haline gelmekte. Tüm bu yönleriyle değerlendirildiğinde Kongre için oldukça heyecan verici bir kent haline geliyor.

2014 Adayı Durban: Kentsel Çeşitlilik (MultipliCity)

2011 yılı için aday olan fakat 134 oya karşılık 117 oyla, az bir farkla, Tokyo’nun ardında kalan Durban, 2014 yılı için adaylığını sürdürecek. Olağanüstü etkileyici ve kendine özgü kültür ve yerleşim özelliklerine sahip olan Durban, tüm bu olumlu yönlerine rağmen özellikle altyapı ve güvenliğe ilişkin endişeler nedeniyle, altyapısı oldukça gelişmiş olan Tokyo kadar güçlü bir alternatif geliştirememişti. Buna rağmen, Genel Kurul’da yaptıkları sunuşta UIA’nın Afrika kesimlerinin birlik mesajı vererek renkli kıyafetler ve danslarla destekledikleri Durban, beklenenin çok üzerinde oy aldı.

Bu durum oy veren delegasyonların özellikle UIA Kongresi’nin Afrika bölgesindeki gündeme dahil olmasına önem verdiklerini ve dünya nüfusunun büyük bir bölümünü kapsayan bu bölgenin halklarını ilgilendiren konulara daha çok odaklanabilme isteklerini yansıtıyordu. Yani bu oylamada aslında oldukça başarılı bir profil sergileyen Durban, delegasyonların çoğu tarafından yine aday olması konusunda desteklendi ve 2014 yılı adaylığında oldukça iddialı görünüyor.

Durban’ın belirlediği tema Kentsel Çeşitlilik (MultipliCity), kent üzerine odaklanan ve “kentlerin ürettikleri ve kentlerde tüketilen mimarlıklar” üzerinde duran bir tartışma içeriyor. Tema, yerel olarak Afrika’daki sıkıntılar, gelişmeler ve bilgi birikimleri üzerinden tartışmalar yürütmeyi de hedefliyor.