Hellenikon Metropolitan Parkı ve Kentsel Gelişimi Uluslararası Fikir Projesi Yarışması

Mansiyon

Mimari Tasarım: CAN KUBİN, SELAMİ DEMİRALP, OYTUN DELİKTAŞ

Yardımcılar: Derya Duman, Cem Türkel, Halis Özkan, Burak Özdöver

Atina Uluslararası Havaalanı’nın Mart 2001’de Mesogeia’ya alınması, Hellenikon bölgesinde kentsel gelişme açısından önemli fırsatları da beraberinde getirmiştir. Bu anlamda yarışmaya konu alanın kentsel niteliğin arttırılması, kente hizmet verecek yeni kullanımların sunulması ve kentin küresel ağ ile daha fazla bütünleşmesine katkıda bulunacak bir yapının kurulması gibi amaçların gerçekleştirilmesine olanak tanıyan bir yer olarak ele alınmasını gerektirmektedir.

Kentin yerleşik alan sınırları içerisinde, erişilebilirliği oldukça yüksek olan bir konumda bulunan proje alanında, bu amaçların gerçekleştirilmesi için fiziksel çevre ile ekonomik, sosyal ve kültürel dinamiklerin karşılıklı etkileşiminin öneminin iyi irdelenmesinin tasarım / planlama çalışmalarında bir ön koşul olması gerektiği yadsınamaz. Bu doğrultuda yakın çevresi neredeyse tamamen şekillenmiş olan 530 hektar büyüklüğündeki alanın fiziksel ve işlevsel yapısının belirlenmesinde çevresi ve kent bütünü ile entegrasyonu, onun doğal bir parçası olarak ele alınması ve güçlü, sürekli çevresel ilişkilerinin kurulması kentsel bütünleşme ve kentsel süreklilik kavramları altında önerinin temel yaklaşımlarını oluşturmaktadır.

Bu doğrultuda, öneri tasarımda öncelikli olarak proje alanının konum ilişkileri ve doğal yapısı dikkate alınmaktadır. Proje alanı içerisinde öneri kentsel gelişim alanının mevcut çevresel yapılaşma ile bütünleşmesi ve kentsel sürekliliğin sağlanması hedeflenmektedir. Yanısıra, kentsel gelişim alanının, yapılı ve açık alanların, ulaşım sisteminin fiziki biçimlenmesinde geometrik sürekliliğinin dikkate alınması, proje alanı içerisinde çevresel kullanımlar ile uyumlu kullanımların devam ettirilerek işlevsel anlamda süreklilik elde edilmesi, halihazırda kopuk olan deniz ilişkisinin görsel ve işlevsel açıdan kurulması, doğal su yataklarının yaya ve yeşil sistemleri ile entegrasyonu ve bu yolla yerleşik alan ile deniz arasında sürekli bir ilişkinin elde edilmesi, yukarıda sözü edilen kavramları destekleyen yaklaşımlar olarak ele alınmaktadır. Bununla birlikte, yarışma alanının uzun yıllar kent içerisinde taşıdığı işlev ve buna ait çeşitli fiziksel izlerin yeniden yorumlanarak korunması, tarihsel süreklilik açısından önemli bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir.

Öneride dikkate alınan bir başka konu kentsel gelişme alanları ile açık alanlar, yoğun ile az yoğun, kamusal ile özel alanlar arasındaki geçişlerde ara kademelerin oluşturulması ve bu yolla yumuşak ve daha doğal kentsel bütünleşmenin sağlanmasıdır. Bu anlamda kongre merkezi olarak düşünülen mevcut doğu terminal binası ile müze kullanımlarına dönüştürülmesi öngörülen mevcut hangar yapıları arasında kalan koridor bir kültür aksı olarak tasarlanmakta ve kentsel kullanım ile rekreatif kullanım arasında, her iki tarafa hizmet edecek bir geçiş ögesi olarak düşünülmektedir.

Alanın kimliği açısından oldukça büyük önem taşıyan Atina peyzajı, proje alanı içerisinde de sürdürülmektedir. Kuzeyde proje alanının yakınında ve içerisinde yeralan ve doğal Attik peyzajın önemli unsurları olan tepeler ile güneyde bulunan mevcut eğimli yeşil alan (golf alanı) arasında bu anlamda bir sürekliliğin elde edilmesine yönelik olarak geliştirilen öneriler tasarım kurgusunda önemli rol oynamaktadır.

Halihazırda proje alanı doğuda bir ekspres karayolu, batıda kıyıdan geçen bir bulvar, proje aşamasında ise bu sistemin hızlandırılmasına yönelik çalışmaların bulunduğu bir ulaşım sistemi arasında kalmıştır. Öneri ulaşım sistemi bu iki hızlı yolun üzerinde, kuzey-doğu ile güney-batıda yeralan iki önemli mevcut kavşağı bağlayan, daha kent ölçeğinde ve üzerinde farklılaşan kullanımları barındıran, sürekli bir omurga üzerine kurulmaktadır. Kentsel kullanımların beslendiği alt kademe yollar ile park ve rekreatif kullanımların büyük ölçüde giriş ve servis ihtiyaçlarının yeraldığı bu kent içi arter, farklı algısal deneyimlerin yeralacağı bir yoldur. Çevreleyen kentsel alanlar ile kent parkı arasındaki yaya ilişkileri, mevcut eğilim, toplu ulaşım ve doğal potansiyeller dikkate alınarak yeşil sistemi ile bütünleşik olarak ele alınmaktadır.

Fiume Veneto Dokuma Fabrikası Alanı’nın Dönüştürülmesi için Uluslararası Fikir Yarışması

Jüri Özel Ödülü

Mimari Tasarım: NEVZAT OĞUZ ÖZER, YASEMEN SAY ÖZER, TAN KAMİL GÜRER

Yardımcılar: Nihan Güzererler Sağman, Cenk Sağman

UIA kurallarına uygun olarak açılan uluslararası mimarlık ve kentsel tasarım yarışmasına 162 proje katılmış, 6 proje ödüllendirilmiştir. Jüri Özel Ödülü alan projeye ödül 4. sırada verilmiştir. Nisan 2004’te sonuçlanan yarışmanın jüri üyeleri şu isimlerden oluşuyordu: Pierluigi Missio (Mimar, İtalya), Luigi Girardi (Mimar, İtalya), W. Graham Adams (Mimar, USA, UIA adına), Kazuo Iwamura (Mimar, Japonya, UIA adına), Anca Bratuleanu (Mimar, Romanya, UIA adına), Luciano Lazzari (Mimar, İtalya), Vojteh Ravnikar (Mimar, Slovenya), Gianpaolo Gargan (Mühendis, İtalya), Andreas Gottlieb Hempel (Mimar, Almanya), Jordi Querol Piera (Mimar, İspanya)

Yarışmanın Amacı

Yaklaşık 100.000 m2 lik bir adada yer alan ve artık kullanılmayan bir dokuma fabrikası ve hâlâ çalışan elektrik üretim santraliyle, adanın hemen dışında ve XIII. yüzyılda orada yaşayanlarca değirmen olarak kullanılmış olan bir yapının bulunduğu bölgenin yeni işlevlerle yeniden tasarımıydı. İstenenler konut, yaşlı yurdu, dükkan/mağaza, belediye binası, denizciler adına anıt, müze, oditoryum, spor ve rekreasyon alanları, su parkı, elektrik santrali ve bunlarla ilintili çeşitli yan işlevlerdi. Adanın kimliğini bozmadan istenen işlevlerin en iyi ve en ekonomik nasıl elde edilebileceğini görmek amacıyla, fabrikanın sahibi Isola del Fiume Şirketi ile Fiume Veneto Belediyesi ortaklaşa karar alırlar ve mesleğini ülkesinde yapma yetkisi olan dünyadaki tüm mimarlara açık, UIA himayesinde bir fikir yarışması açılır.

Öneri

Fabrikanın ana karakterini veren izleri koruyarak, mimarisini yeni kullanımlar doğrultusunda değiştirmeyi amaçladık. Bunun bir taraftan tarihsel-kültürel sürekliliği sağlarken, diğer taraftan yaratılmış bir değerin tekrar kullanılması ile ekonomik açıdan da tasarruf sağlayacağını düşündük. Konut, müze, belediye binası gibi işlevler bir fabrikanın işlevinden farklı olarak ışık, hava, yeşil, kentle ilişki isteyen işlevlerdir. Diğer taraftan fabrikanın bir uçtan diğerine, biteviye devam eden, herhangi bir karakter değişikliği göstermeyen iç yapısı da istenen değişik işlevleri barındırmaya uygun değildir. Bunun için fabrika kitlesi içinde yalın bir ifade ile önce boşaltma, sonra ise doldurma yapılarak fabrika binasının istenilen fonksiyonlara uyumu sağlanmaya çalışılmıştır.

Boşaltma

Fabrika bir total mekândan oluşmaktadır. Bu total mekân yeni işlevler doğrultusunda parçalanmalıdır. Parçalanma, fabrikanın strüktürel karakteri ile uyuşmak zorundadır; aksi takdirde bir korumadan bahsetmek olanaksız hale gelecektir. Fabrika strüktürü doğu-batı yönünde uzanan çatı birimlerinin kuzey-güney yönünde yan yana getirilmesiyle oluşmuştur. Bu nedenle, bazı çatı birimlerinin çıkarılması toplam strüktürü bozmayacağı gibi, istenen parçalanmayı da sağlayabilecektir.

Doldurma

Fabrikanın en önemli tekrar kullanılabilir değeri “kolon sistemi” ve onun üzerine doğu-batı yönünde oturan “çatı birimleri”dir. Bu, birimde 5x5x5 m3 lük bir mekân demektir. Tasarımımızda bu boşluğu yeni işlevlerle doldurmaya, şekillendirmeye çalıştık. Müze, oditoryum, çok amaçlı salon, mağaza gibi büyük boşluklara ihtiyaç duyan işlevleri bu boşlukların içine sokmakta zorluk çekmedik, ancak küçük konut birimlerini, bir fabrika strüktürünün altında çözmek oldukça zordu. Bunlar için strüktürün altına girebilen birtakım prefabrik, kendi kendine yetebilen, kendi mekânını yaratabilen elemanlar kullandık.

“Senior Residence-Yaşlılar Evi” Uluslararası Mimari Proje Yarışması

1. Ödül

Mimari Tasarım: SELİM VELİOĞLU, YÜKSEL DEMİR, ORKUN ÖZÜER

Sunum: Barış Canpolat, Kübra Yılmaz, Nazlı Mausoğlu, Sunay Yusuf, Erce Funda

Nemetschek A.G. Firması’nın düzenlediği yarışmada, tasarım, firmanın Almanya’da sahip olduğu arsa esas alınarak projelendirilmiştir. Bununla birlikte öneri tasarım, değişik çevre ve iklim şartlarında da uygulanabilecek bir model özelliğindedir. Yaklaşık 3.500 m² kapalı alanı içeren ihtiyaç programını oluşturan konuk odaları (45 birim), sosyal mekânlar ve servis hacimleri sürprizli, keşfe açık, insani bir çevre elde etmek amacıyla, “koridor üzerindeki odalar”dan oluşan alışılmış huzur evi anlayışından farklı olarak kurguda bağımsız kimlikler olarak ayrıştırılmışlardır. Üreyebilen bir doku niteliğindeki tasarımın temel unsuru olan “ev”ler, çeşitli biçimlerde biraraya gelerek avlu, bahçe, sokak gibi ardışık dış mekânlar tanımlamaktadırlar. Birimleri bağlayan dolaşım alanları ise soğuk iklimlerde “kış bahçeleri”, sıcak iklimlerde de gölgeli “revak”lar olarak öngörülmüştür. İhtiyaç programında yer alan kafeterya, spor–sağlık merkezi, kütüphane ve alışveriş birimleri ise kurgu içinde tanımlı odaklar oluşturacak biçimde ayrı kesimlerde konumlandırılmıştır. Her birime, kullanıcı kendi istek ve beğenileri doğrultusunda düzenleyebileceği bir bahçe sunan tasarımda doğa dostu, ekolojik enerji sistemleri kullanılmıştır. Tümüyle bir “iletişim ortamı” olarak tasarlanan çevre, belirtilen özellikleri ile temel kullanıcıların olduğu kadar onların yakınlarına ve ziyaretçilerine de çekici bir yaşantı sunacak ve benimsenecektir.

Ağustos 2003’te açılan “Senior Residence-Yaşlılar Evi” Uluslararası Mimari Proje Yarışması 3 Haziran 2004 tarihinde sonuçlanmıştır. R. Steinmann (Başkan, Almanya), G. Allende (İspanya), J.M. Copet (Fransa), P. Hubner (Almanya), P. Fuchs (Çek Cumhuriyeti), R. Meyer (Almanya) ve A. Solimann’dan oluşan ve Almanya‘da toplanan uluslararası jüri, Selim Velioğlu, Yüksel Demir ve Orkun Özüer’den kurulu ekibin tasarımını “alışılmış huzurevi anlayışından farklı, yenilikçi yaklaşımı”yla takdire değer bularak 1. Ödüle şeçmiştir. Yarışmada 2. Ödülü Deco Bratislava A.Ş. (Çek Cumhuriyeti), 3. Ödülü ise S. Nadine ve İ. Thierry (Fransa) ekibi kazanmıştır.