Sonuncusu 1991 yılında yapılan ve bölgedeki siyasi gelişmeler ve savaşlar nedeniyle ara verilen “Balkan Mimarlar Konferansı”, TMMOB Mimarlar Odası ve Bulgar Mimarlar Birliği girişimi ile yeniden başlatıldı. 2-4 Nisan 2004 tarihleri arasında Bulgaristan’ın başkenti Sofya’da düzenlenen “Balkanlar’da Mimarlık ve Sürdürülebilir Kalkınma” temalı konferans, milenyumun en önemli konularından biri olan, kaynakların, doğal ve kültürel mirasın gelecek kuşaklar adına korunması konusuna ayrıldı. Türkiye adına, Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin Türkçe ve İngilizce olarak çift dilli hazırladığı “Bina Kimlikleri Sergisi” de bir hafta boyunca açık kaldı. Uluslararası İlişkiler Komitesi Sekreteri Aydan Erim ve İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu II. Başkanı Deniz İncedayı’nın Türkiye adına konuşma yaptığı konferansta, Arnavutluk, Bulgaristan, Makedonya, Yunanistan, Sırbistan-Karadağ ve Türkiye’den katılımcılar aşağıdaki konularda uzlaşma sağlayarak, Balkan Mimarlar Konferansı Katılımcıları Ortak Bildirisi’ni yayınladılar:

“Devletlerimizin ve halklarımızın, sürdürülebilir kalkınmaya engel olan çok çeşitli ve ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğunda hemfikiriz. Bunlardan bazıları, bölgenin tamamı için ortak sorunlardır. Bazıları ise ülkelere özgüdür. Mimarlık, birey ve toplum için yaşama çevresi yaratan bir insan etkinliği olduğundan, mimarların görevi hem yapılı hem de doğal çevrenin korunması, bölgedeki kültürel ve insani kaynakların korunması ve kirliliğin azaltılması için çalışmaktır. Medeniyetlerin beşiği olan Balkanlar’a ait kültürel ve mimari mirası sadece Avrupa değil, tüm insanlık için eşsiz ve çok değerli bir hazine olarak görmekteyiz. Bundan dolayı, etnik ve dini kökenlerine bakılmaksızın tüm mimari anıtların korunması gerektiğini düşünüyoruz. Etnik ve dini konulardaki hoşgörüsüzlüğün, bölgedeki sürdürülebilirlik için en büyük tehdit olduğuna inanıyoruz. Barışçıl bir ortak yaşamın arkasındayız. Etnik ve dinsel çeşitliliğimizi destekleyerek, bu özelliğimizi Balkanlar için bir avantaj haline getirmek için çalışacağız.

Burada, meslek örgütleri adına konferansa katılan tüm mimarlar, tarihi ve kültürel mirasın daha fazla zarar görmesini önleyecek tüm eylemleri desteklemektedir. Buradaki mimarların tümü, harap olmuş anıtların yeniden inşası ve sürekli olarak korunması için çağrıda bulunmaktadır. Mimarlık meslek örgütlerinin temsilcileri, yoksulluğun ve toplumsal mahrumiyetin azaltılması, ekonomik kalkınmanın daha da güçlendirilmesi, kültürel ve doğal kaynakların korunması, çevreye duyarlı turizmin geliştirilmesi ve uygun ulaşım ve teknik altyapı ağlarının oluşturulmasına yardımcı olmak amacıyla ortak girişimlerde bulunmak için bir ortaklık kurmaya karar verdiler. Değerler sisteminde esaslı bir değişimi öngören bir model üzerinde çalışmaktayız. Sürdürülebilir mimarlık modeli, ürün ve hizmet üretiminin maksimuma çıkarılmasını amaçlamak yerine, insan gereksinimleri üzerine kurulu birtakım talepler üzerinde durmalıdır. Bu tür talepler, temel olarak, bireysel özgürlüğün artması ve yüksek mesleki ve kişisel gelişimin yanında çeşitliliğin de bir değer olarak kabul görmesiyle ilgilidir.

Geleceğin yapılı çevresinin birçok elemanı şimdiden oluşmuştur. Yine de bu çevre, tüm vatandaşlara ait bir çevreye dönüştürülebilir ve dönüştürülmelidir. Geçmişin katkısının değeri bilinmelidir. Bu çevrede, modern kültür kendine bir yer kazanacak ve bölgesel kültürler kendilerini ifade etmenin yolunu bulacaklardır. Bu yoldaki ortaklığımızı, Balkanlar’daki tüm mimarlık meslek örgütlerini içine alacak şekilde dönüşümlü olarak gerçekleştireceğimiz yıllık toplantılar, konferanslar ve atölyeler aracılığıyla sürdüreceğiz. Bu bildiri, doğanın ve tarihi, mimari ve kültürel mirasın zarar görmesini engellemek, harap olmuş yapıların yeniden inşasını sağlamak ve sürekli olarak korunmalarını, sadece Balkanlar’da değil, tüm dünyada sağlayabilmek amacıyla, Balkan Mimarlar Birliği, Uluslararası Mimarlar Birliği UIA, Avrupa Konseyi, Avrupa Mimarlar Konseyi ACE, CEMAT, Orta ve Doğu Avrupa Mimarlar Konseyi, UNESCO ve ICOMOS’a iletilmiştir.”