Mimarlık mesleğini gelişim sürecini de dikkate alarak incelersek, tasarım kurgusunun bugün olduğu gibi, tarihsel olarak da her zaman yapısal bütünlük üzerinden ortaya çıktığını görmek şaşırtıcı olmayacaktır. Avrupa Mimarlar Konseyi’nin genel politikalarındaki tanımlarda da mimarlık inşa edilmiş bir fikir olarak görülür. Bu bağlamda mimarlık kuşkusuz çok farklı ölçekleri ve faaliyet alanlarını kapsayan boyutuyla insan yaşamını şekillendiren ve insan faaliyetlerinin çerçevesini oluşturan yapılı çevrenin tasarımıdır. Mimari tasarım, kamusal bir değer olarak fikirleri, insanlar ve çevreyi toplumun iyiliği için hassas bir biçimde birleştiren sürdürülebilir bir pratiktir. Bu nihai amaç için gereken kapsam, Avrupa Mimarlar Konseyi Direktifinde eğitim öğretim yeterlilikleri bağlamında da tanımlanmaktadır. Buna göre, mimarlar“… kentsel tasarım, planlama ve planlama sürecinin gerektirdiği beceriler konusunda yeterli bilgiye; … insanlar ile binalar, bu yapılarla çevreleri arasındaki ilişkiyi anlayabilmeyi; … iç mekânlarda konfor koşulları yaratabilmek ve iklim koşullarına karşı koruyabilmek için yeterli bilgiye sahip olmalıdır.” Bu konumlandırma, mimarların tasarım ve yapım sürecinde tüm düzey ve ölçeklerde yetkin bir kişi olduğunu ifade etmekte dolayısıyla tasarım alanında uzmanlaşmanın getirdiği diğer mesleki pratiklerin bu kapsamda ele alınmadığını, konuya bütünleşik olarak bakılması gerektiği ve bu noktada iç mekân tasarımlarının da mimarlık mesleği kapsamında ele alındığını gözler önüne sermektedir.

Mimarlık mesleğinin başlangıcından bugüne değişen olgular ve yeni meslek alanlarının hayatımıza girmesi mimarlığın disiplinlerarası bir platforma evrilmesine neden olmuştur. Bir tasarımın fikir aşamasından gerçekleşmesine kadar geçen süreçte mimarın bu disiplinlerarası çalışmanın baş aktörü konumunda olması gerektiği açıktır. Bu durum genel anlamı ile mimarlık meslek alanı hizmetlerinin çeşitlenmesi ve disiplin sınırlarının gelişmesi olarak kabul görmüş, geçtiğimiz yüzyıldan bugüne meslek ortamını ve toplumsal yaşamı olumlu yönde etkilemiştir. Ancak yakın zamanda yaşanan gelişmeler özellikle disiplinlerarası etkileşimlerin hep birlikte daha iyiyi arama perspektifinden uzaklaşarak, farklı mesleki pratiklerin diğer mesleki pratikleri dışlayarak ve yok sayarak kendi mesleki alanına meşruiyet kazandırma düşünceleri, mimarlık meslek alanının yaşam güvenliği, kamu yararı, toplumsal gelişim odaklı hizmet pratiğini sınırlayıcı tartışmaları doğurmuştur. Oluşan bu durum meslek haklarının ihlalinin toplam kaliteyi olumsuz etkileyeceği gibi disiplinler arasındaki işbirliğinin de zedelenmesini de önünü açmıştır. Tüm bu gelişmelerden ötürü Mimarlık dergisi elinizde bulundurduğu sayının dosya konusuyla, mimarlık mesleğinin tasarım sürecinden uygulama sürecine kadar “mimar”ın pozisyonunu yetki ve sorumluluklar perspektifinden ele almayı hedeflemiştir.

Bu kapsamda dergimiz sayfalarında izleyeceğiniz katkılardan ilkini Özgür Bingöl, “Ortak Yarar - Ortak Zemin - Ortak Akıl” başlıklı metniyle yaptı. Bingöl, halen yargı sürecinde olan planlı alanlar yönetmeliğinde yapılan değişiklikle bazı projelerde iç mimari proje hazırlanması koşuluyla ilgili görüşlerini Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Eser Sahiplerinin Hakları, Mimarlık ve Mühendislik Hizmetlerinin Tanımı ve İçeriği, Mimarlık Eğitiminin İçeriği boyutlarıyla değerlendirdiği yazısında farklı meslek insanlarıyla ürünün niteliğini artırmaya yönelik kurulan bilgi, beceri, birikim ve yeterliliğe dayalı işbirliklerinin altını çiziyor. Ali Hızıroğlu ise aynı konuyu temel alırken çok seslilik yerine son yıllarda artan tek sözlüğü eleştirerek dışlamak yerine tamamlamanın önemine işaret ediyor. Son olarak Mert Uslu, mimarlığın sınırlarına dair önemli sorularını Zumthor’un Therme Vals binası üzerinden örnekleyerek kamuoyuna yöneltiyor.

Verimli tartışmaları tetikleyecek dosya içeriğinin yapılı çevrenin iyi hali için olumlu işbirliği ve dayanışma ağlarına vesile olması dileğiyle…